به گزارش مشرق، انتخابات پارلمانی عراق با مشارکت رسمی ۵۶.۱۱ درصدی برگزار شد که به گزارش کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق، نسبت به دوره ۲۰۲۱ افزایش چشمگیری داشت و بیش از ۱۲ میلیون نفر پای صندوق‌ها آمدند. این ششمین انتخابات پس از سقوط صدام حسین در فضایی آرام و با استانداردهای بین‌المللی برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، ائتلاف «بازسازی و توسعه» به رهبری محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر فعلی با حدود ۴۶ کرسی و بیش از ۱.۳ میلیون رأی، بزرگ‌ترین لیست تک‌لیستی شد. پس از آن، ائتلاف «تقدم» محمد الحلبوسی (حدود ۳۵-۳۳ کرسی)، «دولت قانون» نوری المالکی (۳۰-۲۸ کرسی)، حرکت «صادقون» قیس الخزعلی (حدود ۲۷ کرسی) و سازمان بدر هادی العامری (۲۰-۱۸ کرسی) قرار گرفتند. به گزارش رویترز و الجزیره، شیعیان نزدیک به چارچوب هماهنگی در مجموع بیش از ۱۵۰-۱۴۰ کرسی را کسب کردند، کردها حدود ۶۰-۵۵ و سنی‌ها حدود ۸۰-۷۰ کرسی را بدست آوردند. هیچ بلوکی اکثریت مطلق (۱۶۵ کرسی) را ندارد.
تحریم جریان صدر و کرسی‌هایی که توزیع شد
تحریم کامل انتخابات توسط جریان مقتدی صدر که در ۲۰۲۱ با ۷۳ کرسی پیروز بود، بزرگ‌ترین تغییر نسبت به دوره گذشته بود. به گزارش خبرگزاری مهر، آرای صدر اغلب به چارچوب هماهنگی (نزدیک به ایران) و ائتلاف السودانی منتقل شد. السودانی به عنوان لیست جدید، ۴۶ کرسی گرفت که پیروزی چشمگیری است در حالی که عصائب اهل الحق (خزعلی) از ۱۵ به حدود ۲۷ کرسی، کتائب حزب‌الله از ۲ به ۶ کرسی و عمار الحکیم (حکمه) از حدود ۱۰-۵ به ۱۸ کرسی افزایش یافتند. نوری المالکی کاهش جزئی داشت (از ۳۴ به ۳۰-۲۸)، حزب الحلبوسی کمی افت کرد (از ۳۷ به ۳۵-۳۳) و حزب دموکرات کردستان بارزانی از ۳۲ به حدود ۲۶ کرسی رسید. به گزارش واشنگتن‌پست، چارچوب هماهنگی از حدود ۵۰ کرسی در ۲۰۲۱ به بیش از ۱۴۰ کرسی رسید که پیروزی استراتژیک برای جبهه مقاومت محسوب می‌شود.
قدرت تاکتیکی السودانی و استراتژیک مقاومت؛ عراق همچنان متوازن
از منظر جبهه‌بندی‌ها، کفه ترازو به سمت شیعیان متمایل است. به گزارش نیویورک تایمز، السودانی به عنوان میانه‌رو با روابط خوب با آمریکا، پیروزی تاکتیکی را کسب کرد و شانس بقا در قدرت دارد؛ اما چارچوب هماهنگی، بزرگ‌ترین بلوک باقی ماند و نیروهای مقاومت محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند. در نتیجه می‌توان ادعا کرد باز هم عراق در سیاست خارجی «متوازن» عمل می‌کند: حفظ الحشد الشعبی، روابط با ایران و همزمان همکاری اقتصادی با آمریکا، ترکیه و کشورهای عربی. تحریم صدر رقابت داخلی شیعه را کاهش داد و به گزارش الجزیره، السودانی بخشی از آرای ناراضی صدر را جذب کرد.
در میان جریان‌های سنی و کردی هم گروه‌های همکار با ایران مثل اتحاد میهنی توانسته‌اند آرای خود را حفظ کنند؛ اما جریانات غرب‌گرا بخشی از رأی خود را از دست داده‌اند. در مجموع کردها هرچند تعداد کرسی‌های کمتری دارند، نقش تعیین‌کننده‌ای در مذاکرات آینده ایفا می‌کنند. به گزارش الشرق الاوسط، قدرت واقعی آن‌ها نه در تعداد کرسی‌ها؛ بلکه در توانایی ایجاد ائتلاف و تأثیرگذاری بر انتخاب نخست‌وزیر نهفته است. برخلاف دوره‌های گذشته، برخی رهبران سنی تلاش کرده‌اند خود را از محور آمریکا فاصله دهند و رویکردی عملگرایانه‌تر اتخاذ کنند.
واکنش‌ها: تبریک تهران، سکوت واشنگتن
اظهارات مقامات منطقه نیز این توازن را نشان می‌دهد. السودانی پیروزی را «متعلق به همه عراقی‌ها» دانست و مشارکت بالا را «احیای اعتماد» خواند. به گزارش الجزیره، او در نخستین سخنرانی پس از اعلام نتایج تأکید کرده که «دولت آینده باید منعکس‌کننده اراده ملی باشد» و همه جریان‌ها را برای مشارکت فراخوانده است. به گزارش یورونیوز. قیس الخزعلی و هادی العامری از تقویت مقاومت سخن گفتند و ابوحسین الحمیداوی، دبیرکل کتائب حزب‌الله، افزایش مشارکت را جشن گرفت. مسعود بارزانی انتخابات را «موفق» خواند. از ایران، عباس عراقچی برگزاری موفق را تبریک گفت و آن را «گامی در تحکیم مردم‌سالاری» دانست. علی‌اکبر ولایتی آینده همکاری دو کشور را روشن پیش‌بینی کرد؛ اما آمریکا واکنش رسمی نداشت. با وجود این، ایالات متحده به گزارش واشنگتن‌پست، پیروزی السودانی را فرصتی برای فشار بر گروه‌های مسلح می‌بیند. آسوشیتدپرس هم به نقل از یک مقام آمریکایی بدون ذکر نام تأکید کرده واشنگتن از «تشکیل دولتی فراگیر و غیرمتمایل به ایران» حمایت می‌کند. این موجب شده نیویورک‌تایمز در گزارشی بگوید که تهران همچنان بازیگر مهمی است؛ اما حضور مستقیم آن در انتخابات و نتیجه‌گیری‌ها این بار محسوس نیست.
ماراتن ائتلاف در پیش است
در نهایت، عراق وارد مرحله مذاکرات ائتلافی شده است. به گزارش رویترز و نیویورک تایمز، بدون اکثریت (۱۶۵کرسی)، تشکیل دولت چند ماه طول می‌کشد و ممکن است مانند ۲۰۲۲-۲۰۲۱ به ماراتن تبدیل شود، هرچند السودانی محتمل‌ترین گزینه است؛ زیرا چارچوب به اجماع نیاز دارد و او پل میان میانه‌روها و مقاومت است. دادگاه فدرال نتایج را تأیید می‌کند و پارلمان جدید تشکیل جلسه می‌دهد. تحلیلگران معتقدند دولت آینده «توازن‌محور» خواهد بود: نه کاملاً در مدار ایران، نه غرب‌گرا؛ بلکه ادامه سیاست متوازن السودانی برای ثبات داخلی و روابط خارجی متنوع. این انتخابات با مشارکت بالاتر و آرامش نسبی، نشانه بلوغ دموکراتیک عراق است؛ اما چالش‌های اقتصادی، فساد و فشارهای خارجی همچنان پیش روی دولت جدید خواهد بود.
به گزارش شبکه الفرات، تجربه تاریخی نشان می‌دهد عراق تنها زمانی می‌تواند از این بن‌بست عبور کند که سه محور اصلی به توافق نسبی برسند. اگر مصالحه حاصل نشود، کشور وارد دوره‌ای طولانی از چانه‌زنی و کشمکش سیاسی خواهد شد که می‌تواند نه تنها تشکیل دولت؛ بلکه روند اصلاحات اقتصادی و خدمات عمومی را نیز به تأخیر بیندازد.
در مجموع، انتخابات ۲۰۲۵ عراق نمایانگر یک تعادل چندقطبی جدید است. ائتلاف ملی‌گرای السودانی تنها بلوک منسجم است، هرچند تا اکثریت فاصله زیادی دارد. بلوک‌های شیعی نزدیک به ایران همچنان تأثیرگذارند و حرف اول را می‌زنند؛ اما ممکن است نتوانند چندان منسجم عمل کنند و جریان‌های سنی یا کرد و مستقل نقش تعیین‌کننده در تعادل سیاسی خواهند داشت.
منبع: روزنامه قدس
