بحران‌های بشری و جابه‌جایی اجباری جمعیت در سال‌های اخیر رکوردهای نگران‌کننده‌ای ثبت کرده‌اند. فقط در سال ۲۰۲۴ از هر ۶۷ نفر در جهان یک نفر مجبور به ترک خانه خود شده است. در چنین شرایطی، جمع‌آوری اطلاعات دقیق برای کمک‌رسانی بسیار مهم است. مطالعه جدید نشان می‌دهد که تحلیل پست‌های شبکه اجتماعی ایکس با استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند زمان و مسیر حرکت پناهجویان را پیش‌بینی کند و جان انسان‌های بیشتری را نجات دهد.
محققان دانشگاه نوتردام با بررسی حدود ۲ میلیون پست در شبکه اجتماعی ایکس که به سه زبان مختلف و در جریان بحران‌های اوکراین، سودان و ونزوئلا منتشر شده بودند، به الگوی جالبی دست یافتند. برخلاف تصور رایج که احساسات شدید مانند خشم یا ترس بهترین شاخص هستند، تحلیل‌ها نشان داد که بار مثبت، منفی و خنثی بودنِ متن سیگنال قابل‌اعتمادتری برای پیش‌بینی حرکت جمعیت است.
محققان می‌گویند: «جمع‌آوری داده‌های سنتی مثل نظرسنجی در میانه بحران بسیار دشوار است، اما ردپای دیجیتال مردم می‌تواند به عنوان یک سیستم هشدار سریع عمل کند.»
برای پردازش این حجم عظیم از داده، محققان از «مدل‌های زبانی پیش‌آموزش‌دیده» استفاده کردند. این ابزارهای هوش مصنوعی که با روش یادگیری عمیق کار می‌کنند، توانستند الگوهای پنهان در متن‌ها را شناسایی کنند. نتیجه شگفت‌انگیز بود: هوش مصنوعی توانست با دقت بالایی زمان و حجم عبور پناهجویان از مرزها را پیش‌بینی کند. این مدل‌ها به ویژه در درگیری‌های ناگهانی (مانند جنگ اوکراین) عملکرد بهتری نسبت به بحران‌های اقتصادی طولانی‌مدت (مانند ونزوئلا) داشتند.
اگرچه نتایج امیدوارکننده است، اما محققان درباره «هشدارهای کاذب» تذکر می‌دهند. تحلیل شبکه‌های اجتماعی نباید جایگزین روش‌های میدانی شود، بلکه باید به عنوان یک مکمل قدرتمند در کنار داده‌های اقتصادی و گزارش‌های زمینی استفاده شود. این ابزار به سازمان‌های بشردوستانه کمک می‌کند تا قبل از وقوع فاجعه، منابع حیاتی را در مکان‌های درست مستقر کنند.
یافته‌های این پژوهش در ژورنال EPJ Data Science منتشر شده است.
