به گزارش مشرق، سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه امروز (دوشنبه) ۱۹ آبان ۱۴۰۴ در جلسه علنی مجلس حضور یافت و گزارشی در مورد اهم اقدامات در اجرای تکالیف مواد ۱۰۰ و ۱۰۱ فصل ۲۱ قانون برنامه هفتم ارائه کرد.
وی گفت: در طول ۱۴ ماه گذشته، وزارت امور خارجه برای رسیدن به اهداف مورد نظر در سند قانون برنامه هفتم و دیگر اسناد بالادستی، در چهار مسیر کلی اقدامات خود را در پیش گرفته است:
۱.مسیر امنیت محور: شامل دیپلماسی بازدارندگی، دیپلماسی جنگ و دفاع و دیپلماسی مقاومت
۲.مسیر اقتصادی و توسعه محور: شامل دیپلماسی اقتصادی، دیپلماسی اقتصاد مقاومتی و دیپلماسی استانی
۳.مسیر تولید نفوذ و قدرت: شامل دیپلماسی همسایگی، ائتلاف سازی، و تعامل با قدرت‌های نوظهور
۴.مسیر جریان‌ساز و اندیشه محور: شامل دیپلماسی اندیشکده‌ای، دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای
* وزارت خارجه در حد وزارت خارجه جبهه مقاومت ایفای نقش کرده
وی در همین خصوص به اقدامات صورت گرفته در اجرای تکالیف مواد ۱۰۰ و ۱۰۱ قانون برنامه هفتم به صورت فشرده اشاره کرد.
۱- بند ۱ ماده ۱۰۰ قانون: تثبیت و تقویت اقتدار محور مقاومت و حمایت از جریان‌های وحدت‌آفرین در جهان اسلام
رئیس دستگاه دیپلماسی در این باره بیان کرد: همان‌گونه که نمایندگان اطلاع دارند از ابتدای دولت چهاردهم با چند موج از جنایات رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه محور مقاومت و جهان اسلام مواجه بوده‌ایم: از ترور شهید اسماعیل هنیه در روز پس از تحلیف ریاست جمهوری تا ترور شهید سیدحسن نصرالله، رهبر پرافتخار حزب‌الله؛ از جنایات علیه مردم مظلوم لبنان و سوریه و یمن و فلسطین تا حملات رژیم صهیونیستی علیه کشورمان و نهایتا حمله به سران حماس در قطر.
وزیر امور خارجه بیان کرد: در این شرایط، بخش زیادی از انرژی دستگاه دیپلماسی صرف پشتیبانی از جبهه مقاومت شده و وزارت امور خارجه در حقیقت در حد وزارت امور خارجه جبهه مقاومت ایفای نقش کرده است.
* برگزاری سه نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی
وی ادامه داد: چند دور سفرهای منطقه‌ای اینجانب، از جمله سفرهای اینجانب به دمشق و بیروت در اوج درگیری‌ها، حضور قوی هیأت‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌های بین‌المللی، ملاقات‌ها، گفت‌وگوهای تلفنی و نامه‌های اینجانب و همکارانم به همتایان، دبیران‌کل سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، با همین هدف صورت گرفته است. در همین راستا، فعال‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه سازمان همکاری اسلامی، جنبش عدم تعهد، گروه بریکس و سازمان همکاری شانگهای مورد تأکید ویژه قرار گرفت.
عراقچی افزود: به درخواست ما سه نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی برای بررسی موضوعات فلسطین، لبنان و ایران تشکیل شده است که در این فاصله کوتاه بی سابقه است. همچنین در فرصت‌های دوجانبه و چندجانبه رسمی و از طریق دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای برای راه‌اندازی یا حمایت از ابتکارهای دیپلماتیک در جهت اعمال فشار علیه رژیم صهیونیستی استفاده شد.
۲- بند ۲ ماده ۱۰۰ قانون: «کنشگری فعال در موضوعات مختلف بین‌المللی و افزایش نقش منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران و تقویت نظام چندقطبی با اقدامات سیاسی
وی اظهار داشت: این تکلیف نیز همچون تکلیف قبلی، از وظایف و ماموریت های کلیدی وزارت امور خارجه است. اقدامات در این زمینه در ابعاد مختلف به‌ویژه در ابعاد سیاسی و حقوقی بین‌المللی دنبال شده است.
* دیپلماسی فعال در سازمان ملل
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: در این رابطه می‌توان به موارد زیر در طول یک سال گذشته اشاره کرد: دفاع از مواضع کشور و مقابله با هجمه‌های بین‌المللی از جمله در موضوعات حقوق بشری؛ تبیین دستاوردهای حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران و وضعیت حقوق بشر در کشورهای مدعی؛ حفاظت و پاسداری نسبت به اقدامات و ادعاهای نقض حاکمیت و تمامیت سرزمینی کشورمان با استفاده از امکانات حقوقی و بین‌المللی؛ ایفای نقش فعالانه در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی چه در چارچوب سازمان ملل و چه در نهادهایی همچون سازمان همکاری اسلامی، سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس؛ طراحی و پیگیری اقدامات در سطوح دوجانبه، چندجانبه و بین‌المللی برای مقابله با اقدامات قهری و تحریم‌های یکجانبه و از همه مهمتر دیپلماسی فعال در جهت مقابله با تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به کشورمان و اجماع‌سازی در سطح بین‌المللی علیه این تجاوز، که منجر به محکومیت آن از سوی بیش از ۱۲۰ کشور جهان شد؛ در کنار پیشبرد همه‌جانبه سیاست حسن همسایگی؛ روابط مستحکم با روسیه و چین؛ رایزنی‌های مستمر با کشورهای همسو به‌ویژه در میان همسایگان و قدرت‌های نوظهور؛ حمایت از مردم فلسطین و لبنان و جنبش‌های مقاومت در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی؛ گسترش میدان دیپلماسی و استفاده از ظرفیت‌های دیگر مناطق، و بالاخره دیپلماسی فعال در سازمان ملل در موضوع موسوم به سازوکار ماشه که منجر به ایجاد شکاف در شورای امنیت با اعلام مواضع قاطع چین و روسیه و حمایت ۱۲۱ کشور عضو جنبش عدم تعهد از مواضع ایران، روسیه و چین علیه سازوکار ماشه، و عدم پذیرش اعاده قطعنامه های گذشته شورای امنیت شد.
* ایرانیان خارج از کشور
۳- بند ۳ ماده ۱۰۰: تکلیف به وزارت امور خارجه برای«بازنگری آیین‌نامه شورای عالی ایرانیان خارج از کشور»
وی گفت: متن این آیین‌نامه توسط دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه تهیه و پس از تأیید در کمیسیون سیاسی و امنیت ملی دولت، در جلسه هیأت دولت ارائه شد. این سند در تاریخ ۱۴ آذر ۱۴۰۳ به تصویب هیأت وزیران رسید و در تاریخ ۲۸ آذر ۱۴۰۳ توسط هیأت وزیران ابلاغ شد.
۴- بند الف ماده ۱۰۱: تکلیف به وزارت امور خارجه برای «تهیه طرح جامع ارتقای کارآمدی و اثربخشی سیاست اقتصادی با تمرکز بر پیوندهای اقتصادی همسایگان»
عراقچی در این باره بیان کرد: معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه پیش‌نویس این طرح را تهیه کرده و پس از تبادل‌نظر و مشورت با دیگر نهادهای ذی‌ربط، نهایتاً در جلسه مورخ ۴ آذر ۱۴۰۳ ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی به تصویب اعضای ستاد، به‌عنوان مرجع تصویب این سند، رسید. این سند در تاریخ ۲۰ آذر ۱۴۰۳ برای معاون اول رئیس جمهوری و دبیر هیأت دولت ارسال شد.
۵- بند ب ماده ۱۰۱: وظیفه «انعقاد و تعمیق موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی و آزاد با کشورهای هدف»
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: وظیفه انعقاد موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی و آزاد به عنوان یک موضوع تخصصی در حیطه وظایف ذاتی وزارت صمت است و وزارت امور خارجه همچون سایر بندهای ماده ۱۰۱ وظیفه تسهیل، زمینه سازی، کمک و همکاری در این زمینه را برعهده دارد. وزارت امور خارجه در مکاتبات خود با سازمان برنامه و بودجه و دبیر هیأت دولت آمادگی خود را برای همکاری در این زمینه یادآور شده است.
* تسهیل تجارت با دیگر کشورهای همسایه
۶- بندهای پ-ح ماده ۱۰۱: «تسهیلگری در حوزه دیپلماسی اقتصادی برای اشخاص حقیقی و بنگاه‌های اقتصادی»
وی عنوان کرد: طی ۱۴ ماه دوران فعالیت اینجانب به عنوان وزیر امور خارجه، اقدامات بسیار زیادی در این راستا انجام گرفته است. یکی از مهمترین این اقدامات، اجرایی شدن موافقتنامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اورسیا بوده که موجب می‌شود بیش از ۸۷ درصد از کالاها با تعرفه صفر بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (شامل روسیه، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس) جابه‌جا شوند.
عراقچی گفت: به دنبال آن هستیم که تجارت با دیگر کشورهای همسایه و مناطق پیرامونی هم با اولویت اجرای موافقت‌نامه‌های تجاری موجود و تشکیل مناطق آزاد تجاری تسهیل و حمایت شوند.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: دیگر محور مهم فعالیت‌های همکاران ما، ایفای نقش فعال در ترتیبات چندجانبه منطقه‌ای و بین‌المللی اقتصادی با هدف تسهیل و تقویت مناسبات اقتصادی با کشورهای عضو این سازمان‌ها بوده است. از جمله کشورمان میزبانی سه نشست وزرای امور خارجه، وزرای راه و وزرای کشور کشورهای عضو سازمان اکو در ایران و برگزاری نشست مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عضو اکو و آسه‌آن به ریاست مشترک ایران و مالزی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک را به عهده گرفت.
* تشکیل ستاد دیپلماسی استانی
وی اضافه کرد: برگزاری مستمر جلسات ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی با حضور نمایندگان همه نهادها و وزارتخانه‌های اقتصادی، برگزاری ۱۸ نشست کمیسیون‌های مشترک اقتصادی با کشورهای مختلف، تشکیل ستاد دیپلماسی استانی با هدف تسهیل در گسترش روابط خارجی استان ها با کشورهای هدف به ویژه کشورهای همسایه و برگزاری دو همایش در شیراز و مشهد، برگزاری وبینارهای تجاری بین استانها و رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج و رؤسای اتاق‌های بازرگانی و نهادهای تجاری دولتی در کشورهای هدف صادراتی، تأمین اطلاعات اقتصادی مورد نیاز فعالان اقتصادی کشور از طریق پایگاه اینترنتی معاونت دیپلماسی اقتصادی و راه‌اندازی «میز خدمت» در معاونت دیپلماسی اقتصادی، از دیگر اقدامات در راستای انجام این تکلیف بوده‌اند.
* ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی در سطح منطقه و بین المللی
۷-بند خ ماده ۱۰۱: تکلیف به وزارت امور خارجه برای «کمک به ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی در سطح منطقه و بین المللی با استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی و توسعه سواحل مکران»
عراقچی در این باره اضافه کرد: طی ۱۴ ماه گذشته، اقدامات متعددی برای تحقق این هدف انجام شده است. از جمله مشارکت فعال در سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس، سازمان همکاری اقتصادی اکو، اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جمله در جنبه‌های اقتصادی و ترانزیت؛
وی گفت: رایزنی‌های سیاسی و تسهیل همکاری اقتصادی در جهت توسعه سواحل مکران با اولویت ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺑﻨﺪر ﭼﺎﺑﻬﺎر و تکمیل و متصل کردن کلیه بنادر گذری (ترانزیتی) سواحل ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﮐﺸﻮر؛ اقدامات متعدد در عرصه دیپلماسی اقتصادی در جهت تنوع‌بخشی بیشتر ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی ﺻﺎدراﺗﯽ و وارداﺗﯽ ﮐﺸﻮر؛ معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری و طرح‌های ملی و استانی به علاقه مندان از طریق نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، کمک به حل مشکلات سرمایه گذاران خارجی؛ تلاش برای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺳﺎزوﮐﺎرﻫﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﺮیم‌های بانکی و بیمه‌ای به‌ویژه از طریق گسترش ﭘﯿﺎم‌رسان‌های بانکی جایگزین سوئیفت، و کمک به انعقاد پیمان های دو یا چندجانبه پولی، تجاری و سرمایه‌گذاری با اقتصادهای نوظهور و همسایگان؛ همکاری با وزارت جهاد کشاورزی در جهت توسعه کشت فراسرزمینی؛ پیگیری امور حق‌آﺑﻪﻫﺎ از ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ و ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪی ﮐﺸﻮر از دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و فناوراﻧﻪ دﯾﮕﺮ کشورها در امر مصرف و توزﯾﻊ آب؛
* سومین همایش دیپلماسی استانی در بندر چابهار
رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: همکاری با عراق در حوزه انرژی، امضای قرارداد ترکمنستان و ایران جهت سواپ گاز ترکمنستان از طریق ایران به عراق؛ پیشبرد طرح تبادل برق بین ایران و روسیه از طریق جمهوری آذربایجان؛ همکاری در جهت ارتقای صنعت گردشگری؛ ارﺗﻘﺎی ﺟﺎﯾﮕﺎه ﮐﺸﻮر در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺠﺎرت ﺑﺎ ﺗﺄکید بر ﺗﺠﺎرت فناوری و دانش ﺑﻨﯿﺎن و ﺻﺪور ﺧﺪﻣﺎت ﻓﻨﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ و اﻧﺘﻘﺎل و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻌﺎوﺿﻪ (ﺳﻮآپ) اﻧﺮژی اﻋﻢ از ﮔﺎز، نفت و برق ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎری دﺳﺘﮕﺎه‌های ذیرﺑﻂ.
وی در پایان بیان کرد: وزارت امور خارجه همچنین در جهت توسعه سواحل مکران در چارچوب کارکردهای خود ایفای نقش کرده است. سومین همایش دیپلماسی استانی با عنوان توسعه دریا محور در سال جاری در بندر چابهار برگزار خواهد شد.
