بخش ارزهای دیجیتال مقاوم در برابر محاسبات کوانتومی با عبور ارزش بازار خود از ۹ میلیارد دلار و ثبت حجم معاملات روزانه بیش از ۱.۵ میلیارد دلار، توجه‌ها را به خود جلب کرده است. تمرکز سرمایه‌گذاران بر پروژه‌های بلاک چینی متخصص در این حوزه، پس از هشدارهای ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، به شدت افزایش یافته است.
بوترین درباره تهدیدهای ناشی از کامپیوترهای کوانتومی که می‌توانند امنیت رمزنگاری فعلی را به خطر بیندازند، ابراز نگرانی کرده است. در این مقاله براساس گزارشی در بی‌این‌کریپتو (BeInCrypto)، به بررسی پروژه‌هایی کریپتویی مقاوم در برابر کوانتوم می‌پردازیم.
تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که مقاومت کوانتومی به دلیل ضرورت فنی و جو حاکم بر سرمایه‌گذاران، به یکی از روایت‌های کلیدی بازار تا سال ۲۰۲۶ تبدیل خواهد شد.
پروژه‌های بزرگی مانند زی‌کش (Zcash)، استارک‌نت (Starknet)، شبکه نرووس (Nervos Network)، کوانتوم رزیستنت لجر (Quantum Resistant Ledger) و ابیلین (Abelian) توجه سرمایه‌گذارانی را که به دنبال محافظت از دارایی‌های خود در برابر آسیب‌پذیری‌های کوانتومی آینده هستند، به خود جلب کرده‌اند.
طبق داده‌های وب‌سایت کوین‌گکو (CoinGecko)، ارزش بازار توکن‌های مقاوم در برابر کوانتوم در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۵ به ۹.۳۷ میلیارد دلار رسید، هرچند طی ۲۴ ساعت قبل از آن ۱۰ درصد کاهش را تجربه کرد. حجم معاملات روزانه این بخش به ۱.۵۸ میلیارد دلار رسید که نشان‌دهنده فعالیت و نقدینگی قدرتمند است.
این پروژه‌ها با استفاده از رمزنگاری پساکوانتومی (Post-Quantum Cryptography) خود را متمایز می‌کنند. الگوریتم‌های مبتنی بر هش (Hash-based) و مبتنی بر لاتیس (Lattice-based)، هسته اصلی معماری این پروژه‌ها را تشکیل می‌دهند و در برابر حملات کوانتومی مقاوم هستند.
برخلاف بلاک چین‌هایی که از رمزنگاری منحنی بیضوی (Elliptic Curve Cryptography) استفاده می‌کنند، توکن‌های مقاوم در برابر کوانتوم از روش‌های جایگزینی بهره می‌برند که توسط مؤسساتی مانند مؤسسه ملی استاندارد و فناوری آمریکا (NIST) تأیید شده‌اند.
زی‌کش با قیمت ۵۱۲.۳۴ دلار، با وجود رشد ۱۰.۷ درصدی، پیشتاز این بخش است و استارک‌نت و کوانتوم رزیستنت لجر در رده‌های بعدی قرار دارند. همزمان با رشد این بخش، پیشرفت‌های فنی قابل توجهی نیز حاصل شده است؛ برای مثال، زی‌کش اخیراً یک تأییدکننده موجودی محافظت‌شده (Shielded-Balance Verifier) راه‌اندازی کرده تا امکان اثبات قابل حمل وجوه را فراهم کند و حریم خصوصی مقاوم در برابر کوانتوم را تقویت نماید.
ویتالیک بوترین، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، بارها بر خطرات محاسبات کوانتومی برای امنیت بلاک چین تأکید کرده است. او به پلتفرم پیش‌بینی متاکولوس (Metaculus) استناد می‌کند که تخمین زده است ۲۰ درصد احتمال دارد کامپیوترهای کوانتومی با قابلیت شکستن رمزنگاری مدرن، پیش از سال ۲۰۳۰ ظهور کنند.
بوترین در کنفرانس Devconnect در سال ۲۰۲۵ هشدار داد که پیشرفت‌های کوانتومی می‌توانند رمزنگاری بلاک چین را حتی تا سال ۲۰۲۸ به خطر بیندازند.
هشدارهای او آسیب‌پذیری‌های رمزنگاری منحنی بیضوی را برجسته می‌کند؛ روشی که شبکه‌هایی مانند اتریوم و بیت کوین بر پایه آن کار می‌کنند. حمایت بوترین از پروتکل‌های مقاوم در برابر کوانتوم، باعث افزایش تحقیقات و هدایت سرمایه‌ها به سمت پروژه‌های آینده‌نگر شده است.
ویتالیک گفت کامپیوترهای کوانتومی می‌توانند کلیدهای بیت کوین را تا سال ۲۰۲۸ بشکنند. برخی آن را FUD (ترس، عدم قطعیت و شک) نامیدند، اما این تهدید واقعی است. این پروژه‌ها از هم‌اکنون در حال ساخت راه‌حل هستند.
نقل‌قول از حساب Our Crypto Talk در شبکه ایکس
اقدامات دولت‌ها نیز به مشروعیت مقاومت کوانتومی افزوده است. در مارس ۲۰۲۵، NIST الگوریتم رمزنگاری HQC را به عنوان پنجمین الگوریتم پساکوانتومی خود برای پشتیبانی از ML-KEM انتخاب کرد.
پیش از این، NIST الگوریتم‌های ML-DSA (Dilithium) و SLH-DSA (sphincs+) را به عنوان روش‌های امضای دیجیتال استانداردسازی کرده بود که به توسعه‌دهندگان بلاک چین گزینه‌های رمزنگاری قابل اعتمادی ارائه می‌دهد.
در آوریل ۲۰۲۵، مرکز امنیت سایبری کانادا نیز از فرآیند پذیرش NIST حمایت کرد که نشان‌دهنده همگرایی جهانی رو به رشد در زمینه رمزنگاری پساکوانتومی است. این وحدت نظارتی، پذیرش روش‌های مقاوم در برابر کوانتوم را در سراسر زیرساخت‌های ارز دیجیتال تسریع می‌کند.
برخی از پروژه‌های بلاک چینی به جای اتکا به به‌روزرسانی‌های آینده، به طور پیشگیرانه ویژگی‌های مقاوم در برابر کوانتوم را در ساختار خود ادغام کرده‌اند.
زی‌کش نیز از استخرهای محافظت‌شده (Shielded Pools) برای حفظ حریم خصوصی استفاده می‌کند که حتی در صورت شکست رمزنگاری منحنی بیضوی، کارایی خود را حفظ می‌کنند.
ناظران بازار به اهمیت پیاده‌سازی پیشگیرانه اشاره می‌کنند. یک تحلیلگر به رتبه دوم استارک‌نت در میان توکن‌های مقاوم در برابر کوانتوم اشاره کرده و طراحی امن آن را در مقایسه با پروتکل‌هایی که ممکن است در آینده با مهاجرت‌های پردردسر مواجه شوند، ستوده است.
با هشدار ویتالیک مبنی بر اینکه «احتمال دارد کامپیوترهای کوانتومی رمزنگاری مدرن را قبل از پایان سال ۲۰۳۰ بشکنند»، ارزش دارد به توکن‌های مقاوم در برابر کوانتوم توجه کنیم. استارک‌نت در جایگاه دوم ارزش بازار در این بخش، وضعیت خوبی دارد.
نقل‌قول از حساب SYNTETIKA در شبکه X
این برتری فنی فراتر از ابزارهای رمزنگاری است. پروژه‌هایی با سیستم‌های ماژولار و مقاوم در برابر کوانتوم می‌توانند همگام با تکامل استانداردهای NIST، امنیت خود را به‌روز کنند و ضمن حفظ تداوم شبکه، محافظت بلندمدت را فراهم آورند.
اگرچه زیرساخت‌های فنی وجود دارد، برخی این سوال را مطرح می‌کنند که آیا مقاومت کوانتومی بیشتر یک روایت بازاری است تا یک نیاز فوری. زمان ظهور کامپیوترهای کوانتومی نامشخص است و در حالی که بوترین احتمال ۲۰ درصدی را تا قبل از سال ۲۰۳۰ تخمین می‌زند، بسیاری این جدول زمانی را بیش از حد خوش‌بینانه می‌دانند.
این عدم قطعیت به روایت و روانشناسی اجازه می‌دهد تا بر ارزش‌گذاری‌ها تأثیر بگذارند. ترس از ریسک کوانتومی می‌تواند به نوسانات قیمت دامن بزند، همانطور که در گذشته برای روایت‌های مرتبط با رویدادهای پیش‌بینی‌شده رخ داده است. اغلب، حرکت قیمت پیش از پذیرش یا پیاده‌سازی در دنیای واقعی اتفاق می‌افتد.
با وجود این، مرز بین سفته‌بازی و آمادگی در بازار ارزهای دیجیتال اغلب مبهم است. سرمایه‌گذارانی که بر تهدیدهای بالقوه تمرکز می‌کنند، می‌توانند به تأمین مالی و اعتبارسنجی پیشرفت‌های مفید پروژه‌ها کمک کنند.
فعالان بازار از هم‌اکنون از مقاومت کوانتومی به عنوان «روایت بزرگ بعدی در سال ۲۰۲۶» یاد می‌کنند و از پروژه‌هایی مانند QRL، QANX، XDC، QTC، MCM و CKB به عنوان ذی‌نفعان احتمالی نام می‌برند.
این پویایی دوگانه، یعنی نوآوری فنی از یک سو و روایت قدرتمند بازار از سوی دیگر، می‌تواند به نفع پروژه‌های واقعی مقاوم در برابر کوانتوم باشد، اما همزمان باعث می‌شود ارزش‌گذاری‌ها با دقت بیشتری بررسی شوند.
با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۶، آینده این بخش به تعامل بین فناوری کوانتومی، استانداردهای نظارتی و تغییر احساسات بازار بستگی خواهد داشت. سرمایه‌گذاران هوشیار باید بین پروژه‌هایی که راه‌حل‌های فنی واقعی ارائه می‌دهند و آن‌هایی که صرفاً بر موج یک روایت جدید سوار شده‌اند، تمایز قائل شوند و سبد سرمایه‌گذاری خود را برای مقابله با تهدیدهای آینده بازنگری کنند.
