عصر ایران ؛ علی نجومی ــ «دروغ گفتن یک خصلت انسانی است، چون گاهی انسان با خودش هم نمی تواند صادق باشد.»
این نقل قولی است از آکیرا کوروساوا فیلمساز بزرگ ژاپنی و شاید به بهترین وجه در شاهکار فناناپذیرش کاگه‌موشا (1980) نمایان باشد. فیلم در زمانی ساخته شد که کوروساوا در یکی از دشوارترین دوره های زندگی شخصی و حرفه ایش قرار داشت. فیلم هایش دیگه چندان جوش و خروشی در میان علاقه مندان سینمایش به پا نمی کردند. کار به جایی رسید که کوروساوا به سرش زد خودکشی کند که البته تلاشش ناموفق بود.
کوروساوا
تا اینکه به همت فرانسیس فورد کاپولا( سازنده پدرخوانده) و جورج لوکاس(سازنده جنگ ستارگان) به سراغ او آمدند و پیامی را به او دادند که حال و روز او را تغییر داد. داستان از این قرار بود که کمپانی فامس قرن بیستم آمریکا موافقت کرده است تا بخش عمده ای از بودجه لازم را تامین کند تا کوروساوا بتواند فیلمی را بسازد که از جوانی آرزوی ساختن آن را داشت.
کاگه موشا یا شبح جنگجو که بر اساس زندگی تاکدا شینگن رهبر یکی از خاندان های بزرگ قرن شانزدهم ژاپن ساخته شد. حالا دیگر کوروساوای 70 ساله می توانست اولین فیلم رنگی خود را بسازد. اما یکی از مسایلی که می توانست مشکل ساز باشد اصرار کوروساوا بر نظارت کاملش بر پروسه تدوین بود که با سنت های فیلمسازی در آمریکا چندان همخوان نبود اما کوروساوا اساسا یک مولف تمام عیار بود و اثر را کاملا باید بر اساس سلیقه خود تدوین می کرد. اما بالاخره باز هم کاپولا و لوکاس به کمک کوروساوا آمدند و کمپانی فاکس را راضی کردند و فیلم را کوروساوا تدوین کرد.
از همان سکانس افتتاحیه تکان دهنده فیلم تماشاگر می فهمد که داستان بر اساس یک دروغ و حقه بنا شده است. تاکدا شینگن رهبر یک خاندان بزرگ ژاپنی در کنار برادرش نوبوکادو و فردی به نام کاگه موشا دزدی بی سر و پا نشسته است. شباهت ظاهری غریب شینگن و کاگه موشا بی نظیر و تکان دهنده است. نوبوکادو تصمیم گرفته است تا این دزد را از نجازات مرگ نجات دهد و از شباهتش به شینگن استفاده کند و او را به جای بدل شینگن جا بزند.
شینگن هم می پذیرد اما مدتی بعد در یک تیراندازی اتفاقی نیروهای دشمن شینگن به شدت زخمی می شود و بعد از مدتی می میرد. طبق وصیت خود شینگن خبر مرگ او باید بعد از 3 سال علنی شود و غیر از بزرگان خاندان کسی نباید از آن خبر داشته باشد. حالا حضور و وجود کاگه موشا معنای خاص خود را می یابد. فیلم در واقع روایت بی مانندی از این تقلای کاگه موشا برای تبدیل شدت به شینگن است.
اما کم کم شایعاتی به بیرون خانواده درز پیدا می کند و در این بین دشمنان خاندان شینگن از هیچ تلاشی فرو گذار نمی کنند تا به اصل ماجرا پی ببرند اما ....
تاکایو سایتو و شوجی اویدا فیلمبرداران این فیلم چنان رنگ و نور را در نماها به هم آمیخته اند که بیننده گویا دارد رویایی از جنس رنگ روغن می بیند. طراحی لباس ها هم در حدی از کمال است که بیننده بعد از مدتی حس می کند خود در آن زمان زندگی می کند و بخشی از جغرافیای فیلم است. اما شاید نقطه اعلای کیفی فیلم را باید موسیقی تکان دهنده و در عین حال گوش نواز آن دانست.شینی جیرو ایکبه اعجازی از سازهای ضربی خلق کرده است که شاید بیش تر از بقیه ارکان فیلم بیننده را برای سکانس پایانی و نبرد سرنوشت ساز «ناگاشینو» آماده می کند.
بازی تاتسویا ناکادای بازیگر شهیر ژاپنی در این فیلم قطعا دستاوردی مثال زدنی در کارنامه این بازیگر توانای ژاپنی است او به خوبی توانسته تقابل دو شخصیت کاملا متفاوت شینگن و کاگه موشا را نشان دهد.
فیلم اساسا به عنوان نمادی از موفقیت کوروساوا در ساختن فیلمی بر اساس یک حماسه سامورایی شناخته می شود. راجر ایبرت از شیکاگو تایمز فیلم را یکی از عمیق ترین فیلم های تاریخ سینما می داند. اما شاید مهم ترین دستاورد فیلم جایزه نخلا طلای جشنواره فیلم کن در سال 1980 به عنوان بهترین فیلم بود.
فیلم در سال 1979 در ژاپن و در لوکیشن های جذابی مثل کوه فوجی و قلعه تاکدا ساخته شد. فیلم نامه فیلم با مشارکت کوروساوا و ماساتو ایده ساخته شد.
