این روزها شنیدن این جمله که " تحصیل کرده هستم اما در شغل غیرمرتبط مشغول کارم یا جویای کارم" بسیار شنیده می‌شود. بسیاری بر این باورند، جوانان به این دلیل‌ که کار و برنامه‌ای ندارند؛ دنبال ادامه تحصیل و خواندن دکتری می‌روند. برخلاف آنها عده‌ای دیگر می‌گویند مقطع دکتری توقع‌ها را بالا می‌برد و پیداکردن شغل برای فارغ‌التحصیلان دکتری سخت می‌شود. روایت‌های مختلفی وجود دارد.

تصویر کنونی جامعه ایران به روایت آمارها این است؛ جمعیت بیش از 88 میلیون نفری، قریب به 3 میلیون و 200هزار دانشجو دارد و به‌طور تقریبی حدود 4 درصد از جمعیت کشور را دانشجویان در تحصیلات تکمیلی تشکیل می‌دهند. آمار شرکت‌کنندگان در آزمون دکتری 169هزار و 964نفر در سال 1402 بوده؛ اگر چه این آمار نسبت به سال 1401 اندکی کاهش یافته، اما آمار بیکارهای این مقطع همچنان در دو سال پیاپی 5هزار نفر است و مشکلات این قشر بر همان پاشنه می‌چرخد.

مهدی دَهمَرده، معاون توسعه مدیریت و منابع موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی اواخر سال گذشته با استناد به گزارش رصد اشتغال دانش‌آموختگان سال 1397-1396گفت: نسبت افراد شاغل به غیرشاغل در این گزارش 42.58 درصد بوده که این رقم در مقایسه با گزارش سال قبل آن، بهبود 2 درصدی را نشان می‌دهد، بالاترین اشتغال در گروه علوم پزشکی با 62.75 درصد و رتبه بعد علوم انسانی با 44.95درصد است. 

محمود کریمی بیرانوند معاون اشتغال وزارت کار درباره اشتغال فارغ التحصیلان گفت: تفاوت امسال یعنی 1403 در تقسیم بندی اشتغال استانداران این است که سهم اشتغال فارغ التحصیلان را اعلام کرده ایم. می‌بایست 25درصد از کل اشتغال ایجادی سال 1403 به فارغ التحصیلان تعلق بگیرد. تقسیم بندی استانی این موضوع اعلام شده است. ابزارهای مالی مانند تقویت صندوق ضمانت توسعه تعاون,آموزش های فنی و حرفه ای و همکاری درباره بورس تحصیلی و تقویت شرکت های دانش بنیان را به صورت ویژه دنبال خواهیم کرد.   به صورت جدی روی بیکاری این قشر تمرکز کرده‌ایم و همکاری خوبی با وزارت علوم و معاونان علمی شروع کرده‌ایم.در حوزه پارک‌های علم و فناوری و پیوند صنعت و دانشگاه گفتگوها و تعاملات طولانی و گسترده‌ای صورت دادیم. 

کریمی بیرانوند افزود: اقدام دیگری که در تعامل میان وزارت علوم و وزارت کار در حال انجام است، بحث بورس تحصیلی بخش خصوصی است که در این چهارچوب بخش خصوصی برمبنای نیاز خود برای دوره پس از تحصیل افرادی را در داخل دفترچه کنکور بورس کرده و تضمین می‌دهد که پس از طی دوره تحصیلی آن‌ها را جذب کند.