چشم‌انداز امروزی بلاک چین پر از اکوسیستم‌های بلاک چینی جدید است که هریک موارد کاربردی جدیدی برای این صنعت به ارمغان می‌آورند. بااین‌حال، بیشتر این سیستم‌های غیرمتمرکز جدا از هم کار می‌کنند و ویژگی‌های فوق‌العاده آن‌ها، اغلب فقط برای دارندگان توکن بومی‌شان در دسترس است. این موضوع، باعث محدودیت تعامل بین زنجیره‌ها و پرهزینه‌بودن نقل‌وانتقالات بین آن‌ها می‌شود. دلیل اصلی ظهور بریج‌های مختلف از جمله بریج کانکست (Connext Bridge) هم برقراری همین ارتباط میان‌زنجیره‌ای و ایجاد همکاری متقابل بین آنهاست.

بریج کانکست مشکل برقراری ارتباط بین زنجیره‌های مختلف بلاک چینی را بدون نیاز به اعتماد حل می‌کند. اگر دوست دارید بدانید بریج کانکست چیست و چه ویژگی‌هایی آن را از سایر بریج‌ها متمایز می‌کند، این مقاله را بخوانید. پس از مطالعه، پاسخ پرسش‌های خود درباره ساختار و معماری بریج کانکست، آموزش کار با بریج کانکست و اهداف توکن بومی آن را خواهید یافت.

بریج کانکست چیست؟

بریج کانکست یک پل میان زنجیره‌ای غیرامانی روی اتریوم است که در حال حاضر ۱۳ زنجیره سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) و پروتکل‌های لایه دوم را با مشارکت بریج لیرسواپ (LayerSwap) به هم متصل می‌کند. لیرسواپ به کاربران کمک می‌کند دارایی‌های دیجیتال خود را از صرافی‌های متمرکز مستقیماً و بدون پرداخت گس‌های زیاد، به شبکه‌های لایه دوم مانند آپتیمیزم، آربیتروم و زی‌کی‌سینک (zkSync) ارسال کنند.

کانکست که در ژانویه ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد، شبکه‌ای با قابلیت همکاری است و بر انتقال سریع و غیرامانی توکن یا کال‌دیتای قراردادهای هوشمند تمرکز دارد. تخصص بریج کانکست در انتقال داده‌ها بین زنجیره‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم یا رول‌آپ‌هایی است که از پروتکل کانکست استفاده می‌کنند. این پروتکل NXTP نام دارد و کاملاً بی‌نیاز از اعتماد است. درست مانند پروتکل استاندارد اینترنت (IP)، پروتکل کانکست قادر به اجرای اکوسیستم چندزنجیره‌ای اتریوم است.

بریج کانکست در ابتدا اکس پولینیت (xPollinate) نام داشت؛ اما چند ماه بعد، تیم پروژه نام آن را به بریج کانکست تغییر دادند.

سازندگان بریج کانکست

بنیانگذاران بریج کانکست، آرجون بوپتانی (Arjun Bhuptani)، راهول سیتارام (Rahul Sethuram) و لین هابر (Layne Haber) هستند. این تیم از اولین تیم‌هایی بود که تحقیقات گسترده‌ای را روی لایه دوم آغاز کرد. آن‌ها دریافتند که تجربه کاربر (UX) مهم‌ترین مانع برای پذیرش پروتکل‌های لایه دوم است؛ بنابراین تمرکز خود را به بهبود تجربه کاربر از اتریوم و اکوسیستم گسترده وب ۳.۰ معطوف کردند. آن‌ها بر این باورند که:

پروتکل‌های غیرمتمرکز توانایی آن را دارند که ارزش و مالکیت را به افراد بازگردانند. این تنها در صورتی می‌تواند اتفاق بیفتد که استفاده از این پروتکل‌ها به‌اندازه کافی ساده باشد و همه به آن دسترسی داشته باشند.

بریج کانکست چگونه کار می‌کند؟

شبکه کانکست از پروتکل NXTP برای نقل و انتقالات میان‌زنجیره‌ای استفاده می‌کند. این پروتکل درواقع یک قرارداد هوشمند است که به‌جای معرفی مجموعه‌ای از اعتبارسنج‌های خارجی برای مدیریت وجوه کاربر، از مکانیسم قفل/باز کردن (lock/unlock) بهره می‌گیرد.

طراحی کانکست به این صورت است که پیام‌ها ابتدا ازطریق پل بومی زنجیره مبدأ به اتریوم منتقل می‌شوند و سپس ازطریق پل‌های استاندارد، از اتریوم به زنجیره مقصد می‌رسند.

برای مثال، اگر کاربری بخواهد از آپتیمیزم به آربیتروم پل بزند، قرارداد هوشمند کانکست توکن‌های کاربر را ازطریق پل بومی آپتیمیزم به اتریوم منتقل می‌کند. سپس توکن‌ها را ازطریق پل استاندارد آربیتروم، از اتریوم به آربیتروم می‌فرستد. کل این فرایند به روشی یکپارچه انجام می‌شود.

ازآنجاکه زمان لازم برای جابه‌جایی توکن‌ها ازطریق پل‌های استاندارد زمان‌بر است، کانکست از شبکه‌ای متشکل از ۵۳ روتر (مشابه نود) استفاده می‌کند که توکن‌های کاربران در زنجیره مقصد را به‌اصطلاح از جیب خودشان پرداخت می‌کنند و وقتی دسته‌ای از تراکنش‌ها با سرعت کندتر به استخر نقدینگی موجود در شبکه وارد شد، هریک پول خودشان را پس می‌گیرند.

بریج کانکست در آوریل ۲۰۲۲، یک به‌روزرسانی مهم به نام آماروک (Amarok) انجام داد که به همکاری با پروتکل نومد (Nomad) انجامید. بنابراین در سازوکار به‌روزشده کانکست، چهار بازیگر اصلی ایفای نقش می‌کنند که عبارتند از: کاربر، روترهای کانکست (Router)، به‌روزرسان نومد (Nomad Updater) و ناظر نومد (Nomad Watcher). بیایید ببینیم این بازیگران چطور مراحل اجرای تراکنش در کانکست را پیش می‌برند.

مراحل اجرای تراکنش در بریج کانکست

۱. ابتدا کاربر تراکنشی را به قرارداد هوشمند کانکست در زنجیره مبدأ ارسال می‌کند و اعلام می‌کند که می‌خواهد بین دو زنجیره پل بزند.

۲. این تراکنش برای روترها که با هم رقابت می‌کنند، به مزایده گذاشته می‌شود. روترها تراکنش کاربر را که حاوی دستورالعمل‌هایی است مشاهده می‌کنند و هریک پیشنهاد خود را شامل بازه زمانی و محدوده قیمت به کاربر ارائه می‌دهند.

۳. وقتی کاربر پیشنهاد یکی از روترها را پذیرفت، تراکنش آماده‌سازی می‌شود. ازآنجاکه تکمیل تراکنش زمان می‌برد، روتر مبلغ موردنظر را با کسر کارمزد (به‌عنوان پاداش خودش)، به زنجیره مقصد ارسال می‌کند و بعد از اتمام کار پولش را از استخر نقدینگی شبکه پس می‌گیرد. روتر تضمین می‌کند که مبلغ پرداختی او به گیرنده درست است.

۴. قرارداد هوشمند کانکست، وجوه کاربر را ازطریق پل بومی زنجیره موردنظر به قرارداد هوشمند نومد در اتریوم منتقل و در آنجا وجوه را قفل می‌کند. البته این قرارداد فقط شامل همین یک تراکنش نیست،  بلکه به‌روزرسان نومد، چندین تراکنش را با هم در آن به‌شکل درخت مرکل دسته‌بندی می‌کند. سپس ریشه درخت را امضا می‌کند و آن را به قرارداد هوشمند نومد دیگری در تمام زنجیره‌های مقصد بازمی‌گرداند تا همه نمای به‌روزشده‌ای از موجودی تراکنش‌ها داشته باشند.

۵. حالا ناظران نومد در هر زنجیره وارد عمل می‌شوند و ۳۰ دقیقه فرصت دارند تراکنش‌های امضاشده را با تراکنش‌های اصلی مقایسه کنند تا مغایرتی بین موجودی توکن‌های قفل‌شده در اتریوم و توکن‌های موجود در زنجیره مقصد وجود نداشته باشد. اگر همه‌چیز درست بود، وجوه قفل‌شده را باز می‌کنند و به قرارداد هوشمند کانکست دیگری در زنجیره مقصد ارسال می‌کنند که در آنجا کاربر می‌تواند وجوه خود را مطالبه کند.

۶. به‌محض این‌که وجوه کاربر فرستنده به استخر نقدینگی وارد شد، روتر می‌تواند با اثبات اینکه در مرحله ۳ توکن‌هایی را به زنجیره مقصد ارسال کرده است، توکن‌های خود را پس بگیرد.

آشنایی با ساختار و اکوسیستم کانکست

در این بخش با ساختار و اکوسیستم کانکست شامل معماری، مکانیسم تأیید تراکنش‌ها و توکن بومی آن آشنا می‌شویم.

معماری بریج کانکست

زیرساخت کانکست از بخش‌های زیر تشکیل شده است:

قراردادها: وجوه همه مشارکت‌کنندگان در شبکه در قراردادها نگهداری می‌شود. علاوه بر آن، قراردادها برای سهولت مکانیسم قفل/ باز کردن پروتکل NXTP ضروری هستند.

زیرگراف‌ها: زیرگراف‌ها با ذخیره‌کردن داده‌ها و مراحل کار روی زنجیره، امکان مقیاس‌پذیری شبکه را فراهم می‌کنند.

SDK (کاربران توسعه‌دهنده): بریج کانکست به‌جز کاربران عادی ارز دیجیتال، کاربران توسعه‌دهنده هم دارد که می‌توانند مستقیماً برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) خود را به‌منظور تسهیل انجام تراکنش‌های میان‌زنجیره‌ای با این شبکه ادغام کنند.

پیام‌رسان: پیام‌رسان وظیفه ارسال اطلاعات مربوط به آماده‌سازی و وضعیت و نیز انتقال وجوه و کال‌دیتا (محل ذخیره‌سازی داده‌های غیرقابل‌تغییر) را بر عهده دارد.

روتر: روترهای شبکه همان نودهای کانکست هستند. وظیفه بررسی سرویس‌های پیام‌رسانی و زیرگراف‌ها برعهده آن‌هاست. نودها براساس پیام‌ها، تراکنش‌ها را به سرویس TxService ارسال می‌کنند.

TxService: این سرویس مسئول ارسال تراکنش‌های دریافتی از روترها به زنجیره است.

مکانیسم اعتبارسنجی تراکنش

کانکست برای اعتبارسنجی تراکنش‌های میان زنجیره‌ای، از مجموعه‌ای از شبکه‌های نقدینگی با پشتیبانی روترها و مکانیسم قفل/ بازکردن استفاده می‌کند. این مکانیسم مزایای زیر را دارد:

امنیت آن بالاست: شبکه کانکست به سیستم امنیتی بلاک چین‌های زیربنایی خود متکی است. بنابراین به همان اندازه بلاک چین‌های بنیادین خود ایمن است.

احتمال سرقت وجوه بسیار ناچیز است: شبکه کانکست از مکانیسم قفل/ باز کردن وجوه استفاده می‌کند. این تضمین می‌کند که روترها نمی‌توانند وجوه کاربران را به سرقت ببرند.

دارایی‌های پرداختی نقدشونده‌تر خواهند بود: اگر یادتان باشد گفتیم روترها خودشان زودتر وجوه گیرنده را پرداخت می‌کنند تا سرعت کار افزایش یابد. ازآنجاکه روترها برای این کار از توکن‌های بومی زنجیره مقصد استفاده می‌کنند، وجوهی که گیرنده دریافت می‌کند نقدشونده‌تر و تعویض‌پذیرتر خواهد بود.

مدل امنیتی بریج کانکست

مدل امنیتی کانکست از نوع Hashed Timelock Contracts (HTLC) است. یک مزیت این مدل این است که تراکنش‌ها محدود به زمان هستند. این بدان معناست که زیرساخت کانکست اجرای به‌موقع تراکنش‌ها را تضمین می‌کند. اگر تراکنش به هردلیلی در مدت‌زمان معین تکمیل نشود، متوقف خواهد شد و کاربر می‌تواند وجوه خود را بازیابی کند.

مزیت دیگر آن است که ریسک طرف مقابل (Counterparty Risk) را به حداقل می‌رساند. روترها تسویه هر تراکنش را تضمین می‌کنند. بنابراین نیازی به طرف‌های قابل‌اعتماد نیست و کاربر می‌تواند مطمئن باشد که وجوه به دست گیرنده می‌رسد.

ریسک‌های موجود

با وجود مدل امنیتی بریج کانکست، این‌طور نیست که این شبکه کاملاً بدون ریسک باشد. برای نمونه، کاربر درصورت هک‌شدن کد سیستم یا خطای خودش یا حمله به زنجیره، ممکن است وجوه خود را از دست بدهد.

همچنین، اگر یک روتر بداندیش برای اجرای تراکنش انتخاب شود، اما تراکنش آماده‌سازی مربوطه را در زنجیره مقصد ارسال نکند، وجوه کاربر تا زمان انقضا قفل خواهد شد. البته کانکست برای جلوگیری از چنین اقدامات مخربی از جانب روترها در نظر دارد مکانیسم اسلشینگ را به‌عنوان جریمه پیاده کند. در بخش توکن بومی کانکست درباره این موضوع صحبت خواهیم کرد.

یکی دیگر از ریسک‌های کانکست، خطر تمرکزگرایی است. از یک سو ممکن است روترها کنترل شبکه را به‌شکلی مخرب در دست بگیرند و از سوی دیگر، تیم کانکست نقش یک رهبری متمرکز را در بخش پیام‌رسانی ایفا می‌کند که به‌نوبه خود می‌تواند خطر سانسور پیام‌ها را در پی داشته باشد. تیم کانکست در تلاش است این ریسک‌ها را رفع کند.

توکن بومی شبکه کانکست

توکن بومی شبکه کانکست، نکست (NEXT) نام دارد. این توکن از نوع توکن‌های حاکمیتی و کاربردی ERC-۲۰ است که امکان استفاده منصفانه از شبکه را فراهم می‌کند. کل عرضه توکن، ۱ میلیارد واحد است؛ اما طبق آخرین اطلاعات در هنگام نگارش این مقاله، هنوز توزیع آن آغاز نشده است. بنابراین مراقب کلاهبرداری‌هایی به نام توکن نکست باشید.

برخلاف راه‌حل‌های مشابه که برای امنیت شبکه به توکن‌های خود متکی هستند، پلتفرم کانکست مستقیماً امنیت خود را از زنجیره‌هایی که پشتیبانی می‌کند می‌گیرد و بنابراین، هدف توکن NEXT تأمین امنیت نیست، بلکه حفظ منصفانه‌بودن عملیات برای روترهاست.

از آنجا که توکن NEXT کاربردی است، روترها باید آن را برای مشارکت در شبکه سهام‌گذاری کنند تا متناسب با مقدار آن، سهمی از کار شبکه را به دست آورند. توکن NEXT با حصول اطمینان از اینکه همه روترها از مجموعه‌ای از قوانین یکسان درباره سفارش منصفانه تراکنش پیروی می‌کنند، شبکه را دایر نگه می‌دارد و هر روتر که قوانین را نقض کند، طبق مکانیسم اسلشینگ، بخشی از توکن‌های خود را به‌عنوان جریمه از دست خواهد داد.

توکن NEXT از نوع توکن‌های حاکمیتی هم هست و قرار است ازطریق یک سازمان غیرمتمرکز خودگردان (دائو) برای اداره خزانه اکوسیستم شبکه کانکست به کار رود.

بریج کانکست از چه کیف پول‌هایی پشتیبانی می‌کند؟

چهار کیف پول هستند که بریج کانکست از آن‌ها پشتیبانی می‌کند. این کیف‌پول‌ها عبارتند از: متامسک (MetaMask)، کوین‌بیس والت (Coinbase Wallet)، پورتیس (Portis) و والت‌کانکت (WalletConnect). متامسک که کیف پولی اتریومی است، از بقیه مناسب‌تر به نظر می‌رسد.

بریج کانکست از چه شبکه‌هایی پشتیبانی می‌کند؟

باتوجه‌به مستندات ارائه‌شده در وب‌سایت کانکست، این بریج در حال حاضر از ۱۵ شبکه اصلی و آزمایشی پشتیبانی می‌کند.

شبکه‌های اصلی شامل اتریوم، بایننس اسمارت چین، پالیگان، ایکس دای (xDai)، فانتوم اپرا، آربیتروم وان و اولنچ است. به‌جز این موارد، قرار است از شبکه‌های فیوز، مون‌بیم، مون‌ریور و تعدادی شبکه دیگر هم پشتیبانی کند.

برخی از شبکه‌های آزمایشی تحت‌پشتیبانی بریج کانکست هم شامل راپستن، رینکبای، گوئرلی و کووان هستند.

کانکست ماهیتی توسعه‌پذیر دارد و بنابراین می‌تواند از هر زنجیره‌ای به‌آسانی پشتیبانی کند. با این حال، فرایند ادغام با کانکست براساس سازگار بودن یا نبودن آن زنجیره با ماشین مجازی اتریوم، می‌تواند کمی متفاوت باشد.

زنجیره‌هایی که با ماشین مجازی اتریوم سازگارند، در صورتی که بخواهند قراردادها را در زنجیره خود مستقر کنند، می‌توانند با سرور دیسکورد (Discord) خود به تیم کانکست دسترسی داشته باشند.

زنجیره‌های ناسازگار با ماشین مجازی اتریوم، می‌توانند با بارگیری قراردادها و بازنویسی آن‌ها در سرویس txService شبکه با کانکست کار کنند.

آموزش کار با Connext Bridge

در این بخش آموزش کار با بریج کانکست را یاد می‌گیرید. برای این کار قرار است از کیف پول متامسک استفاده کنیم، بااین‌حال روند کار با سایر کیف‌پول‌هایی که کانکست از آن‌ها پشتیبانی می‌کند به همین روال است.

۱. ابتدا کیف پول متامسک را دانلود کنید. دارایی‌هایی را که می‌خواهید انتقال دهید به آن واریز کنید. می‌توانید با فشردن دکمه آبی خرید «BUY» در صفحه اصلی، مستقیماً وجوه موردنظرتان را به کیف پولتان منتقل کنید:

۲. آیکون این کیف پول در گوشه بالا و سمت راست مرورگرتان دیده می‌شود. روی آن کلیک کنید و وارد شوید. بعد از اتصال، باید مشخص کنید که بین کدام دو شبکه پل می‌زنید. شبکه مبدأ را از منوی بازشونده کادر FROM (از) و شبکه مقصد را از منوی کادر TO (از) انتخاب کنید. برای مثال اگر می‌خواهید اتر را از شبکه اصلی اتریوم به آپتیمیزم انتقال دهید، اولی باید اتریوم باشد و دومی آپتیمیزم:

۳. در این مرحله، پس از انتخاب شبکه و توکن مدنظر، مقدار توکن را در کادر وارد کنید و سواپ (Swap) را انتخاب کنید:

۴. مبلغ و کارمزدها را بررسی کنید و در کادری که ظاهر می‌شود، گزینه تأیید سواپ (Confirm Swap) را بزنید. سپس تراکنش را در کیف پول متامسک خود تأیید کنید:

توجه: اگر از کیف پول سخت‌افزاری استفاده می‌کنید، پس از تأیید در متامسک باید تراکنش را در دستگاه سخت‌افزاری خود تأیید کنید.

۵. یک پنجره با عبارت «Sign to Claim Funds» ظاهر می‌شود. روی آن کلیک کنید و آن را در متامسک و کیف پول سخت‌افزاری خود (در صورت استفاده از آن) تأیید کنید:

۶. اگر مراحل را درست انجام داده باشید، دریافت وجه شما موفقیت‌آمیز خواهد بود. این فرایند بسیار سریع است. برای مثال، انتقال اتر شاید به ۵ دقیقه هم نکشد.

سؤالات متداول