به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد به نقل از روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی، تورج همتی در اختتامیه رویداد ملی آب در مشهد و همایش ملی کم آبیاری و استفاده از آب‌های نامتعارف در کشاورزی مناطق که با حضور مجازی جمعی از اساتید، متخصصان و صاحب‌نظران حوزه آب از سراسر کشور، در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: تغییرات اقلیمی گسترده در جهان به‌تدریج به یکی از عوامل مهاجرت اکولوژیک، در مقیاس جهانی تبدیل‌شده و از طرفی استفاده از منابع طبیعی و پارامترهای محیطی در مناطقی که از منظر اجتماعی ناپایدار و حساس و قابل‌تأمل است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی با اشاره به تمدن‌هایی که محصول پیدایش مشکلات زیست‌محیطی بودند همچون "مایاها"، "سومری‌ها" و"بابل" اشاره کرد و افزود: تحقیقات نشان‌دهنده ارتباط معناداری بین دسترسی به منابع محیطی و تنش‌های اقتصادی-اجتماعی وجود دارد.
وی با ابراز نگرانی از عبور ایران در حوزه منابع آبی از مرزهای تنش آبی گفت: بخشی از این مباحث به تغییرات اقلیمی برمی‌گردد و نگاهی به رابطه مثبت بین کاهش سرانه آب تجدید پذیر و تعداد تنش‌های اقتصادی- اجتماعی، به مدیریت نادرست و توسعه ناپایدار در حوزه منابع آبی اشاره دارد.
همتی گفت: سرانه منابع آب تجدیدشونده از ۶۰ سال گذشته که عددی معادل ۷هزار مترمکعب در سال را نشان داده بود تاکنون حدود ۱۰ برابر کاهش‌یافته است و به اعتقاد کارشناسان پیش‌بینی می‌شود این میزان تا سال ۱۴۰۰به حدود ۸۰۰ مترمکعب کاهش یابد که پایین‌تر از مرز کم‌آبی( هزار مترمکعب) است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی این موضوع را تأکیدی بر مصرف بهینه منابع آب و لزوم سیاست‌گذاری و انجام تحقیقات درزمینهٔ مدیریت صحیح منابع آب دانست و عنوان کرد: برداشت از منابع آب تا سقف ۲۰درصد گواه بر شرایط ایمن است و چنانچه به مرز ۴۰درصد افزایش یابد، ورود به مرز هشدار را نشان می‌دهد و متأسفانه در ایران، در حال حاضر ۸۰درصد برداشت آب راداریم که در حوزه مدیریت آب قابل‌تأمل است.
وی ادامه داد: ایران کشوری خشک و نیمه‌خشک با متوسط بارندگی ۲۵۰ میلی‌متر در سال است. تغییرات اقلیمی باعث کاهش میزان بارش تا ۲۴۰ میلی‌متر در سال و در برخی نقاط کشور به‌ویژه غرب کشور به‌رغم وجود جنگل‌های زاگرس شده است، که این موضوع لزوم بازنگری الگوی کشت سنتی بر اساس تغییر پارامترهای محیطی را یادآور می‌شود.
همتی در ارتباط با کاهش روان آب سطحی به گزارش پنل بین‌المللی تغییرات اقلیمی اشاره کرد و افزود: بر اساس گزارش IPCC تا سال۲۰۳۰ میزان روان آب سطحی در ایران ۲۵ درصد کاهش می‌یابد که بااین‌وجود ۲۰ تا ۲۵ بیلیون مترمکعب میزان آب قابل‌برنامه‌ریزی کشور کاهش می‌یابد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی به اهمیت آبیاری در سیستم کشاورزی کشور اشاره کرد و گفت:حدود ۷۵ درصد اراضی با الگوی رایج کشاورزی کشور، نیازمند آبیاری است درحالی‌که میزان بارش‌ها در کشور به‌شدت کاهش‌یافته و خشک‌سالی‌های بلندمدت، تولیدات دیم را مختل کرده است.
وی همچنین با اشاره به اینکه میانگین میزان بارندگی در ایران یک‌سوم جهان و میزان سرانه مصرف آب حدود دو برابر جهان است، گفت: در موضوع سینرژی تغییرات اقلیمی و چالش‌های آب بر روی تولیدات کشاورزی می‌توان گفت کاهش عملکرد برخی محصولات کشاورزی در خراسان رضوی نظیر محصولات جالیزی، یونجه و جو نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی بیش‌ازحد انتظار است و بر اساس پیش‌بینی‌ها با افزایش یک تا دو و نیم درجه دمای متوسط کشوری تا افق‌های دوردست، کاهش رطوبت سطح خاک، تغییر میکرو المنت‌ها و جمعیت میکروبی خاک، دور از انتظار نیست که درنهایت بر روی عملکرد گونه‌های کشاورزی تأثیر خواهد گذاشت و لازم است تحقیقات لازم در خصوص نحوه واکنش انواع محصولات کشاورزی به این شیفت دمایی به دست آمده و الگوی کشت کشور بر اساس تغییرات اقلیمی بازتعریف شود.
همتی در ادامه خشک‌سالی حاکم بر حوزه سرزمینی را از نوع «خشک‌سالی انسانی» یا «خشک‌سالی اقتصادی-اجتماعی» تعریف کرد که به خاطر بیشتر شدن تقاضای آب از توان و عرضه منابع آبی کشور رخ‌داده است و از سایر انواع خشک‌سالی به این دلیل که با افزایش بارش از بین نمی‌رود جدی‌تر عنوان کرد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی در ادامه به دیگر دلایل بروز مشکل آب در کشور پرداخت و گفت: خشک‌سالی‌های طولانی‌مدت؛ نافی سیاست‌های کشاورزی، محدودیت منابع آبی و توزیع نامتناسب آن نیست.
وی همچنین به ظرفیت زیستی کشور در پارامترهای محیطی و ردپای اکولوژیک هر ایرانی اشاره کرد و گفت: بر اساس برآوردها در حال حاضر ۳ برابر ظرفیت زیستی کشور، منابع پایه در حال مصرف است که ردپای بزرگی را نشان می‌دهد و این موضوع بیش‌ازپیش باعث ناپایداری در توسعه آتی کشور خواهد شد.
انتهای پیام/ ۷۰۰۶۸/ح
