همشهریآنلاین – مجید جباری: مصوبه تازه دولت درباره حذف سهمیه بنزین یارانهای برای خودروهای نوشماره در حالی با شعار عدالت و مدیریت مصرف معرفی شده که از نگاه کارشناسان محیط زیست میتواند به تشدید آلودگی هوا منجر شود؛ سیاستی که بهجای تشویق نوسازی، نگهداری خودروهای فرسوده و آلاینده را مقرون به صرفهتر میکند.
یک دکترای محیط زیست در نقد مصوبه جدید تخصیص بنزین از نیمه آذر، این سیاست را دارای پیام پنهانی دانست که با اصول بدیهی مدیریت آلودگی هوا در تضاد است. وحید نوروزی در گفتوگو با همشهریآنلاین افزود: تصمیم اخیر دولت مبنی بر ادامه تخصیص بنزین یارانهای به خودروهای قدیمی و حذف آن برای خودروهای نو، عملا سازوکاری ایجاد میکند که نگهداری خودروهای فرسوده را از نظر اقتصادی توجیهپذیرتر از خرید خودروهای کممصرف و استاندارد میکند. این اقدام در شهری مانند تهران با بیشترین بحران آلودگی هوا آثار زیانباری خواهد داشت.
او با اشاره به یافتههای متعدد علمی توضیح داد: یک خودروی فرسوده میتواند بین ۱۰ تا ۳۰ برابر یک خودروی استاندارد جدید آلاینده تولید کند. اگرچه ناوگان فرسوده در ظاهر سهم محدودی در کل خودروهای تهران دارد، اما در برخی برآوردها حدود نیمی از آلودگی ناشی از خودروها در پایتخت به همین اقلیت فرسوده نسبت داده میشود. درواقع هر سیاستی که عمر این خودروها را طولانیتر کند «کف آلودگی» شهر را بالا نگه میدارد و مانع اثرگذاری خودروهای استاندارد جدید بر بهبود کیفیت هوا میشود.
تناقض با قانون هوای پاک
این کارشناس محیطزیست این تصمیم را «تنبیه نوسازی» توصیف کرد و افزود: در منطق این مصوبه، صاحب یک خودروی ۲۰ ساله همچنان سوخت یارانهای میگیرد، اما اگر تصمیم بگیرد خودرویش را نوسازی کند، باید بنزین را گرانتر بخرد. کدام الگوی سیاستگذاری میتواند چنین جهتگیریای را توجیه کند؟
نوروزی با تاکید بر اینکه چنین رویکردی با روح قانون هوای پاک و اصول سیاستگذاری محیطزیستی در تضاد آشکار است، گفت: یارانه سوخت باید به جای پاداش دادن به قدمت و آلایندگی به سمت فناوری پاکتر هدایت شود، در غیر اینصورت نتیجهای جز کند شدن نوسازی ناوگان و تشدید چرخه فرسودگی ندارد.
او با یادآوری اینکه وسایل نقلیه تا ۷۰ درصد در آلودگی هوای تهران سهم دارند خودروهای فرسوده را «موتور اصلی انتشار CO (مونوکسید کربن)، NOx (آلایندههای اکسید نیتروژن)، HC (بخارات سوخت) و ذرات ریز PM۲.۵ دانست و گفت: این آلایندهها ارتباط مستقیم با بیماریهای قلبی، تنفسی و مرگومیر زودرس دارند. بنابراین تردد هزاران خودروی فرسوده در شهر به معنای تثبیت روزهای ناسالم و تحمیل هزینههای اقتصادی و درمانی سنگین به شهروندان است.
راهکار چیست؟
مدیرعامل اسبق ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران در ادامه گفتوگو با همشهریآنلاین با تاکید بر اینکه معیار تخصیص یارانه بنزین باید میزان آلایندگی باشد نه سال ساخت، تصریح کرد: مشروط کردن سهمیه به استاندارد آلایندگی و معاینه فنی معتبر، ایجاد مشوقهای واقعی برای اسقاط خودروهای فرسوده، ارائه امتیاز سوخت به خودروهای کممصرف و پاکتر و همزمان تقویت حملونقل عمومی در پایتخت و شهرهای بزرگ از راهکارهای اصلاح سیاست جدید است.
نوروزی درپایان هشدار داد: سیاستهای انرژی اگر بدون نگاه محیطزیستی طراحی شوند آثار ناخواسته و بلندمدتی دارند که هزینه آن را مردم با سلامت خود میپردازند. تصمیم اخیر درباره یارانه بنزین، اگر اصلاح نشود، بهجای کاهش مصرف و کاهش آلودگی، به ماندگاری خودروهای آلاینده و تشدید بحران آلودگی هوا منجر خواهد شد. این در حالی است که تهران بیش از هر زمان دیگر نیازمند سیاستهایی است که هوای سالم را در مرکز تصمیمگیری قرار دهد.
