به گزارش ایرنا یکی از پروژه‌هایی که در دولت تدبیر و امید به آن اهمیت داده شد اجرای سازه‌های آبخیزداری در بالادست قنوات بود که در افزایش ذخیره آب و جلوگیری از افت سطح آب‌های زیرزمینی بسیار موثر است.
آبخیزداری مجموعه عملیاتی است که بر اساس اصول مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز به منظور حفاظت از منابع آب و خاک اجرایی می‌شود و در آبخوانداری نیز با مهار و نفوذ سیلاب‌روی عرصه‌های آبخوان از بروز سیلاب‌های مخرب جلوگیری و موجب احیای منابع آب و خاک می‌شود.
انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری می‌تواند تا حد زیادی از بروز سیلاب‌های مخرب، پرشدن سدها توسط رسوب، تخریب عرصه منابع طبیعی و تشدید وقوع بلایای طبیعی جلوگیری کند.
در استان مرزی خراسان جنوبی بیش از ۶ هزار رشته قنات وجود دارد که آب حدود ۴۰ درصد جمعیت استان را تامین می‌کند و با اجرای سازه‌های آبخیزداری در بالادست این قنوات نه تنها از تخریب اراضی کشاورزی، باغات و تاسیسات جلوگیری شده بلکه افزایش آبدهی قنوات و چاه‌های پایین دست را به دنبال داشته است.
شرایط برداشت اعتبار از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری در سطح کشور از سال ۹۷ فراهم شد و در مجموع سه سال اخیر بیش از ۸۶ میلیارد تومان اعتبار به استان خراسان جنوبی اختصاص یافته است.
به گفته کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان جنوبی سالانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب روان آب در استان هدر می‌رود، از هفت و نیم میلیون هکتار حوزه آبخیز استان طرح‌های آبخیزداری تاکنون در سطح یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار اجرا شده است و حجم آبگیری سازه‌های استان حدود ۸۵ میلیون مترمکعب است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در حاشیه بازدید خبرنگاران از طرح آبخیزداری شهرک هاشمیه قاینات با بیان اینکه امسال اجرای ۱۶ طرح آبخیزداری در استان پیش بینی و اجرا خواهد شد گفت: سال گذشته نیز ۱۸ طرح آبخیزداری در استان اجرا شده است.
علیرضا نصرآبادی افزود: یکی از واقعیت‌های استان خشکسالی همراه با سیلاب است که ناشی از تغییرات جهانی اقلیمی است چراکه به گونه‌ای پیش رفته که با گرمایش زمین سیستم بارش‌ها عوض شده، بازه زمانی بارش‌ها تغییر کرده و شدت بارندگی‌ها افزایش یافته لذا بارندگی‌های کوتاه مدت اما شدید سبب وقوع سیلاب می‌شود.
وی بیان کرد: در سال‌های اخیر شاهد وقوع سیل و خشکسالی توامان با یکدیگر در استان هستیم لذا ضرورت اجرای طرح‌های آبخیزداری از اهمیت زیادی برخوردار است و از این طریق برای مهار روان آب‌ها و بارش‌ها برنامه‌ریزی می‌کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تصریح کرد: با توجه به گستردگی سطح عملکرد سازه‌های آبخیزداری، تعداد سازه‌ها زیاد، حجم عملیات کم اما در سطح گسترده جغرافیایی انجام می‌شود و جمعیت زیادی را تحت پوشش قرار می‌دهد.
وی عنوان کرد: تاکنون ۲ هزار و ۳۰۰ سازه با ظرفیت بیش از ۸۰ میلیون مترمکعب در سطح حوزه‌های آبخیز استان اجرا شده و هنگام بارندگی‌ها آماده آبگیری است.
نصرآبادی ادامه داد: آنچه عملیاتی اتفاق افتاده اینکه در بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته از حداقل از هشت میلیون مترمکعب تا بیش از ۸۷ میلیون مترمکعب آبگیری سالانه را در استان داشته‌ایم.
وی عنوان کرد: در سال آبی جاری تاکنون سازه‌های آبخیزداری استان ۱۶.۵ میلیون مترمکعب آبگیری شده است البته امسال با کمبود شدید بارندگی‌ها مواجه هستیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: با توجه به شرایط حاکم بر استان از جمله خشکسالی و سیلاب و اینکه خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور است، عملکرد خوب کمی و کیفی اجرای سازه‌های آبخیزداری در استان مورد توجه ویژه قرار گرفت.
وی افزود: از سال ۹۷ آغاز تخصیص اعتبار از محل صندوق توسعه ملی از خراسان جنوبی آغاز و به سایر استان‌های کشور تعمیم داده شد.
نصرآبادی بیان کرد: اعتبارات آبخیزداری استان خراسان جنوبی در سه سال اخیر از محل اعتبارات ملی ۱۶ برابر رشد را نشان می‌دهد به گونه‌ای که این اعتبار اختصاصی حتی از ۴۰ سال گذشته نیز بیشتر بوده است.
وی اظهار داشت: از محل این اعتبارات ملی حجم عملیات اجرای انواع سازه‌ها بیش از ۴۵۰ هزار متر مکعب بوده که در این مدت ۸۶ هزار هکتار از حوزه آبخیز استان زیر پوشش عملیات قرار گرفت.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تصریح کرد: از این محل ۲۷۰ روستا در قالب ۲۸ هزار خانوار با جمعیت بیش از ۷۵ هزار نفر بهره‌مند شدند.
وی از احداث ۳۱۶ سازه آبخیزداری در خراسان جنوبی خبر داد و گفت: این سازه‌ها در سطح ۲۴ حوزه آبخیز ۱۱ شهرستان استان اجرا شده است.
نصرآبادی تاکید کرد: اجرای سازه‌های آبخیزداری ضمن تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و احیای قنوات روستاهای تحت پوشش نقش موثری در تثبیت معیشت مرزنشینان و جلوگیری از مهاجرت آنان به شهرها و خالی شدن مرزها داشته است.
رییس اداره کنترل سیلاب و آبخوانداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم گفت: از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی سال ۹۹ برای اجرای طرح آبخیزداری و آبخوانداری حوزه شهرک هاشمیه شهرستان قاینات به مساحت ۱۳۲ هزار و ۷۰۷ هکتار ۱۰ میلیارد تومان اختصاص یافت.
محمد یوسفی افزود: این پروژه با حجم ۲۹۳ هزار و ۹۵۰ مترمکعب و حجم آبگیری ۴۹۴ هزار مترمکعب در قالب ۱۰ سازه شامل سه سازه خاکی، چهار پشته خاکی پخش سیلاب و سه سازه سنگ و ملات اجرا شده است.
وی تغذیه آبخوان ۱۸ منبع آبی و کنترل سیلاب را از جمله اهداف اجرای این پروژه برشمرد و اظهار داشت: در سطح حوزه آبخیز مشرف به ۶ روستای اصلی قمنجان، روم، آویج، تیغاب، آفریز و شهرک هاشمیه و همچنین آرین شهر با جمعیت هفت هزار و ۱۰۰ نفر از این پروژه برخوردار می‌شوند.
رییس اداره کنترل سیلاب و آبخوانداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تصریح کرد: پروژه پخش سیلاب دارای پنج فاز و ۲۴ پشته خاکی با طول‌های متفاوت است که در فازهای ۲ و سه چهار پشته با حجم عملیات خاکریزی ۱۲۰ هزار مترمکعب و طول سه هزار و ۱۴۷ متر اجرا شده است.
وی حجم آبگیری محاسبه شده در این حوزه را ۱۰۰ هزار مترمکعب دانست و تصریح کرد: در مجموع اجرای پشته‌های خاکی پخش سیلاب نقش ویژه‌ای در تقویت سفره آب زیرزمینی و چاه‌های پایین دست محل اجرا خواهد داشت.
یوسفی عنوان کرد: با توجه به واقع شدن پروژه پخش سیلاب در بالادست آبخوان دشت سرایان نقش بسزایی در تامین آب دشت فوق و روستاهای منطقه طرح دارد لذا با توجه به سیلاب‌های سال‌های گذشته و تخریب اراضی پایین دست روستا عزم جدی برای احداث این سازه بر اساس بررسی‌های انجام شده صورت گرفته است.
وی یادآور شد: در بارندگی‌های اردیبهشت ماه امسال یک پشته آبگیری و سرریز شد و یک پشته نیز ۵۰ درصد آبگیری شد.
رییس اداره کنترل سیلاب و آبخوانداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: در پروژه آبخیزداری شهرک هاشمیه در مجموع ۲۵۰ هزار مترمکعب عملیات خاکریزی و حدود چهار هزار مترمکعب اجرای عملیات سنگ و ملاتی انجام شده همچنین با اجرای پروژه پخش سیلاب به منظور کنترل روان آب‌های سطحی، در این پروژه ۲۵۰ هزار مترمکعب آب در یک مرحله آبگیری، استحصال شد.
وی عنوان کرد: از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی سال گذشته ۱۵ میلیارد تومان اعتبار آبخیزداری هزینه شده که در هر شهرستان یک تا دو حوزه بر اساس اولویت پروژه آبخیزداری اجرا شد.
یوسفی افزود: سال جاری از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی تاکنون ۲۲ میلیارد تومان به استان ابلاغ شده است و به محض اختصاص اعتبار نسبت به اجرای پروژه‌ها اقدام می‌شود.
