عصر ایران - اتفاقی شگفتانگیز بود که کار طراحی گالری ریاضیات موزه علوم را در دویستمین سالگرد تولد آدا لاولیس آغاز کردیم؛ زنی پیشگام در تاریخ رایانهها و در مفهومی که او آن را «علم شاعرانه» مینامید. تأثیر الهامبخش او بر رویکرد ما در طراحی این پروژه، از آغاز تا پایان، غیرقابلاغماض است. همانگونه که یادداشتهای او جهان انتزاعی موتور تحلیلی و منطق آن را برای نسلهای پس از خود آشکار ساخت، ما نیز امیدواریم طراحی گالری ریاضیات بتواند در راستای اهداف کیوریتوریال (نمایشگاهی) الهامبخش باشد و نسلهای آینده را با جنبههای غریزی و فیزیکی ریاضیات درگیر کند.

مجموعههایی مانند آنچه در موزه علوم لندن نگهداری میشود، ابزاری بنیادیناند که به ذهن انسان اجازه میدهند ابعاد گوناگون نوآوری را کاوش کند. مجموعهی جدیدی از اشیای بهنمایشدرآمده در گالری با دقتی وسواسگونه گزینش و چیدمان شدهاند تا لحظاتی بهظاهر روزمره از نوآوری را روایت کنند؛ لحظاتی که نیروی محرکهی آنها ریاضیات بوده است.

طراحی ما برای گالری، در پاسخ به چشمانداز «دیوید رونی» و تیمش شکل گرفت که هدفشان نمایش ریاضیات نه بهعنوان مفهومی دانشگاهی، بلکه بهمثابهی یک فرآیند تأثیرگذار بر فناوری و ابزار دگرگونی محیط پیرامون انسان بود. ریاضیات و ابزارهای آن همواره نقشی مرکزی در تکامل درک انسان از طبیعت و جهان ساختهشده توسط او داشتهاند؛
برای مثال، روشهای سر آیزاک نیوتن در استخراج قوانین جاذبه، گسترش هندسهی دکارتی توسط آنری پوانکاره برای تحلیل سامانههای سیارهای، و استفادهی لرد کلوین از روش ریاضی «برازش منحنی» برای پیشبینی جزر و مد دریاها.

ریاضیات یکی از ارکان اصلی بنیان رایانش و روشهای علمی پژوهش در حوزهی معماری است. این دانش تأثیری عمیق بر شکلها و فرمهای معماری (مورفولوژی) و منطق ساختاری آنها داشته و بر اصول سازهای استوار است. بهبود جنبههای عملکردی طراحی در رابطه با محیط ساختهشده، فرآیند ساخت، و در نهایت تسهیل حرکت و آسایش انسان در این فضاها، بخشی جداییناپذیر از تداوم همین بنیانهاست.

از آنجا که معماران بهصورت تاریخی درک هندسی از فرم و مورفولوژی را آموختهاند، بهخوبی در جایگاهی قرار دارند که بتوانند در این تلاش جمعی — یعنی خلق محیطهای اطلاعاتمحور و پیچیده برای پاسخگویی به نیازهای انسان — مشارکت کنند. بخش عمدهای از کار ما از شیفتگیمان نسبت به منطق ریاضی و هندسه سرچشمه میگیرد و پیشرفت در فناوری طراحی، ما را قادر ساخته تا شکل و فضا را از نو بیندیشیم. سطوح و سازههای سیال هر پروژهای که از این فرآیند حاصل میشود، همواره بر پایهی نوآوریهای علمی تعریف شدهاند. طراحی ما برای گالری ریاضیات تحقق همین تلاش است.

پرواز موفق هواپیمای Handley Page در مسابقه گوگنهایم سال ۱۹۲۹، با ویژگی پرواز در فواصل کوتاه برای برخاست و فرود، نقطهای نمادین در دسترسی همگان به دنیای هوانوردی بود. سازمان فضایی گالری بر محور این محصول مهم از تاریخ هوانوردی بریتانیا شکل گرفته و به ظرفیت تحولآفرین ریاضیات و علم اشاره دارد. طراحی فضا با الهام از یکی از لحظات کلیدی پرواز این هواپیما و اصول آیرودینامیکی درون آن انجام گرفته است.

در حالی که منطق و هندسهی ریاضی میتوانند مدلی شهودی برای درک جهان طبیعی فراهم کنند، ابزارهای محاسباتی به ما این امکان را میدهند که سناریوهایی پیچیدهتر را بررسی کرده و به درکی عمیقتر از سازوکارهای طبیعت دست یابیم. در این پروژه، با استفاده از اصول رویکردی ریاضی به نام دینامیک سیالات محاسباتی (Computational Fluid Dynamics) که بهعنوان راهنمای سازماندهنده عمل کرده است، چیدمان گالری بهگونهای طراحی شده که خطوط مجازی جریان هوا در قالب فضایی واقعی تجسم یافتهاند.

معمار: Zaha Hadid Architects
سال: 2016
مساحت: 913 متر مربع
شهر: لندن
کشور: بریتانیا
عکاس: Luke Hayes
جهان معماری