خبرگزاری مهر، گروه استانها – مریم یاوری: در کوچه‌های پر رفت‌وآمد خیابان بهشتی‌نژاد، صدای چکش، بوی روغن و فریادهای «استارت بزن» دیگر بخشی از زندگی روزمره مردم شده است. اینجا مراکز خدمات فنی خودرو شانه‌به‌شانه مغازه‌های لاستیک و باتری‌سازی کار می‌کنند اما در بین صدها تابلو تعمیر تخصصی موتور و گیربکس کمتر مکانی پیدا می‌شود که از دل آن اعتماد بیرون بیاید.
بسیاری از رانندگان معتقد هستند تشخیص عیب خودرو در اصفهان حالا به یک بخت و اقبال شباهت دارد؛ یک بازی میان تجربه قدیمی و دانش گمشده الکترونیک. در خیابان حکیم نظامی، جایی در میانه ازدحام خودروهای نیمه‌تعمیری، حمید مکانیک جوانی است با لباس آغشته به روغن و نگاهی خسته که به خبرنگار مهر می‌گوید بیشتر ماشین‌هایی که به تعمیرگاه او می‌آیند دست‌کم دو تعمیرکار دیگر دیده‌اند.
او در حالی که خم شده بر کاپوت پراید خاک‌گرفته، اظهار می‌کند: بیشتر وقت‌ها ایراد اصلی یک مورد بسیار کوچک مثل سنسور یا سیم‌کشی قطع شده است، اما چون دستگاه دیاگ ندارند یا بلد نیستند با آن کار کنند، قطعه عوض می‌کنند، ببینند درست می‌شود یا نه.
علی مرتضوی، راننده تاکسی‌ای که حدود ۷۵ سال سن دارد و طی یک ماه سه بار هزینه تعمیر پرداخت کرده اما هنوز خودرو صدای لرزش می‌دهد، به خبرنگار مهر می‌گوید: الان دیگر نمی‌توانیم مثل قبل به تعمیرکاران اعتماد کنیم. قبلاً ماشین ساده‌تر بود، الان هر بخش با سیستم الکترونیک کنترل می‌شود و ما سر در نمی‌آوریم.
تعمیرکاران سنتی با خودروهای مدرن هم‌قدم نیستند
در خیابان امام خمینی، یکی دیگر از مراکز تجمع تعمیرگاه‌های اصفهان، وضع چندان متفاوت نیست. ناصر احمدیان، راننده خطی، می‌گوید بارها به تعمیرگاه‌های مختلف سر زده و هربار با فهرست تازه‌ای از قطعات خراب مواجه شده است. رقابت غیرمنصفانه میان واحدها و ضعف تشخیص فنی مشتری را سرگردان کرده است.
او می‌گوید: زمانی مکانیک‌ها عشق به ماشین داشتند و الان عشق به فاکتور.
شهرک امیرکبیر اصفهان نیز حالا به یک شهرک مکانیکی تبدیل شده‌است. تابلوهای بزرگ از «تعمیر تخصصی خودروهای خارجی» تا «عیب‌یابی تضمینی» بر سردر مغازه‌ها دیده می‌شود اما اغلب شعارها در عمل رنگ می‌بازد. ماشینی وارد می‌شود، قطعه‌ای عوض می‌شود، هزینه بالا می‌رود و مشکل پابرجا می‌ماند.
هاشم ترکی، یکی از مکانیک‌های جوان که شاگرد پدرش بوده، می‌گوید: ماشین‌ها دیگر مثل پیکان یا پژو معمولی نیستند. دیاگ و نرم‌افزار می‌خواهند اما خیلی از همکاران بلد نیستند، روی هوا نظر می‌دهند تا مشتری را نگه دارند.
او تأکید می‌کند که بسیاری از مکانیک‌های قدیمی با ابزار جدید بیگانه‌اند و این شکاف نسلی حالا مشتری را قربانی کرده است. دهه هشتادی‌ها با دیاگ کار می‌کنند اما مغازه دست قدیمی‌هاست، آنها هنوز با گوش و حس کار می‌کنند؛ وقتی عیب را پیدا نمی‌کنند، می‌گویند چند قطعه رو عوض کند ببیند شاید درست شد.
آموزش فنی؛ پروژه‌ای که اگر جدی شود صنف نجات می‌یابد
در این میان مهرداد سرتیپی، رئیس اتحادیه خدمات فنی خودروهای سبک شهرستان اصفهان، از دفاع از عملکرد واحدهای رسمی زیرمجموعه اتحادیه سخن می‌گوید و تأکید می‌کند دوره‌های آموزشی مستمر برای تعمیرکاران در حال برگزاری است.
او در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: نسل جوان‌تر تعمیرکاران فرصت تازه‌ای برای مدرن شدن این صنف ایجاد کرده‌اند. وقتی جوان‌ها وارد شدند، دستگاه دیاگ، نرم‌افزار تشخیص عیب و ابزار دیجیتال بینشان رایج شد و همین به افزایش دقت کمک می‌کند.
به گفته او یکی از دلایل خرابی‌های بی‌پایان، قطعات تقلبی و بی‌کیفیت بازار است. وقتی قطعه فیک نصب می‌شود، ماشین دوباره خراب می‌شود و مشتری تصور می‌کند مکانیک اشتباه کرده. در واقع مشکل در زنجیره تأمین است نه در تشخیص.
سرتیپی همچنین درباره ضرورت شفافیت صنفی سخن می‌گوید: مشتری باید بداند مکانیکی که خودرو را به او می‌سپارد، مجوز دارد، آموزش دیده و از ابزار استاندارد استفاده می‌کند. این آگاهی هنوز در شهر جا نیفتاده است.
وقتی هوش مصنوعی راه نجات صنف می‌شود
میثاق زارع، کارشناس حوزه مکانیکی خودرو، در گفتگو با خبرنگار مهر معتقد است صنعت تعمیر کشور باید به سمت استفاده از فناوری‌های نو نظیر هوش مصنوعی در تشخیص عیوب حرکت کند.
او می‌گوید: امروزه نرم‌افزارهایی وجود دارند که با اتصال به واحد مرکزی خودرو می‌توانند خطا را ظرف چند ثانیه مشخص کنند. این فناوری جای حدس و آزمون و خطا را می‌گیرد و هزینه تعمیر را تا نصف کاهش می‌دهد.
زارع تأکید می‌کند: استفاده از هوش مصنوعی در عیب‌یابی، اگر با آموزش فنی همراه شود، می‌تواند اعتماد مردم به تعمیرگاه‌ها را احیا کند.
فعالیت ۳ هزار و ۵۰۰ تعمیرگاه بدون مجوز در اصفهان
احمد کمالی، نایب رئیس اول اتحادیه خدمات فنی خودروهای سبک شهرستان اصفهان، نگاه انتقادی‌تری دارد و معتقد است بخشی از ضعف‌ها از چرخه مجوز و آموزش سرچشمه می‌گیرد.
او می‌گوید: حدود شش‌هزار واحد مکانیکی در اصفهان فعال هستند اما حدود ۲ هزار و ۵۰۰ واحد مجوز دارند. «کسی شاگردی درست نکرده، آموزش ندیده، چند ماه دوره دیده و بعد مغازه زده؛ نتیجه، شکایت مردم از تشخیص اشتباه است.»
کمالی با سابقه بیش از چهار دهه فعالیت تأکید می‌کند: الزام آموزش اجباری باید پایه تمدید جواز شود تا صنف مسیر اصلاح را بگیرد. «قدیم‌ها شاگرد یک سال می‌ماند تا دستش راه بیفتد، الان پنج ماه دوره دیده و خودش مکانیک شده. تا فرهنگ آموزش جدی گرفته نشود هیچ نظمی شکل نمی‌گیرد.»
او همچنین به دشواری‌های نظارت اشاره می‌کند: «وقتی فرد مجوز ندارد، وارد سامانه نظارتی ما نمی‌شود. عملاً بیرون از کنترل اتحادیه کار می‌کند. اگر دستگاه‌های مختلف هماهنگ شوند، ساماندهی صنف ممکن است، اما الان هم‌پوشانی و ناهماهنگی زیاد داریم.»
به گزارش خبرنگار مهر، اصفهان امروز شهری است که در هر محله‌اش از خیابان امام خمینی تا کوچه‌های شهرک امیرکبیر، تعمیرگاه‌ها یکی پس از دیگری رشد کرده‌اند اما پشت این رونق ظاهری بحران اعتماد نفس می‌کشد.
خودرو با امید وارد می‌شود و با تردید خارج؛ میان صدای چکش‌ها نبردی جریان دارد بین تکنولوژی و تجربه، بین وجدان کاری و سودجویی. کارشناسان باور دارند راه نجات صنعت تعمیر خودرو در آموزش، نظارت و وجدان فنی است. اگر این سه ضلع کنار هم قرار نگیرند، چرخه خرج‌تراشی همچنان ادامه خواهد داشت تا جایی که تعمیرگاه نه محل درمان ماشین، بلکه اتاق انتظار هزینه‌های بی‌پایان مردم خواهد بود.
