این مادر رنج کشیده می گفت: نمی دانم این قلب اهدا شده متعلق به کدام بیمار مرگ مغزی است، چون خانواده اش خواسته اند ناشناس بمانند ولی هر روز برای شادی روحش قرآن می خوانم و برایشان دعا می کنم که با بخشش خود به پسرم و ما زندگی اهدا کردند.
پویش "ایران دیار نفس"، با شعار "یکی بود...هنوز هم هست"، به تازگی و همزمان با هفته فرهنگ سازی اهدای عضو در بیمارستان قائم (عج) مشهد راه اندازی شده است.
به گفته متخصصان این حوزه، اعضای اهدایی هر بیمار مرگ مغزی شامل کلیه، کبد، قلب، قرنیه، پوست و پانکراس می تواند نجات بخش هشت بیمار نیازمند عضو شود.
نهادینه سازی فرهنگ اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی طی دو دهه گذشته در کشور از رشد چشمگیر برخوردار بوده است، اما تا رسیدن به وضعیت مطلوب هنوز فاصله بسیار است.
بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، سالانه سه هزار تا پنج هزار نفر به علت ضربه مغزی ناشی از تصادف یا بیماریهای مختلف در ایران دچار مرگ مغزی می شوند که اهدای اعضای بدن آنان می تواند زندگی را به بسیاری از بیماران دردمند نیازمند عضو هدیه کند، حال آنکه فقط حدود یک چهارم این مرگ ها منجر به پیوند عضو می شود.
واحد پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی دانشگاه علوم پزشکی مشهد که شمال شرق کشور را زیرپوشش دارد، اکنون یکی از مراکز موفق اهدای عضو در کشور شناخته می‌شود به طوریکه شاخص فرهنگ اهدای عضو در این دانشگاه دو برابر برخی از دانشگاههای علوم پزشکی کشور است.
پیامدهای شیوع کرونا حوزه اهدای عضو را نیز در این دوران بی نصیب نگذاشته به طوریکه کاهش چشمگیر پیوند عضو از بیماران مرگ مغزی در شمال شرق کشور را موجب شده است چرا که بسیاری از بیماران مرگ مغزی که در بخشهای مراقبت های ویژه بستری هستند به کرونا مبتلا شده و امکان پیوند اعضای آنان به بیماران نیازمند وجود ندارد.
با ابن حال مسوولان دانشگاه علوم پزشکی مشهد معتقدند: اهدای عضو در بسیاری از کشورها همزمان با کرونا متوقف شد اما این دانشگاه پیوند عضو از بیماران مرگ مغزی را تعطیل نکرد و در این زمینه موفق عمل کرده است.
کرونا و کاهش ۵۷ درصدی اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی
مسوول واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: واحد پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی این دانشگاه استان خراسان رضوی و استان های همجوار را پوشش می دهد.
دکتر ابراهیم خالقی افزود: پیوند عضو از بیماران مرگ مغزی در شمال شرق کشور طی دوران شیوع کرونا نسبت به پیش از شیوع این ویروس ۵۷ درصد کاهش یافته است.
وی ادامه داد: طی این مدت بسیاری از افراد مرگ مغزی بستری در بخشهای مراقبتهای ویژه به بیماری کووید ۱۹ مبتلا بوده‌اند، بنابراین اعضای بدن آنها شامل برنامه اهدای عضو نشده است.
مسوول واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: ایران با وجود چنین شرایطی نسبت به سایر کشورها که کار پیوند اعضا را در دوره شیوع کرونا متوقف کرده‌اند، موفق‌تر عمل کرده است.
وی افزود: در سال ۱۳۹۸ بیشترین آمار بیماران مرگ مغزی که اعضای بدنشان در واحد زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد اهدا شد ۱۲۵ مورد بود که این تعداد در سال گذشته با شیوع کرونا به ۵۳ مورد کاهش یافت.
دکتر خالقی ادامه داد: در سال ۹۸ اعضای اهدایی بیماران مرگ مغزی در این دانشگاه به ۳۳۰ بیمار نیازمند عضو حیات دوباره بخشید ولی در سال گذشته این اعضا نجاتبخش ۱۳۲ بیمار شد.
وی گفت: از سال گذشته تاکنون اعضای اهدایی ۶۴ بیمار مرگ مغزی در این دانشگاه به ۱۸۷ بیمار نیازمند عضو پیوند شده است.
مسوول واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: طی این مدت ۵۱ پیوند کبد و هفت پیوند قلب در کنار سایر پیوندهای کلیه، قرنیه و پوست از بیماران مرگ مغزی انجام شده است.
بیمار مرگ مغزی پس از ۷۲ ساعت فوت می‌کند
پزشک متخصص مغز و اعصاب و عضو تایید کننده مرگ مغزی واحد پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: مرگ مغزی به وضعیتی اطلاق می شود که تمام عملکرد و ساقه مغز بیمار به طور غیر قابل برگشت از بین رفته باشد.
دکتر سمیرا ذبیحیان افزود: مهم ترین عللی که یک بیمار دچار مرگ مغزی می شود شامل ضربه های ناشی از تصادفات، سکته های مغزی، تومورهای مغزی، تشنج و هر عاملی است که خون رسانی به مغز را مختل کند.
وی ادامه داد: این تصور غلط در بین مردم رایج است که ممکن است بیمار مرگ مغزی به زندگی برگردد و به همین علت خانواده ها از اهدای عضو بیماران مرگ مغزی امتناع می کنند، در حالی که پس از اعلام مرگ مغزی، بیمار به طور معمول پس از ۴۸ تا ۷۲ ساعت فوت می کند.
این پزشک متخصص مغز و اعصاب گفت: شرایط بیمار مرگ مغزی با بیماری که به کما رفته، متفاوت است در حالی که تصور عوام بر این است که مرگ مغزی همان کما است.
وی افزود: از نظر علمی هر بیمار مرگ مغزی به کما رفته است ولی هر بیمار به کما رفته مرگ مغزی محسوب نمی شود، چرا که احتمال برگشت بیمار به کما رفته وجود دارد اما این فرضیه در مورد بیمار مرگ مغزی هرگز ممکن نیست.
دکتر ذبیحیان ادامه داد: تایید مرگ مغزی با دقت و وسواس خاصی توسط یک تیم متخصص اعلام می شود و از سویی‌یک بیمار مرگ مغزی تا پایان فرآیند تایید مرگ مغزی هشت بار معاینه می‌گردد.
وی گفت: بیمار مرگ مغزی یک بار توسط پزشک معالج و سپس توسط تیم تایید کننده مرگ مغزی متشکل از متخصصان مغز و اعصاب، نورولوژی، بیهوشی، داخلی و پزشکی قانونی معاینه می شود.
این پزشک متخصص مغز و اعصاب افزود: پزشکان تایید کننده مرگ مغزی باید در معالجه بیمار نقشی نداشته باشند و همچنین با گیرنده و دهنده پیوند ارتباط نداشته باشند و معاینه ها نیز جداگانه صورت می گیرد تا پیشداوری صورت نگیرد.
پویش "ایران دیار نفس" و دعوت به اهدای عضو
مدیر بیمارستان قائم (عج) مشهد نیز از راه‌اندازی پویش "ایران دیار نفس" با شعار "یکی بود...هنوز هم هست" در این بیمارستان خبر داد.
دکتر حسن خداپرست گفت: این پویش همزمان با هفته فرهنگ اهدای عضو از ۲۵ تا ۳۱ اردیبهشت در این بیمارستان راه‌اندازی شد و علاقه‌مندان و متقاضیان اهدای عضو برای مشارکت در این امر نیکوکارانه به این پویش بزرگ دعوت شدند.
وی افزود: طبق اعلام مسوولان واحد پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی مشهد بخش قابل توجهی از موارد اعزام بیماران مرگ مغزی به این واحد از بیمارستان قائم (عج) بوده و در سال ۹۸ بیشترین تعداد بیماران مرگ مغزی معرفی شده به بیمارستان تخصصی منتصریه مشهد برای اهدای عضو از بیمارستان قائم (عج) این شهر بوده است.
مدیر بیمارستان قائم (عج) مشهد ادامه داد: در سال ۹۸ تعداد بیماران مرگ مغزی معرفی شده از بیمارستان قائم (عج) به بیمارستان منتصریه ۳۰ نفر بوده است که این تعداد در سال گذشته به علت مثبت شدن تست کرونای بیماران مرگ مغزی و مشکوک بودن آنان به ابتلا به کرونا، ۵۰ درصد کاهش یافت.
وی گفت: واحد مغز و اعصاب بیمارستان قائم (عج) مشهد به عنوان بزرگترین و مجهزترین دپارتمان مغز و اعصاب در شمال شرق کشور به این بیماران خدمات ارائه می دهد.
افزایش ۲ برابری شاخص اهدای عضو در مشهد
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: واحد پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی این دانشگاه که شمال شرق کشور را پوشش می دهد از سال ۱۳۸۰ فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون هزار و ۴۶ بیمار مرگ مغزی در این واحد تحت عمل جراحی پیوند عضو قرار گرفته و جان افراد بسیاری از طریق اهدای عضو نجات یافته است.
وی افزود: هم اکنون تمامی عملهای پیوند شامل پیوندهای کلیه، کبد، ریه، قلب، پانکراس، قرنیه و پوست در واحد پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی مشهد قابل انجام است.
دکتر خالقی ادامه داد: در فرآیند تشخیص مرگ مغزی و اهدای عضو افزون بر ۱۰۰ نفر متشکل از تیم تشخیص مرگ مغزی، تیم تایید مرگ مغزی، تیم نگهداری بیمار مرگ مغزی، تیم انتقال، تیم هماهنگ کننده، تیم اتاق عمل و تیم های پشتیبانی فعال هستند.
وی با اشاره به افزایش چشمگیر شاخص اهدای عضو در واحد پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: گرچه در دوران شیوع کرونا تعداد پیوند و اهدای عضو کاهش چشمگیر یافته است ولی این دانشگاه در افزایش شاخص‌های اهدای عضو در کشور جزو استانهای برتر به شمار می رود.
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: شاخص اهدای عضو (پی.ام.پی) دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۳۸۰ همگام با نخستین پیوند عضو از بیمار مرگ مغزی، یک به ازای یک میلیون نفر جمعیت بود که در سالهای اخیر این شاخص به ۲۱ نفر رسیده و حدود دو برابر میانگین کشوری شده است.
وی ادامه داد: دانشگاه علوم پزشکی مشهد در کنار دانشگاههای شیراز و تهران یکی از سه دانشگاه علوم پزشکی کشور است که بالاترین شاخص اهدای عضو در کشور را به خود اختصاص داده است.
دکتر خالقی گفت: هم اکنون شاخص اهدای عضو در اسپانیا ۴۰ اهدا و در کشورهای آمریکایی و اروپایی حدود ۲۵ اهدا به ازای یک میلیون نفر جمعیت است.
وی از افزایش قابل توجه رضایت خانواده های بیماران مرگ مغزی برای اهدای عضو بیمار طی دو دهه گذشته خبر داد و افزود: هم اینک بیش از ۶۰ درصد خانواده های بیماران مرگ مغزی به اهدای عضو بیمار خود رضایت می دهند.
۳۱ اردیبهشت ماه روز ملی اهدای عضو در کشور نامگذاری شده است.
