همشهری آنلاین-مژگان مهرابی:قطعات داخل موتور را باز می کند، سیلندر، موتور، باتری و ... ،دست آخر کارش به باز کردن اگزوز ختم می شود. در کمتر از نصف روز ماشین عریان شده و جز بدنه چیز دیگری از او باقی نمی ماند. طاهر یکی از ده ها کارگر گاراژهای اوراقچی خاور شهر است که زندگی خود را در گورستان های ماشین سپری می کند. جایی که مردگانش همه خودروهای اوراقی اند.او و دیگر کارگران و نگهبان های اوراقچی به همزیستی با ماشین های اسقاطی خود کرده و امورات زندگی خود را با فروش خرده ضایعات و اوراق کردن خودروهای مستهلک می گذراند.
باغ هایی که گورستان ماشین شده اند
اوراقچی های تهران را می توان در جاده محمودآباد پیدا کرد. همان جاده کمربندی خاورشهر که به روستای محمودآباد و کوره پزخانه های شهرری می رسد. سراسر این جاده عریض و طویل گاراژهای بزرگی است که پیش از این باغ های سرسبزی بودند و بعد از جمع آوری اوراقچی های شوش به گورستان ماشین تبدیل شده اند.
جز بدنه عریان و رنگ و رو رفته ماشین ها روی دیوار گاراژها چیز دیگری دیده نمی شود. جاده محمودآباد و خیابان های منتهی به آن در قرق ماشین قراضه های اسقاطی است.معمولا خودروهای مستهلک از طریق مزایده ارگان ها و نهادهای دولتی و خصوصی خریداری شده و سر از اینجا در می آورند. در بین شان بدنه فابریک هم زیاد است که ازایران خودروتهیه می شود.البته اگر ماشین تصادفی باشد روند اوراق شدنش جور دیگری است. این دسته از خودروها در اوراقچی حسن آباد قم سقف زده می شوند و وسایل اوراقی شان به دست اوراقچی ها می رسد.
هر گاراژی قطعات یدکی و بدنه یک نوع خودرو را می فروشد. درست مثل گاراژ کریمی که حیطه کاری اش ماشین تویوتاست.
حتی اگر بنر «قطعات استوک تویوتا» را هم به دیوار نصب نکند، از در و پیکر قر شده ماشین ها که بالای سقف شیروانی چیده شده می توان حدس زد در این گاراژ نه چندان بزرگ به جز وسایل تویوتا چیز دیگری پیدا نمی شود.
با ورود یک غریبه که به نظر می رسد مشتری هم نباشد، طاهر کارگر گاراژ جلوی در می آید. ۱۷- ۱۸ ساله به نظر می رسد. موهای مجعدش گرد گرفته و صورتش زیر آفتاب به سیاهی می زند. با صدایی خش دار می پرسد: «کاری دارید؟»
متوجه می شود قصدمان خرید قطعات استوک نیست و از سر کنجکاوی گذرمان به اینجا افتاده است. اجازه می دهد داخل شویم. گاراژ کریمی بزرگ نیست. محوطه آن پر شده از قطعات یدکی تویوتا. مدل به مدل. آنقدر جنس و وسیله ریخته شده که به زحمت می توان راه رفت. اما بیشتر از همه تویوتا کرولای سفید رنگ بالای دیوار خودنمایی می کند. ماشینی که دهه ۵۰ – ۶۰ سلطان جاده ها بود و هر کس آن را داشت می توانست جاده را برای خود قرق کند.با اینکه زیر تیغ آفتاب مستهلک شده اما اگر دستی به سرو رویش کشیده شود باز هم سلطان جاده می شود.
نگهبانی با اعمال شاقه
برای تازه واردها پیدا کردن قطعه مورد نظر از آن حجم لوازم یدکی تلنبار شده، به مثابه پیدا کردن سوزن در انبار کاه است. اما طاهر در چند ثانیه آن را پیدا می کند. چرا که از کودکی در این حرفه بوده و عمرش را با استوک فروشی گذرانده است. از خودش می گوید: «آقای کریمی صاحب اینجاست. از صبح می آید و دم غروب راهی خانه می شود. اما من شبانه روز اینجا هستم.» نگاهش به نگاه کریمی است. اینکه می تواند صحبت خود را ادامه دهد یا خیر. به جای او کریمی دنبال حرف را می گیرد: «مغازه من در شوش بود. اوراقچی های شوش که جمع شد آمدیم اینجا. هیچ گونه امکاناتی ندارد. نه گاز و نه برق. آب هم ندارد. با تانکر آب می آوریم.کلا ۳ تا کارگر دارم. دوتا از آنها شب به خانه می روند اما طاهر می ماند. هم کارگر است و هم نگهبان. در شرایط خوبی زندگی نمی کند.»
هم نشینی با آهن قراضه ها
طاهر برای رفاه خود پشت ماشین های اوراقی آلونک کوچکی درست کرده و غروب که دست از کار می کشد آنجا استراحت می کند.در اتاق او به جز یک تخت فنری زوار دررفته و یک کمد چوبی چیز دیگری نیست.به سراغ سطل برنج می رود و همین طور که برنج پیمانه می کند،می گوید: «گذران عمر آن هم لابه لای آهن پاره ها سخت است. نه هم صحبتی و نه دوستی. فقط خودت هستی و خودت.» ظرف را برمی دارد و برای شستن برنج خود را به تانکر آب می رساند. نبود آب معضل اصلی گاراژهای اوراقچی است. کارش که تمام می شود برنج شسته شده را داخل قابلمه ریخته و روی پیک نیک می گذارد. دل پری دارد: «زندگی در این جا راحت نیست. زمستان از سرما یخ می زنی و تابستان از گرما هلاک می شوی. اما مگر چاره ای دارم؟سال پیش از قوچان به تهران آمدم برای کار. توسط یک آشنا اینجا مشغول شدم. حقوقم را برای پدر و مادرم می فرستم. بعضی اوقات ضایعات می فروشم پولی گیرم می آید. شب ها تنهایی حوصله ام سرمی رود. همه جا تاریک است نمی شود بیرون رفت. من هم برای سرگرمی تلویزیون می بینم. مراقب هستم دزد نیاید.»
بیشتر بخوانید:هنر رفوگران ایرانی خریدار خارجی دارد | حقوق دلاری برای ترمیم فرش ایرانی
گاراژ ۶۰ متری ها
طاهر رفتن به گاراژ ۶۰ متری ها را پیشنهاد می دهد. گاراژ بزرگی است. وسعتش زیاد و انتهایش معلوم نیست. با قدم گذاشتن به داخل آن مردی که جلوی در روی صندلی نشسته و مشتری ها را راهنمایی می کند برای خرید وسیله به کدام کانکس بروند. با صدای بم می گوید: «بفرمایید!» قصد کمک کردن است اما وقتی دوربین عکاسی را می بیند با غیظ تذکر می دهد: «عکاسی ممنوع! عکاسی نکنید.»
هیچگونه مجاب نمی شود. برای همین بهترین راه بازکردن سر دوستی و آشنایی با یکی از اوراقچی هاست. نعمت گنجی از کسبه با سابقه گاراژ ۶۰ متری هاست. همکاری می کند . جز معدود اوراقچی هایی که محل کسبش بنای آجری دارد. قطعات سمند، پژو و ال نود می فروشد.
گنجی از سبقه گاراژ می گوید که تا یکی دو دهه پیش باغ ۳۰ هزار متری بوده و مالکش آن را به قواره های ۶۰ متری تقسیم کرده است. قواره ها از ۷۰۰ میلیون معامله می شونند تا ۳ میلیارد. می گوید: «هر کس بتواند و تمکن مالی داشته باشد کانکس می زند. هر کس هم پول نداشته باشد وسایلش را روی زمین می ریزد. زیر باران و آفتاب. قطعه ای ۲ میلیون تومان هم اجاره هر قواره ای است.»
یک مشتری قدیمی مانع ادامه صحبت گنجی می شود. عارف کارگرش را صدا می کند تا پاسخگوی سوالات بی جواب ما باشد.پسر نوجوان مشغول جا به جا کردن فنرهای زنگ زده است. سنگینی فنرها او را به هن هن انداخته و با نفس بریده جواب می دهد: «من و برادرم رسول اینجا کار می کنیم. رسول متاهل است و شب ها به خانه می رود. همین نزدیکی ها زندگی می کند. من اینجا می خوابم. بالای مغازه یک اتاقک دارم.خیلی از کارگرهای اوراقچی در کانکس ها اسکان دارند. یک گوشه دنج برای خود درست کرده اند.»
نبود برق آن هم در ظلمت شب ترسی را بر دلشان می اندازد. گاهی دور هم جمع می شوند با روشن آتش یک استکان چای کنار هم می خورند. عارف از حضور پررنگ سارقان می گوید: «اینجا فقط ۳ نگهبان دارد. ۳ نگهبان برای گاراژ ۳۰ هزار متری. بارها شده دزد از بالای دیوار پریده و وسیله برده است. کاری از دست نگهبان ها برنمی آید. قطعات فلزی را می برند و می فروشند. وسیله هایی که قابل استفاده است به دست مکانیک می رسد. باقی ضایعات را کیلویی می خرند. کیلویی ۱۵- ۱۶ هزار تومان. حتی لاستیک ها را هم می برند. سیم های داخلش را در می آورند و کیلویی ۴- ۵ هزار تومان می فروشند. خیلی شان معتاد هستند و خطرناک. معمولا چند نفری می آیند. نمی شود با آنها گلاویز شد. تیزی دارند. چند شب پیش دزد آمد و من مجبور شدم ۳ نصف شب به آقای گنجی تلفن کنم.»
بیشتر بخوانید:این افراد تعمیرکار سیگارند | روزهای تعطیل مشتری هایشان بیشتر است
