عصر ایران - خواب که قرار است آرامش بخش ترین بخش زندگی باشد، برای میلیون ها نفر به کابوسی واقعی تبدیل شده است. خواب هراسی یا سومنیفوبیا (Somniphobia)، ترس غیرمنطقی از خوابیدن، فراتر از یک بی خوابی ساده است؛ این اختلال یک جنگ روانی شبانه است که در آن، فرد به دلیل اضطراب شدید، از پناه بردن به رختخواب خود پرهیز می کند.
این فوبیای خاص، ترکیبی ویرانگر از وحشت و بی خوابی مزمن است. مبتلایان، ساعت ها قبل از فرارسیدن شب، دچار پریشانی و حملات هراس می شوند، زیرا می ترسند در طول خواب چه اتفاقی ممکن است رخ دهد. این مقاله به بررسی علائم، عوارض بلندمدت و روش های درمانی تخصصی می پردازد که می تواند این چرخه ترس و بیداری را متوقف کند.
برای دسترسی به مقاله علمی مرتبط با هر بخش می توانید روی کلمه های آبی رنگ این متن کلیک کنید.
سومنیفوبیا یک فوبیای خاص یا ترس غیرمنطقی از خواب است که باعث پریشانی و اضطراب قابل توجهی پیرامون به خواب رفتن می شود. این ترس ممکن است با ویژگی های زیر مشخص شود:
برای اینکه این نشانه ها به عنوان سومنیفوبیا طبقه بندی شوند، نباید ناشی از اختلال دیگری باشند.
کارشناسان با قطعیت نمی دانند چه تعداد از افراد خواب هراسی را تجربه می کنند. با این حال، تخمین زده می شود که تقریبا 12.5 درصد از بزرگسالان در آمریکا در مقطعی از زندگی خود یک فوبیای خاص داشته باشند.
افرادی که فوبیاهای خاصی مانند ترس از خواب دارند، ممکن است هنگام مواجهه با شی یا موقعیتی که ترس آنها را تحریک می کند، یا حتی زمانی که پیش بینی می کنند با آن مواجه خواهند شد، علائم را تجربه کنند. این امر می تواند آنها را به سمت پرهیز از خواب شبانه سوق دهد، که خود می تواند ترس ها را تشدید کند.
برای مدیریت خواب هراسی، برخی افراد ممکن است به طور کلی از خوابیدن اجتناب کنند، چراغ ها را روشن بگذارند، در محلی غیر از تخت خود بخوابند، یا در طول روز بخوابند.
فوبیاهای خاص می توانند علائم فیزیکی و همچنین احساسی را تحریک کنند؛ این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
برخی از افراد مبتلا به سومنیفوبیا، در صورت عدم مدیریت علائم، ممکن است دچار کمبود مزمن خواب شوند.
کمبود خواب خطر زمین خوردن، تصادفات رانندگی، صدمات و بسیاری از مشکلات سلامتی، از جمله موارد زیر را افزایش می دهد:
ترس از خواب همچنین ممکن است به بی خوابی یا اینسومنیا (یک اختلال خواب که به خواب رفتن یا در خواب ماندن دشوار می کند) منجر شود، که می تواند این ترس را تشدید کند.
در صورت عدم درمان، افراد مبتلا به فوبیاهای خاص ممکن است در معرض خطر مشکلات روانی مانند اختلالات اضطرابی، افسردگی و اختلالات خلقی قرار گیرند. تحقیقات همچنین فوبیاها را به بسیاری از بیماری های جسمی، از جمله موارد زیر مرتبط دانسته اند:
دلایل یک فوبیای خاص همیشه واضح نیست. با این حال، عواملی که ممکن است بر خطر ابتلا به یک فوبیای خاص در یک فرد تاثیر بگذارند، ممکن است مربوط به تجربیات آموخته شده، مانند داشتن یک تجربه مستقیم یا غیرمستقیم با شی یا فعالیت، ترومای قبلی یا ژنتیک باشند.
در مورد ترس از خواب، ممکن است شرایط مرتبطی وجود داشته باشد، از جمله:
اغلب، یک فوبیای خاص به طور رسمی تشخیص داده نمی شود، مگر اینکه آن ترس منجر به پریشانی قابل توجه یا اختلال در زندگی روزمره شود.
یک متخصص سلامت روان که با اختلالات اضطرابی آشناست، می تواند بر اساس معیارهای خاصی ارزیابی کند که آیا فرد دارای یک فوبیای خاص است یا خیر. معیارهای تشخیصی مورد استفاده در «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم» (DSM-5) که کتابچه راهنمای انجمن روانپزشکی آمریکا برای تشخیص اختلالات سلامت روان است، تشریح شده اند.
بنابر DSM-5، فردی که ممکن است یک فوبیای خاص داشته باشد، می تواند ترسی داشته باشد که به این صورت است:
ارزیابی همچنین ممکن است بررسی کند که یک فرد چه افکار و نگرانی های خاصی در مورد ترس از خواب دارد تا درمان بهتر صورت گیرد.
در حالی که اجتناب از شی یا موقعیتی که ترس را تحریک می کند، ممکن است برای برخی امکان پذیر باشد، اما در مورد خواب این طور نیست. داشتن خواب کافی و با کیفیت برای سلامت و تندرستی کلی حیاتی است.
برای افرادی که به دلیل ترس از خواب، پریشانی و تاثیر بر عملکرد روزانه شان را تجربه می کنند، گزینه های درمانی وجود دارد که می توانند بررسی شوند. برخی از گزینه ها ممکن است بسته به عوامل مرتبط با ترس فرد از خواب، ترکیب شوند؛ از جمله داروهای تجویزی و درمان های روان شناختی (تراپی).
درمان هایی که برای خواب هراسی استفاده می شوند، عبارتند از:
هیچ درمان قطعی واحدی برای خواب هراسی وجود ندارد. برخی افراد متوجه می شوند که علائم آنها در نهایت با درمان یا بدون درمان از بین می روند، در حالی که برخی دیگر یاد می گیرند که علائم خود را مدیریت کنند. به خاطر داشته باشید که آنچه برای شخص دیگری موثر است، ممکن است برای شما موثر نباشد. اگر در مدیریت خواب هراسی به تنهایی مشکل دارید، با یک پزشک مشورت کنید.
افراد مبتلا به خواب هراسی از به خواب رفتن می ترسند و ممکن است از خوابیدن اجتناب کنند، حتی اگر این کار ترس و اضطراب آنها را بدتر کند.
ریشه اصلی خواب هراسی اغلب در ترس از دیدن کابوس های مکرر یا این باور عمیق نهفته است که هنگام خواب، حادثه ای وحشتناک برای فرد رخ خواهد داد.
درمان شناختی رفتاری و دیگر روش های درمانی می توانند به شما در مدیریت این فوبیا کمک کنند؛ ممکن است لازم باشد چندین روش را امتحان کنید تا روش مناسب خود را پیدا کنید.
اطلاعات موجود در این مطلب تنها برای افزایش آگاهی ارائه شده اند و جایگزین مشاوره یا درمان پزشکی نیستند. حتما قبل از هرگونه اقدامی با پزشک مشورت کنید، به ویژه اگر بیماری خاصی دارید یا دارو مصرف می کنید.
