همشهری آنلاین -یکتا فراهانی : حدود پنج و نیم هزاره پیش، شمال آفریقا دستخوش دگرگونی شگرفی شد؛ صحراها گسترش یافتند و علفزارها، جنگل ها و دریاچه های مورد علاقه انسان ها ناپدید شدند. بنابراین انسان ها مجبور شدند به کوه ها، واحه ها و دره و دلتای نیل عقب نشینی کنند.
با توجه به اینکه جمعیت نسبتاً بزرگ و پراکنده‌ای به مناطق کوچک‌تر و حاصل‌خیزتر فشرده شده بود، نیاز به ابداع روش‌های جدیدی برای تولید غذا و سازمان‌دهی جامعه وجود داشت. اندکی پس از آن، یکی از اولین تمدن های بزرگ جهان ظهور کرد؛ مصر باستان.
دوره مرطوب آفریقا
گذار از جدیدترین «دوره مرطوب آفریقا» که از ۱۵۰۰۰ تا ۵۵۰۰ سال پیش به طول انجامید به شرایط خشک فعلی در شمال آفریقا واضح ترین نمونه از نقطه اوج آب و هوا در تاریخ زمین شناسی اخیر است. نقاط اوج آب و هوا نیز از جمله نقاطی هستند که پس از عبور از آنها، تغییرات آب و هوایی چشمگیر به یک آب و هوای پایدار جدید منجر خواهد شد.
مطالعات جدید که در Nature Communications منتشر شده است نشان می دهد قبل از خشک شدن شمال آفریقا، آب و هوای آن پایدارتر بوده است. این نشان می‌دهد مکان‌هایی با چرخه‌های بسیار متغیر؛ تغییر آب و هوا امروزه ممکن است در بعضی موارد به سمت نقاط اوج خود حرکت کنند.
بیشتر بخوانیم:
گرمای جهانی، قاره آفریقا را با خشکسالی و سیلاب درگیر می‌کند
افته‌های شگفت‌انگیز در توت عنخ‌آمون | بررسی سه کشف شگفت انگیز در مصر باستان
نگرانی از تغییرات آب و هوایی
یکی از بزرگ ترین نگرانی های دانشمندان آب و هوای امروزی است. با عبور از گرمایش جهانی ۱.۵ درجه سانتی گراد، محتمل ترین نقاط اوج شامل فروپاشی صفحات یخی در گرینلند یا قطب جنوب، از بین رفتن صخره های مرجانی استوایی، یا آب شدن ناگهانی یخ های دائمی قطب شمال است.
یکی از سؤالات مهم نیز این است که آیا آب و هوا قبل از واژگونی یکباره پایدارتر خواهد شد؟
۶۲۰۰۰۰ سال تاریخ محیط زیست
برای بررسی بیشتر، یک تیم بین المللی از دانشمندان جمع آوری شدند و به حوضه چوباهیر در جنوب اتیوپی رفتند و در طول آخرین دوره مرطوب آفریقا، رسوبی به عمق چندین کیلومتر در زیر بستر دریاچه، تاریخچه نوسانات سطح دریاچه بر اساس اقلیم را به دقت ثبت کردند.
امروزه دریاچه تا حد زیادی ناپدید شده است و می توان ذخایر را نسبتاً ارزان بدون نیاز به دکل حفاری روی سکوی شناور یا روی کشتی حفاری، حفاری کرد.
این تیم مطالعاتی ۲۸۰ متر زیر بستر دریاچه خشک تقریباً به اندازه ارتفاع برج ایفل حفاری کردند. به این ترتیب اکنون می دانیم که در پایان دوره مرطوب آفریقا حدود ۱۰۰۰ سال وجود داشت که در آن آب و هوا به طور منظم بین خشک و مرطوب در حال تغییر بود.
یافته‌های باستان‌شناسی
شاید بتوان توضیح داد که چرا یافته‌های باستان‌شناسی در زمان‌های گذار بسیار متفاوت و حتی متناقض هستند. مردم در مراحل خشک عقب نشینی کردند و سپس بعضی مناطق به فاز مرطوب برگشتند. در نهایت نیز انسان ها به مکان هایی که مانند دره نیل همیشه مرطوب بودند، عقب نشینی کردند.
به نظر می رسد شرایط آب و هوایی بسیار متغیر هشداری برای توجه به این تغییرات قابل توجه در سیستم آب و هوایی باشد. به این ترتیب، شناسایی این موارد می تواند هشداری باشد که به آن نیاز داریم تا بدانیم گرمایش آینده ما را به یکی از شانزده نقطه حساس آب و هوایی شناسایی شده خواهد برد.
این امر به ویژه برای مناطقی مانند شرق آفریقا که نزدیک به ۵۰۰ میلیون نفر در آن در برابر تأثیرات ناشی از تغییرات آب و هوایی مانند خشکسالی بسیار آسیب پذیر هستند بسیار مهم است.
