مقامات دولت هند برای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و کمک به تنفس ساکنان در هوای آلوده، آزمایش‌هایی با استفاده از روش تولید باران مصنوعی یا همان بارورسازی ابرها انجام دادند.
به گزارش زومیت، دهلی در این زمان از سال به دلیل مه خاکی و بوی تند آلودگی که در هوا پراکنده است، در صدر عناوین خبری قرار می‌گیرد. دود مناظر تاریخی را محو می‌کند و تنفس را برای میلیون‌ها نفر از ساکنان دشوار می‌سازد.
به نقل از نیویورک تایمز، هفته گذشته، دولت دهلی آزمایش‌هایی را برای تولید باران مصنوعی انجام داد تا آلودگی‌های هوا را کاهش دهد. هدف از این آزمایش‌ها ایجاد باران مصنوعی با کمک مواد شیمیایی بود که باعث تجمع قطرات آب در ابرها و در نهایت بارش باران می‌شود. این بارش می‌توانست آلودگی‌ها را از بین ببرد.
اما پس از سه تلاش ناموفق، از جمله دو آزمایش در روز سه‌شنبه، دولت دو آزمایش برنامه‌ریزی شده دیگر را لغو کرد. دلیل شکست تلاش‌ها، این بود که میزان رطوبت در ابرها به حد کافی نبود تا فرایند طبیعی بارش باران به کمک بارورسازی ابرها به درستی عمل کند.
بارورسازی ابرها فرآیندی است که در آن، قطرات آب در ابرها با مواد شیمیایی خاصی ترکیب می‌شود. این قطرات حول ذرات شیمیایی تجمع می‌کنند و به تدریج سنگین‌تر شده و به شکل باران از آسمان می‌بارند.
بارورسازی زمانی موثر است که حداقل ۵۰ درصد رطوبت در ابرها موجود باشد، اما ابرهایی که هدف آزمایش‌های اخیر در هند بودند حدود ۱۵ درصد رطوبت داشتند. به گفته مهندس منیندرا اگرال که در این پروژه همکاری داشت، تیم علمی از ترکیبی شامل نمک معمولی، نمک سنگی و یدید نقره برای بارورسازی استفاده کرده بود.
هند پیش از این نیز در ایالت‌های مختلفی برای مقابله با خشکسالی‌ها و کمبود منابع آبی از این روش بهره برده بود. اما پروژه دهلی نخستین آزمایشی بود که در آن هند از بارورسازی ابرها برای کاهش آلودگی هوای پایتخت استفاده کرد.
ماه گذشته، دولت دهلی با همکاری موسسه فناوری هند در کانپور پروژه بارورسازی ابرها را با هزینه‌ای بالغ بر ۴۰۰ هزار دلار آغاز کرد. دانشمندان امیدوار بودند ظرف چهار ساعت پس از بارورسازی، باران شروع به باریدن کند، اما هیچ یک از آزمایش‌ها نتیجه مورد انتظار را به همراه نداشت. ترکیب شیمیایی از پاشنده‌هایی که به بال هواپیما وصل شده بود، روی شش محله در مناطق حاشیه‌ای دهلی پاشیده شد.
وزیر محیط زیست دهلی اعلام کرده است که آزمایش بعدی زمانی انجام خواهد شد که سطح رطوبت در ابرها به حد کافی برسد. اگر تلاش‌های اخیر موفقیت‌آمیز بودند، دولت احتمالا برنامه‌ای برای انجام چندین دوره آزمایش در طول فصل زمستان تا ماه فوریه، زمانی که وضعیت هوا بهبود می‌یابد، درنظر می‌گرفت.
تعدادی از کارشناسان همچنان درباره این اقدام تردید دارند و معتقدند که بارورسازی ابرها در دهلی به نتایج مطلوبی نخواهد رسید. وزارت محیطزیست دولت هند سال گذشته با بیان نگرانی‌ها اعلام کرد که این روش در ماه‌های سرد زمستانی در دهلی مؤثر نخواهد بود. این وزارتخانه تأکید کرد که برای انجام بارورسازی ابرها به‌طور مؤثر، شرایط خاصی در جو وجود دارد که معمولاً در فصل‌های سرد و خشک زمستان دهلی فراهم نمی‌شود.
به گفته مقامات وزارتخانه، برای اینکه فرآیند بارورسازی ابرها بتواند به بارش‌های مطلوب منجر شود، باید ابرها به اندازه کافی مرطوب و از شرایط جوی مناسب برخوردار باشند که در زمستان‌های دهلی معمولاً چنین شرایطی برقرار نیست.
آلودگی هوای دهلی در این فصل به دلایل مختلفی از جمله موقعیت جغرافیایی و فعالیت‌های انسانی بسیار زیاد است.
دهلی در یک دشت محصور شده بین کوه‌ها و فلات‌ها واقع شده است. این موقعیت باعث می‌شود که آلاینده‌ها در این منطقه جمع شوند و به دلیل هوای خشک و بی‌باد در زمستان، عامل پراکنده‌کننده‌ای برای این ذرات سمی وجود ندارد.
همچنین منطقه کلان‌شهری دهلی بسیار وسیع است و جمعیتی در حدود ۳۳ میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند که تقریباً در حد جمعیت عربستان سعودی است؛ اما در فضایی بسیار محدودتر. این شهر به دلیل تخریب و ساخت مداوم ساختمان‌ها پر از گرد‌وغبار است. خودروهای مختلف، از موتورسیکلت‌ها تا کامیون‌های غول‌پیکر، در شهر تردد دارند.
در فصل پاییز، آتش‌بازی‌های جشن دیوالی که یکی از جشن‌های بزرگ هندوها است، باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود. همچنین بادهای شمال غربی دود ناشی از سوزاندن کاه در دو ایالت کشاورزی همسایه به دهلی می‌آورند که به میزان آلودگی افزوده می‌شود.
شاخص کیفیت هوا (AQI) در هفته گذشته در بسیاری از مناطق پایتخت در حدود ۳۵۰ قرار داشته است که در رده «بسیار بد» قرار می‌گیرد و در برخی مواقع به محدوده «خطرناک» هم می‌رسد.
در بسیاری از کشورها، بارورسازی ابرها به‌عنوان راهی برای مقابله با آلودگی هوا و کمبود منابع آبی آزمایش شده است. در اینجا به چند نمونه از این تلاش‌ها اشاره می‌کنیم:
در سال ۲۰۰۸، چین از تکنولوژی بارورسازی ابرها برای پاکسازی هوای پکن در آستانه المپیک استفاده کرد. هدف این پروژه جلوگیری از بارش باران در روزهای مسابقات و کاهش آلودگی شدید هوای پکن بود. دولت چین با استفاده از مواد شیمیایی خاص که توسط هواپیماها به ابرها پاشیده می‌شد، سعی کرد احتمال بارش باران را در زمان مسابقات کاهش دهد. اگرچه این پروژه با موفقیت نسبی انجام شد و به کاهش بارش‌ها و پاکسازی موقتی هوای پکن کمک کرد، بسیاری از کارشناسان درمورد تأثیرات بلندمدت و عوارض زیست‌محیطی این تکنولوژی تردید داشتند.
در ایالات متحده، به ویژه در ایالت کالیفرنیا، استفاده از بارورسازی ابرها برای مدیریت منابع آبی و مقابله با خشکسالی‌ها انجام شده است. در اینجا، از ترکیب مواد شیمیایی مانند یدید نقره برای ایجاد بارش باران استفاده می‌شود. این روش به‌ویژه در سال‌های اخیر برای بهبود وضعیت آب‌های زیرزمینی و افزایش منابع آب در شرایط خشکسالی مورد توجه قرار گرفته است.
امارات متحده نیز یکی از کشورهایی است که در تلاش برای مقابله با کمبود آب و تغییرات اقلیمی، به بارورسازی ابرها روی آورده است. این کشور به‌ویژه در مناطقی که با کمبود منابع آبی مواجه هستند، از تکنولوژی بارورسازی ابرها برای افزایش بارش استفاده می‌کند. پروژه‌هایی که در این کشور انجام می‌شود، معمولاً با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و آزمایش‌های دقیق برای افزایش بازدهی بارش در مناطق خشک طراحی شده‌اند. در سال‌های اخیر، امارات توانسته است به‌طور محدود از این روش برای تأمین نیازهای آبی خود استفاده کند.
در ژاپن، بارورسازی ابرها به‌طور ویژه برای پیشگیری از طوفان‌های شدید و بارش‌های ناگهانی در مناطق پرخطر انجام می‌شود. این پروژه‌ها معمولاً در ماه‌های تابستان و در زمان‌هایی که احتمال بارش باران‌های سیل‌آسا وجود دارد، اجرا می‌شوند. هدف از این پروژه‌ها، کاهش شدت بارش‌ها و کاهش خطرات ناشی از سیلاب‌ها و طوفان‌های شدید است.
در استرالیا، که با چالش‌های جدی خشکسالی مواجه است، از روش‌های بارورسازی ابرها برای مقابله با کمبود بارش استفاده شده است. این کشور نیز از مواد شیمیایی برای ایجاد بارش در ابرهایی که قبلاً آمادگی بارش نداشته‌اند، استفاده کرده است.
عربستان نیز به‌عنوان یکی از کشورهای خشک و بیابانی، به استفاده از تکنولوژی بارورسازی ابرها علاقه‌مند است. در این کشور، پروژه‌هایی برای افزایش بارش در مناطق خشک و تأمین منابع آبی برای کشاورزی و شرب مردم انجام شده است. استفاده از این تکنولوژی در عربستان به‌ویژه در مناطقی که به شدت با بحران آب روبرو هستند، مورد توجه قرار گرفته است.
براساس تجربیات جهانی، استفاده از بارورسازی ابرها برای کاهش آلودگی و افزایش بارش باران در برخی کشورها نتایج موفقی داشته است، اما در بسیاری از موارد محدودیت‌هایی ازجمله شرایط جوی و تاثیرات بلندمدت محیطی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. به‌ویژه در مناطق شهری بزرگ مانند دهلی، جایی که آلودگی هوا به‌طور شدیدی بر زندگی روزمره مردم تأثیر می‌گذارد، ممکن است این تکنولوژی به‌عنوان راه‌حلی پایدار برای کاهش آلودگی نباشد و به سیاست‌ها و اقدامات جامع‌تری در زمینه کاهش انتشار آلاینده‌ها و مدیریت منابع طبیعی نیاز باشد.
بارورسازی ابرها به عنوان یک روش برای افزایش بارش‌های جوی با استفاده از مواد شیمیایی همچون یدید نقره و نمک‌های مختلف، با وجود مزایای خود، با نقدهای مختلفی روبه‌رو است. یکی از اصلی‌ترین انتقادات به این روش، اثربخشی محدود آن است. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که بارورسازی ابرها همیشه موفقیت‌آمیز نبوده و تنها در شرایط خاصی اثرگذار است. این موضوع به پیچیدگی‌های جوی و عوامل مختلفی که در ایجاد بارش دخیل هستند، برمی‌گردد.
از دیگر انتقادات به بارورسازی ابرها، نگرانی‌هایی درباره تأثیرات زیست‌محیطی آن وجود دارد. استفاده از مواد شیمیایی مانند یدید نقره می‌تواند به اکوسیستم آسیب وارد کند و موجب آلودگی منابع آبی و خاکی شود. همچنین، هزینه‌های بالای اجرای این تکنیک نیز مورد انتقاد قرار دارد، زیرا منابع زیادی باید صرف تجهیزات و تکنولوژی‌های پیشرفته شود که ممکن است در مقایسه با روش‌های دیگر برای مدیریت منابع آبی، از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نباشد.
علاوه‌براین، بارورسازی ابرها ممکن است به توزیع نابرابر منابع آبی منجر شود و مناطقی که از لحاظ اقتصادی یا جغرافیایی قدرت بیشتری دارند، بیشتر از دیگر مناطق بهره‌مند شوند. در این راستا، برخی منتقدان معتقدند که این روش می‌تواند باعث تشدید نابرابری‌ها شود. در نهایت، نگرانی‌هایی نیز در مورد پیامدهای پیش‌بینی‌ناپذیر وضعیت جوی و تغییرات ناخواسته در الگوهای بارش وجود دارد که ممکن است به خسارات و مشکلات بیشتری در آینده منجر شود.
