دکتر سویا بهمنی در گفت‌وگو با ایسنا، فوبیا را ترسی وحشتناک و ناتوان کننده از یک شیء، مکان، موقعیت، احساس یا حیوان دانست و اظهار کرد: فوبیا بارزتر از ترس است و زمانی ایجاد می شود که فرد نسبت به یک موقعیت یا شیء، احساس خطری اغراق آمیز یا غیرواقعی داشته باشد.
بهمنی ادامه داد: در نوع بسیار شدید فوبیا، ممکن است فرد با تنظیم زندگی خود، دائماً از چیزهایی که سبب اضطراب در وی می شود، اجتناب کند و علاوه بر محدود کردن زندگی روزمره افراد مبتلا، ناراحتی بسیاری برای این افراد ایجاد می کند.
وی به علائم فوبیا اشاره و تصریح کرد: با توجه به اینکه فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است، ممکن است فرد تا قبل از تماس با منبع هراس خود، هیچ علائمی را تجربه نکند اما در برخی موارد، حتی فکر کردن به منبع فوبیا می تواند سبب ایجاد احساس اضطراب یا وحشت در فرد با عنوان اضطراب پیش بینی یا اضطراب انتظار شود.
این روانپزشک احساس عدم تعادل، سرگیجه و سبکی سر را از علائم فوبیا برشمرد و افزود: حالت تهوع، تعریق، افزایش ضربان قلب یا تپش قلب، تنگی نفس، لرزیدن یا احساس لرز و ناراحتی معده از دیگر علائم فوبیا است.
وی با بیان اینکه فوبیا شامل دو نوع ساده و پیچیده است، مطرح کرد: در صورت عدم تماس فرد با منبع هراس خود، این ترس تأثیر چندانی بر زندگی روزمره فرد نخواهد داشت اما اگر فرد دچار فوبیای پیچیده ای مانند آگورافوبیا یا فوبیای اجتماعی باشد، زندگی عادی نیز می تواند برای او بسیار دشوار شود.
این روانپزشک خاطرنشان کرد: هراس های خاص یا ساده حول محور یک شیء خاص، حیوان، وضعیت یا فعالیتی خاص است که اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ایجاد می شود و شدت آنها با افزایش سن کمتر خواهد شد.
وی در ادامه به نمونه های رایج هراس های ساده پرداخت و گفت: هراس های ساده شامل فوبیای حیوانات مانند سگ، عنکبوت، مار یا جوندگان، فوبیای محیطی مانند ارتفاع، آب های عمیق و میکروب ها، فوبیای موقعیتی مانند مراجعه به دندانپزشک، پرواز یا سوار شدن بر آسانسور و فوبیای بدن مانند خون، استفراغ یا آمپول زدن است.
این روانپزشک با بیان اینکه آگورافوبیا در لغت به معنای هراس از قرار گرفتن در مکان های باز است، ادامه داد: آگورافوبیا به ترس یا اضطراب ناشی از قرار گرفتن در مکان هایی که خارج شدن از آنها می تواند دشوار باشد، اطلاق می شود. درمان این نوع فوبیا که به آن بازارهراسی نیز گفته می شود، شامل درمان دارویی و روان درمانی است.
وی یادآور شد: هر فوبیا با فوبیای دیگر متفاوت است و هیچ برنامه منفردی برای تمامی فوبیاها مفید نخواهد بود و استفاده از استراتژی های خودیاری و یا مراجعه به یک متخصص سلامت روان از روش های درمان فوبیا است البته موارد پیچیده و شدید که شامل تأثیر فوبیا بر کیفیت زندگی فرد و ایجاد پریشانی است، نیازمند درمان تخصصی است.
بهمنی به تشریح یک برنامه خودیاری در جهت درمان فوبیا پرداخت و بیان کرد: تغییر سبک زندگی، گذراندن دوره درمان شناختی رفتاری، شرکت در یک گروه خودیاری و استفاده از مواجهه درمانی برای غلبه بر فوبیا از موارد یک برنامه خودیاری است.
این روانپزشک ایجاد برخی تغییرات ساده در سبک زندگی را عاملی مؤثر در کاهش علائم فوبیا دانست و اظهار کرد: این تغییرات شامل ورزش منظم، خوردن وعده های غذایی سالم و منظم، خواب کافی و کاهش یا اجتناب از مصرف کافئین و سایر محرک ها است.
وی ادامه داد: مواجهه درمانی شامل افزایش تدریجی مدت زمان قرار گرفتن در معرض عامل فوبیا است؛ به عنوان مثال اگر به آگورافوبیا، ترس از فضاهای باز و یا اماکن عمومی مبتلا هستید، می توانید با بیرون رفتن از خانه برای مدت زمانی بسیار کوتاه شروع کنید سپس به تدریج مدت زمانی را که در خارج از منزل می گذرانید و مسافتی را که از خانه دور می شوید، افزایش دهید.
بهمنی مواجهه درمانی را عاملی بسیار مؤثر در کنار آمدن فرد با ترس و اضطراب خود دانست و خاطرنشان کرد: تکنیک های آرام سازی شامل برخی تمرینات بدنی در جهت ایجاد آرامش در فرد و کنترل تنفس از دیگر تکنیک های خودیاری محسوب می شود.
این روانپزشک در پایان یادآور شد: در تجسم، ترکیب تکنیک های آرام سازی و تنفس با تجسم ذهنی، سبب کنار آمدن موفقیت آمیز فرد با شرایط استرس زا می شود همچنین شرکت در گروه های خودیاری روشی مفید برای ملاقات با افرادی است که به علت داشتن تجارب مشابه، می توانند روش های مقابله با ترس را با شما به اشتراک بگذارند.
انتهای پیام
