به گزارش همشهری ‌آنلاین در رویدادی تاریخی در ۱۵ آبان۱۴۰۴ منشور کوروش کبیر به‌عنوان یکی از نخستین منشورهای حقوق بشر جهان که بر احترام به تنوع فرهنگی تاکید دارد به رسمیت شناخته شد؛ اقدامی که بار دیگر ایران را سرزمین حقوق بشر و حرمت انسانیت نشان داد. اصول منشور کوروش بر ترویج جامعه‌ای فراگیر و مبتنی بر همکاری فرهنگی تاکید می‌کند و این ثبت جهانی از سوی یونسکو برای گسترش صلح، گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و پاسداشت میراث انسانی است.

ثبت جهانی بعد از یک قرن

این نخستین بار است که یک سند باستانی ایرانی در سطح جهانی به ‌عنوان منشوری در پیوند با حقوق بشر به رسمیت شناخته می‌شود.
مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیا، میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره علت تاخیر ثبت منشور کوروش پس از ۱۴۶ سال از کشف آن در بین‌النهرین به همشهری می‌گوید: «منشور کوروش چه در عرصه تمدنی و چه در حوزه‌های فرهنگی اجتماعی، یکی از اصلی‌ترین آثار به جامانده تمدن ایرانی است که آن را همه مردم دنیا به خوبی می‌شناسند. ولی متاسفانه محل کشف آن در کشور عراق، ما را با چالش روبه‌روکرد. این در حالی است که نمی‌توانیم منکر اشتراکات فرهنگی ایران و محل کشف منشور کوروش باشیم. همان‌طور که اشتراکات فرهنگی بین ایران و تاجیکستان بسیار زیاد است. مرز سیاسی نمی‌تواند مانعی برای تمدن گسترده و فراگیر ایرانی باشد.»

علیرضا ایزدی به محل نگهداری منشور کوروش نیز اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «با وجودی که منشور کوروش در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، مردم دنیا می‌دانند اصالت منشور کوروش برای کدام تمدن است. تاخیر در ثبت منشور کوروش فقط به ایران مربوط نبود و یونسکو هم به عنوان مجموعه‌ای فرهنگی باید زودتر در این زمینه اقدام می‌کرد. حال با همراهی تاجیکستان، عراق و ایران موضوع مطرح شد و خوشبختانه به نام تمدن ایران زمین ثبت جهانی شد.»

هویت بشری در منشو کوروش

جایگاه تمدن ایرانی میان فرهنگ‌ها، منشور کوروش بعد از ثبت جهانی چطور دیده خواهد شد؟ مدیرکل ثبت حریم آثار و حفظ و احیا، میراث معنوی و طبیعی، ثبت جهانی در یونسکو را مانند شناسنامه می‌خواند و می‌گوید: «قطعاً تمدن ایرانی برای اهل علم، جایگاه رفیعی دارد. ایران حوزه تمدن، زیست بوم، معماری و ... یکی از اصلی‌ترین و ریشه‌دارترین تمدن‌های بشری است، اما برگه ثبت جهانی مانند شناسنامه یا سند معتبری است که در محافل فرهنگی و علمی دنیا تاثیرگذاری بیشتری دارد. منشور کوروش همیشه به نام ایران بوده، حالا با ثبت جهانی تمام موارد ثبت شده در منشور کوروش به دنیا معرفی می‌شود. ثبت جهانی منشور کوروش حتی به کشور عراق هم اعتبار می‌بخشد که محل کشف منشور کوروش بوده. موزه بریتانیا هم از این موضوع بهره‌مند می‌شود و گردشگر بیشتری خواهد داشت.»
علیرضا ایزدی معتقد است اشاعه نشر فرهنگ ارزشمندی که در منشور کوروش ذکر شده، بر عهده ماست. او ادامه می‌دهد: «منشور کوروش یک هویت بشری است. ما باید از این اتفاق مبارک بهره‌برداری کنیم و ارزش‌های اخلاقی و انسانی تمدن ایرانی که در منشور کوروش آورده شده، مانند رفتار با اقشار مردم مثل کارگران و غیره و رفتارهایی که منجر به یکتاپرستی ایرانیان شده را به دنیا معرفی کنیم.»

منشور کوروش چیست؟

منشور کوروش یک لوح کوچک سفالی به شکل استوانه با ۲۳ سانتی‌متر طول و ۱۱ سانتی‌متر عرض است که روی آن با خط میخی حکاکی شده و در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. این منشور حدود سال ۵۳۹ قبل از میلاد در زیر دیوارهای بابل در عراق کنونی توسط کوروش کبیر پادشاه وقت سلسله هخامنشی مدفون شد. در این منشور شرح داده می‌شود که کوروش پس از ورود به شهربابل بر خلاف سنت فرمانروایان پیروز زمان خود، آنجا را با خاک یکسان نکرد و به مردم شهر اجازه داد تا اعمال مذهبی خود را بدون مزاحمت انجام دهند. این لوح پس از دفن پس از ۲۴۰۰ سال در حفاری‌های باستان‌شناس بریتانیایی در بین‌النهرین کشف شد.
بیشتر بخوانید: منشور حقوق بشر کوروش، جهانی شد