به گزارش خبرگزاری مهر، دهمین جلسه از مجموعه نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» به منظور پاسداشت نگاشته‌های برتر ایرانیان در یک قرن اخیر، با بررسی کتاب «مفاتیح الجنان» و گردآوری شیخ عباس قمی با حضور غلامعلی حدادعادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، علیرضا برازش پژوهشگر علوم و معارف اسلامی و حسین استادولی پژوهشگرعلوم روایی، با حضور علیرضا مختارپور رییس سازمان اسناد وکتابخانه ملی ایران، معاونان و مدیران این سازمان، جمعی از پژوهشگران و اصحاب رسانه برگزار شد.
امیرخانی عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران که دبیری این نشست را به عهده داشت؛ گفت: سال جدید را با برگزاری دهمین نشست از مجموعه نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» آغاز می‌کنیم و دهمین نشست از این مجموعه ارزشمند به معرفی کتابِ «مفاتیح الجنان» و گردآوری شیخ عباس قمی اختصاص دارد.
وی افزود: سلسله نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» به معرفی و بررسی کتاب‌های تأثیرگذاری اختصاص دارد که به زبان فارسی در موضوعات متنوع نوشته شده است و امروز به مناسبت ماه مبارک رمضان کتابِ «مفاتیح الجنان» معرفی می‌شود.
کتاب محبوب خانواده‌های ایرانی
علیرضا برازش پژوهشگرعلوم و معارف اسلامی با بیان این مطلب که بعد از کتاب آسمانی قرآن، «مفاتیح الجنان» دارای بیشترین محبوبیت در میان مردم است؛ گفت: کتابِ «مفاتیح الجنان» از جمله کتاب‌های محبوب خانواده‌های ایرانی است که توسط شیخ عباس قمی گردآوری شده است. این کتاب بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۸ تا ۳۰ میلیون نسخه به چاپ رسیده است و در یک سال ۶۰ ناشر این کتاب ارزشمند را منتشر کرده اند.
وی ادامه داد: یکی ازدلایل محبوبیت این کتاب، شناخت، درک سلیقه و ذائقه مخاطب در گردآوری و چیدمان دعاها و زیارت‌ها است. در واقع دلیل فراگیری «مفاتیح الجنان» جمع‌آوری و تفکیک دعا و زیارت‌ها در یک مجموعه است ولی آنچه برکتِ محبوبیت این کتاب را نزد مخاطب افزون کرده؛ سیره زندگی حاج شیخ عباس قمی در عمل به دعاها است. در حقیقت اخلاصی که ایشان در توجه و عمل به محتوای کتاب داشته در میزان محبوبیت این کتاب توسط مردم نیز مؤثر بوده است.
توجه به «مفاتیح الجنان» نشان بلوغ معرفتی یک جامعه است
غلامعلی حدادعادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: کتاب «مفاتیح الجنان» از جمله کتاب‌هایی است که در اختیار همه مردم ایران است. این کتاب برای داشتن یک زندگی مومنانه مفید و ضروری است و مردم با مفاتیح الجنان اُنس و الفت بسیاری دارند.
وی افزود: بیش از یکصد سال از گردآوری مفاتیح الجنان توسط شیخ عباس قمی می‌گذرد. در این مدت درباره این کتاب ارزشمند سخنی به میان نیامده بود، تا اینکه سال گذشته مراسمی به مناسبت یکصد سالگی این کتاب برگزار شد و اکنون هم شاهد هستیم کتابخانه ملّی ایران این کتاب را در یک نشست تخصصی معرفی کرده است. که به اعتقاد من این توجه، بعد از گذشت یک قرن از گردآوری مفاتیح الجنان نشان دهنده شناخت و بلوغ معرفتی یک جامعه است و این موضوع بسیار مبارکی است به خصوص اینکه سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، کتابِ ارزشمند «مفاتیح الجنان» را در زمره یکصد کتب معتبر وتاثیرگذار قرن آورده است که این تاکید، مهم و ارزنده است.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به فارسی نویسی شیخ عباس قمی گفت: یکی از خصوصیات شیخ عباس قمی که به کار بنده در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برمی گردد؛ شیوه فارسی نویسی ایشان است که به روشنی و سادگی می‌نوشتند و این مهم نشان می‌دهد که مرحوم محدث قمی در انتخاب کلمات فارسی توجه ویژه ای به عموم مردم داشتند. در واقع در دوره‌ای که ساده نویسی باب نبوده ایشان با تعهد و توجه کامل از نگارش مطالب معلق و پیچیده دست کشیده اند و به زبان ساده برای فهم اقشار مختلف جامعه «مفاتیح الجنان» را نوشته اند.
وی افزود: زمانی که رییس مجلس بودم، شنیدم که فرزند شیخ عباس قمی در مسجد ابوذر واقع در میدان خراسان امام جماعت است. از ایشان دعوت کردم و چندباری با یکدیگر ملاقات داشتیم و متوجه شدم که ایشان هم صفا و اخلاص پدر را دارد.
غلامعلی حدادعادل مترجم قرآن در پایان صحبت‌های خود با طرح این پرسش که چقدر ضرورت دارد شیوه تدوین شیخ عباس قمی حفظ شود؟ گفت: به اعتقاد من لازم است تا اندازه‌ای از تحولاتی که در حوزه ویراستاری و کتب آرایی که در یکصد سال اخیر به ادبیات ما وارد شده است، در مفاتیح الجنان نیز به کار بگیریم تا جائیکه اصالت و روح این اثر ارشمند حفظ شود. بنده برخی از دعاها و زیارت‌ها را به فارسی برگرداندم و فارسی نویسی کرده ام که می‌توانم به دعای ابوحمزه ثمالی اشاره کنم. در این کتاب یک مفهوم که در دعای ابوحمزه ثمالی وجود دارد را در یک صفحه آورده ام و به صفحه بعد رفتم که در حقیقت متناسب با ذائقه نسل امروز است. بنابراین فکر می‌کنم از این دست از کارها هم می‌توان برای مفاتیح الجنان انجام داد. به هر حال روزگار فرق کرده است و متنوع شده و به تبع آن سلیقه‌ها هم متفاوت شده است.
دعاهایی که در «مفاتیح الجنان» آمده با ذکر منبع است
حسین استادولی پژوهشگر علوم روایی در ادامه این نشست در سه بخش به مزایای «مفاتیح الجنان»، نقدهای واردشده به این کتاب و پاسخ به آنها و اصلاحاتی که در مفاتیح الجنان انجام داده است اشاره کرد و گفت: دسته بندی درست دعا و زیارات از ویژگی‌های مهم کتاب مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی بوده است. این دسته بندی‌های مناسب موجب می‌شود تا هر فردی هر موضوعی را که می‌خواهد می‌تواند به راحتی پیدا کند.
وی ادامه داد: یکی از نقدهایی که به این کتاب می‌کنند سندیت برخی از دعاها است که به اعتقاد من به توجه به شناختی که از پیشینه تحقیقاتی و پژوهشی ایشان دارم هر دعایی که در این کتاب آمده با ذکر منبع است و این مهم به خوبی مشخص است.
این پژوهشگرعلوم روایی با اشاره به جنبه تاریخ دانی شیخ عباس قمی افزود: محدث قمی یک مورخ بود که در علم تاریخ نیز سرآمد بود. به همین دلیل استفاده درستی از سفرنامه‌ها می‌کرد.
