• نام دارو: دوکسوروبیسین

• نام لاتین: Doxorubicin

• نام تجاری: Adriamycin, Doxil

• رده دارویی: آنتی‌بیوتیک آنتی‌تومور (آنتراسیکلین)

• اشکال دارویی: محلول تزریقی (ویال)، فرم لیپوزومال (تزریقی)

• فروش دارو: با نسخه پزشک

• سرطان سینه

• سرطان ریه

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL)

• لوسمی میلوئیدی حاد (AML)

• لنفوم هوچکین و غیرهوچکین

• سارکوم بافت نرم و استخوان

• سرطان تخمدان

• سرطان مثانه

• سرطان تیروئید

• حساسیت شدید به دوکسوروبیسین یا سایر آنتراسیکلین‌ها

• نارسایی شدید قلبی یا کاردیومیوپاتی

• سرکوب شدید مغز استخوان (نوتروپنی یا ترومبوسیتوپنی شدید)

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• نحوه واکنش به اولین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

• معمولاً به صورت تزریق وریدی (IV) تجویز می‌شود.

• دوز معمول: 60-75 میلی‌گرم بر مترمربع سطح بدن، هر 3 هفته یک‌بار.

• در فرم لیپوزومال: 20-50 میلی‌گرم بر مترمربع هر 4 هفته.

• دوز باید توسط متخصص انکولوژی بر اساس وزن، قد و وضعیت بیمار تنظیم شود.

• تزریق باید در مراکز درمانی و تحت نظارت کادر پزشکی انجام شود.

• حداکثر دوز تجمعی (برای جلوگیری از عوارض قلبی) معمولاً 450-550 میلی‌گرم بر مترمربع است.

• در بیماران با نارسایی کبدی، دوز کاهش می‌یابد.

• بیمار باید قبل و بعد از تزریق هیدراته شود تا عوارض کلیوی کاهش یابد.

• دارو نباید به صورت عضلانی یا زیرجلدی تزریق شود.

• برای کاهش عوارض، ممکن است با دگزامتازون یا داروهای ضدتهوع تجویز شود.

• بیمار باید به طور منظم از نظر عملکرد قلب و کبد پایش شود.

• در صورت نشت دارو به بافت اطراف (اکستراوازیشن)، تزریق فوراً متوقف شود.

• رژیم‌های ترکیبی (مانند CHOP) ممکن است شامل دوکسوروبیسین باشند.

• بیمار باید از نظر علائم عفونت یا خونریزی پایش شود.

• دستورالعمل‌های پزشک باید دقیقاً رعایت شود.

• در صورت فراموشی دوز، فوراً با پزشک مشورت کنید.

• تهوع و استفراغ

• ریزش مو (آلوپسی)

• سرکوب مغز استخوان (کاهش گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت)

• خستگی و ضعف عمومی

• التهاب مخاط (موکوزیت)

• تغییر رنگ ادرار به قرمز یا نارنجی (موقت و بی‌خطر)

• افزایش خطر عفونت به دلیل کاهش گلبول‌های سفید

• کاردیوتوکسیسیتی (آسیب به قلب، به‌ویژه در دوزهای بالا)

• کاهش عملکرد کبد

• واکنش‌های حساسیتی (راش، خارش)

• درد در محل تزریق

• تب و لرز

• اسهال یا یبوست

• کاهش اشتها

• سندرم دست و پا (در فرم لیپوزومال)

• تغییر در ناخن‌ها (تیره شدن یا شکنندگی)

• آسیب به بافت در صورت نشت دارو (اکستراوازیشن)

• افزایش خطر لوسمی ثانویه (نادر)

• مشکلات باروری (ممکن است موقت یا دائم باشد)

• بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها

• سرگیجه

• سردرد

• تغییر در حس چشایی

• خشکی پوست

• افزایش حساسیت به نور خورشید

• مشکلات تنفسی (نادر)

• تورم در اندام‌ها

• تغییرات خلقی یا اضطراب

• اختلالات خواب

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پرشک خود اطلاع دهید.

• تراستوزوماب (افزایش خطر کاردیوتوکسیسیتی)

• سیکلوسپورین (افزایش سمیت دوکسوروبیسین)

• واکسن‌های زنده (خطر عفونت به دلیل سرکوب ایمنی)

• باربیتورات‌ها مانند فنوباربیتال (کاهش اثر دوکسوروبیسین)

• فنی‌توئین (کاهش غلظت پلاسمایی دوکسوروبیسین)

• داروهای سرکوب‌کننده مغز استخوان (افزایش خطر سمیت خونی)

• وراپامیل (افزایش غلظت دوکسوروبیسین در خون)

• دیگوکسین (کاهش اثر دیگوکسین)

• سایمتیدین (افزایش سمیت دوکسوروبیسین)

• داروهای ضد قارچ آزولی (مانند کتوکونازول)

• ریفامپین (کاهش اثر دوکسوروبیسین)

• داروهای ضد ویروس HIV (مانند ریتوناویر)

• استاتین‌ها (افزایش خطر میوپاتی)

نکته: برای جلوگیری از این تداخل، لیست تمام داروهایی که مصرف می کنید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

• حساسیت به داروهای دیگر: در صورت حساسیت به آنتراسیکلین‌ها یا سایر داروها، پزشک را مطلع کنید.

• مصرف دوکسوروبیسین در دوران بارداری: این دارو در گروه D بارداری قرار دارد و می‌تواند به جنین آسیب برساند. در زنان باردار فقط در صورت ضرورت و با نظر پزشک استفاده شود.

• مصرف دوکسوروبیسین در دوران شیردهی: به دلیل ترشح در شیر مادر، شیردهی در طول درمان ممنوع است.

• مصرف دوکسوروبیسین در سالمندان: ممکن است نیاز به کاهش دوز باشد، به‌ویژه در صورت مشکلات قلبی یا کبدی.

• مصرف دوکسوروبیسین در کودکان: ایمنی و اثربخشی در کودکان به نوع سرطان و شرایط بیمار بستگی دارد و باید تحت نظارت دقیق انجام شود.

• دوکسوروبیسین با اتصال به DNA سلول‌ها، از تکثیر آنها جلوگیری می‌کند.

• این دارو از طریق مهار آنزیم تاپوایزومراز II، ساختار DNA را مختل می‌کند.

• تولید رادیکال‌های آزاد برای تخریب سلول‌های سرطانی.

• اثرگذاری بیشتر روی سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند (مانند سلول‌های سرطانی).

• در رژیم‌های ترکیبی برای افزایش اثربخشی استفاده می‌شود.

• در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد (یخچال) نگهداری شود.

• از نور مستقیم و گرما محافظت شود.

• ویال‌های بازنشده باید در بسته‌بندی اصلی نگهداری شوند.

• پس از رقیق‌سازی، طبق دستورالعمل‌های بیمارستان در مدت محدود استفاده شود.

• معاینات منظم قلب (اکوکاردیوگرام) برای پایش کاردیوتوکسیسیتی انجام شود.

• آزمایش‌های خون برای بررسی گلبول‌ها و عملکرد کبد ضروری است.

• از تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های واگیر اجتناب کنید.

• در صورت بروز تب، خونریزی یا کبودی غیرعادی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• مایعات زیاد بنوشید تا عوارض کلیوی کاهش یابد.

• از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.

• رژیم غذایی متعادل داشته باشید و با متخصص تغذیه مشورت کنید.

• در مورد روش‌های پیشگیری از بارداری با پزشک مشورت کنید.

مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای مصرف دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.