نام تالش در گیلان مترادف است با قومی که فرهنگ و زبان متفاوتی نسبت به گیلک ها دارند. اقوام تالش به زبان تالشی صحبت کرده و در شهرستان های تالش، رضوانشهر و شفت پراکنده هستند.
شهرستان تالش به لحاظ جاذبه های طبیعی، یک سرزمین رویایی است. نزدیکی به دریا و ساحل از یک سو و کوه های سربه فلک کشیده در این شهرستان باعث شده ییلاق و جنگل و ساحل را یکجا باهم دید.
وقتی بر بلندای قلعه صلصال در شهر لیسار می ایستید، ساحل دریا و امواج آبی کاسپین را می توانید ببینید. سوی دیگر این قلعه شالیزارهای پلکانی قرار دارد و بالاتر، ییلاق سوباتان که عشایر بزودی کوچ خود را به ارتفاعات آغاز می کنند.
در میان این کوه های سربه فلک کشیده، دریاچه ها، چشمه ها و آبشارهای زیادی قرار دارد. همچون؛ تالاب خفاظت شده جوکندان، دریاچه سراگاه، آبشارشیله وشت، وزوزان و آبشار زمرد ییلاقات سوباتان و دیزگاه، ساحل کرکانرود، تالاب حفاظت شده جوکندان، مسجد شیرخان، کاخ های تابستانی و زمستانی سردار امجد، حمام تاریخی مریان، قلعه تاریخی صلصال، موزه مردم شناسی عشایر تالش، تربه قوشه جد و خانه های تاریخی میرمسعودی و گورستان های تاریخی برخی از جاذبه های تاریخی و طبیعی شهرستان تالش است.
پارک جنگلی سیاه داران و گوزن هایش
پارک جنگلی سیاه‌داران یا به زبان تالشی«سیاداران»، مهمترین منطقه گردشگری در کوه های مشرف به شهر تالش است. «دار» به معنی درخت است و وقتی وارد این منطقه حفاظت شده می روید، متوجه می شوید که درختان انبوه و سربفلک کشیده بقدری زیاد است که سایه انداز شده و انگار کوه به سیاهی می زند.
درختان این منطقه از نوع جنگل های هیرکانی است. در بخشی از این جنگل، منطقه حفاظت شده ای برای گوزن و آهو های گیلان محصور شده است و گوزن ها آزادانه در آن زندگی می کنند. در بیشتر اوقات بخاطر اینکه مسافران به گوزن ها میوه و سبزیجات می دهند، این حیوانات به فنس ها نزدیک شده و گردشگران نیز می توانند از نزدیک آنها را ببینند.
در بخش دیگری از جنگل های سیاه داران، امکانات تفریحی و پذیرایی از مسافران مهیا شده است و گردشگران می توانند سوار بر سورتمه ریلی، به دل جنگل بروند و از بام این منطقه حفاظت شده، شهر تالش را ببینند.
عمارت خاندان میرمسعودی و سریال پس از باران
سال ۱۳۷۹ از رسانه ملی سریال ۳۷ قسمتی«پس از باران» پخش شد که بخش های زیادی از این سریال در روستاهای اطراف تالش فیلمبرداری شد. طبیعت نشان داده شده در این سریال و موسیقی متن، همراه با ترانه گیلکی که شادروان پوررضا، خواننده محبوب فولکوریک گیلان، در تیتراژ می خواند، جذابیت ویژه ای به این سریال داده بود.
جالب است بدانید عمارت زیبا و دو طبقه ای که در سریال نشان داده شده، هنوز سرپاست و این عمارت اربابی متعلق به خاندان میرمسعودی، خان دهستان جوکندان بوده است.
خاندان میرمسعودی، از اعقاب شیخ صفی الدین اردبیلی هستند که از اردبیل به تالش مهاجرت کرده و خان منطقه جوکندان می شوند. به دلیل همین مهاجرت، نام روستایی که این عمارت قرار دارد، «تُرک محله» است. این خاندان خود را منسوب به «امام موسی کاظم» می دانند.
تربه قوشه جد
مردم غرب گیلان به زیارتگاه «تربه» می گویند. در سریال پس از باران، گورستان و زیارتگاهی هم به تصویر کشیده شد که هنوز هم ساختمان آرامگاه بر بلندای گورستان ترک محله وجود دارد.
معماری این تربه بسیار جالب توجه است و در گذشته آرامگاه های غرب گیلان، چنین معماری داشتند. بنای زیارتگاه تماما چوبی است و سقف آن لته های تراش خورده چوب دارد و صندوق و ضریح مقبره نیز چوبی است. بنای این تربه در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
صاحب مزار، جد بزرگ میرسعودی است. این خاندان ابتدا «موسوی مصطفوی» نام داشتند و بعدها نام فامیل خود را به «میرمسعودی» تغییر می دهند.
تالاب حفاظت شده جوکندان
در سریال پس از باران، تالابی نیز نشان داده می شد که تالاب حفاظت شده دهستان جوکندان است. این تالاب، در حقیقت در اثر پیشروی آب دریای کاسپین بوجود آمده و با سیلاب های فصلی و جویبارهای منطقه، تغذیه می شود. تالاب جوکندان با طول ۶ کیلومتر و عرض ۲۰۰ متر و مساحت ۲۳۸ هکتار در ۷ کیلومتری شمال شهر تالش و در دهستان جوکندان قرار دارد.
در اطراف این تالاب، درختان توسکا رشد کرده اند. این درختان آب دوست بوده و از نوع درختان هیرکانی است که از عصر یخبندان بجامانده اند. قطع درختان هیرکانی ممنوع است و به همین دلیل تالاب جوکندان منطقه حفاظت شده اعلام شده است.
سردار امجد و کاخ های تابستانی و زمستانی
نصراله خان عمید السلطنه معروف به «سردار امجد» در دوره ناصرالدین شاه «خان کرگانرود» بود. او از نیمه دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار تا انقلاب مشروطه حاکم کرگانرود تالش بود. سردار امجد، دو عمارت زمستانی و تابستانی می سازد. کاخ زمستانی در «اطاقسرای هشتپر» و در میدان امام قرار دارد و کاخ تابستانی در ییلاق «آق اولر» تالش قرار دارد.
کاخ زمستانی، در۳ طبقه ساخته شده، طبقه اول و دوم به صورت قرینه است. طبقه نخست، دارای دو درب ورودی بزرگ در شمال و جنوب است. ۷پنجره تکرار شونده با طاق های هلالی در هر چهارضلع بنای مربع شکل می شود. طبقه سوم در واقع کلاه فرنگی با پنجره های بادگیر است. کاشیکاری های آبی و فیروزه ای بکار رفته در طبقه دوم و سوم، چشم هر بیننده ای را خیره می کند.
این عمارت اواخر قاجار دچار آتش سوزی می شود. ولی دهه ۴۰مرمت شده و به عنوان ساختمان هلال احمر، کاربری عمومی می یابد. این کاخ زمستانی به شماره ۱۵۲۲۱ و به تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شده است.
کاخ دیگر سردار امجد در ییلاق آق اولر قرار دارد. مجموعه بناهای تاریخی در آق اولر، سالها پیش توسط اداره کل میراث فرهنگی مرمت و به عنوان پایگاه میراث فرهنگی مریان و آق اولر کاربری اداری داشت.
ییلاق سوباتان و موزه عشایر تالش
«سوباتان» یا به گویش تالشی «سوئه توون»، معروفترین ییلاق تالش است که در ارتفاع ۱۹۰۰متری از دریا قرار دارد. دشت های این ییلاق رستنگاه شقایق های وحشی و گیاه گلپر است و وجه تسمیه این ییلاق برگرفته از «سو»، به زبان تالشی به معنی «گلپر» می باشد.
ییلاق سوباتان، یکی از مکان های کوچ عشایر شهرستان لیسار می باشد. و گله داران این منطقه تابستان ها را در سوباتان سپری می کنند.
در این ییلاق، موزه خصوصی عشایر تالش توسط یکی از اهالی لیسار ایجاد شده است. مجموعه مردم شناسی عشایر سوباتان از سال ۱۳۹۲ دایر شده و اخیرا مجوز موزه برای این مجموعه بنام مالک یعنی «بهمن جلیلی» صادر شده است.
در این کلبه -که معماری بومی دارد- ۲۵۳ قلم شی از زندگی ۱۰۰سال پیش عشایر سوباتان بنمایش در آمده و صاحب موزه در کنار این مجموعه، اقامتگاهی را هم برای پذیرایی از مسافران ساخته است. اقامتگاه شقایق سوباتان متشکل از چند کلبه با معماری سنتی است که حدود ۳۰ نفر ظرفیت پذیرش دارد. اجرای برنامه های سنتی منطقه همچون تورهای اسب سواری از لیسار به سمت سوباتان آن هم در مسیری که عشایر تالش کوچ می کردند، یکی از این برنامه هاست.
در این اقامتگاه، از گردشگران با خوراک های سنتی عشایر تالش همچون؛ «سوجادیله»، «پتیه ویسوج»، «قورتماج» و «سیرجینه» پذیرایی می شود.
انتهای پیام
