عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - اوکراین از شبکه ای متشکل از هزاران تلفن همراه مستقر در سراسر کشور برای ردیابی پهپادها و موشک های ورودی به خاک خود استفاده می کند.

این پروژه که به گفته منابع اوکراینی بحث درباره آن بسیار محرمانه است، به تازگی توسط بلندپایه ترین افسر نیروی هوایی آمریکا در اروپا افشا شد.

ژنرال جیمز هکر، رئیس نیروی هوایی آمریکا در اروپا، این حسگرهای آکوستیک را به عنوان شبکه ای متشکل از هزاران تلفن همراه متصل به ستون های دو متری توصیف کرد.

سامانه ای متشکل از حسگرهای آکوستیک برای مقابله با تهدید پهپادهای انتحاری روسیه

با بیش از 6000 حسگر در حال کار، اوکراین در زمینه شناسایی و ردیابی تهدیدات پهپادی عملکرد خوبی داشته است. پهپادهای انتحاری به واسطه پیشرانه های ارزان قیمت خود صدای زیادی تولید کرده و از طریق این سامانه نظارتی قابل شناسایی هستند.

هشدار اولیه ارائه شده توسط شبکه حسگرهای آکوستیک، نیروهای اوکراینی را قادر می سازد تا واکنشی سریع به تهدیدات نشان داده و با استفاده از اقدامات مقرون به صرفه، مانند سلاح های ضد هوایی، اهداف شناسایی شده را خنثی کنند.

شبکه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی ملی کیف، معروف به ویراژ (Virazh) به حداقل 40 نوع شبکه حسگر جداگانه برای تشخیص، ردیابی و شناسایی تهدیدات هوایی متکی است.

حسگرهای آکوستیک پیش از آن که با کمک هوش مصنوعی برای تعیین این که آیا ناهنجاری ها مربوط به پهپادهای انتحاری یا موشک های ورودی هستند یا خیر، برای جمع آوری صداهای غیرمعمول از محیط استفاده می شدند.

به گفته دکتر توماس ویتینگتون، کارشناس پدافند هوایی در اندیشکده بریتانیایی موسسه خدمات متحد پادشاهی (Royal United Services Institute)، این که شاهد بازگشت این فناوری هستیم، جالب است زیرا پیش از اختراع رادار در دهه های 1920 و 1930 بسیار رایج بود.

این حسگرهای ساده در مناطق نزدیک به خطوط مقدم در اوکراین مستقر شده اند. این دستگاه از یک گوشی هوشمند اندرویدی که درون جعبه ای همراه با فناوری تجاری موجود دیگر قرار دارد، شکل گرفته است.

تلفن های همراه برای شناسایی اهداف هوایی ورودی به طور مداوم روشن و ثبت می شوند. آنها از شبکه های تلفن همراه محلی برای انتقال اطلاعات به یک سامانه متمرکز استفاده می کنند.

میخائیلو فدوروف، وزیر تحول دیجیتال، سال گذشته در توصیف این سامانه به نشریه تلگراف گفت: این به واقع برای ما مفید است تا درک بهتری از آنچه در آسمان ما می گذرد، داشته باشیم.

زووک؛ سامانه ای مبتنی بر حسگرهای آکوستیک و هوش مصنوعی

سامانه دوم مورد استفاده توسط نیروهای مسلح اوکراین به نام زووک (Zvook) شناخته می شود که از فناوری های آکوستیک مشابه برای ارائه تصویر بهتری از آسمان کشور استفاده می کند.

در این سامانه حسگرهایی با قابلیت یادگیری ماشینی از میکرو کامپیوترها به جای تلفن های همراه برای شناسایی پهپادها در برد پنج کیلومتری، موشک های کروز در 6.5 کیلومتری و موشک های بالستیک در 10 کیلومتری استفاده می کنند.

هوش مصنوعی به سامانه کمک می کند تا بین صدای یک گاو و پهپادهای ورودی تمایز قائل شود.

به گفته ماریان سولیم، مدیر اجرایی زووک، ما تهدیدات هوایی را شناسایی می کنیم و سپس ارتش می تواند سامانه های رادار را برای بررسی یک منطقه خاص فعال کند. در واقع، این یک سامانه کمکی است و جایگزین رادار نیست، بلکه آن را کارآمدتر می کند.

این شرکت در حال حاضر پنج درصد از خاک اوکراین – 13985 کیلومتر مربع – را با 210 حسگر خود پوشش می دهد. بنابر تخمین شرکت، امکان پوشش کل کشور با 8000 دستگاه وجود دارد که هزینه تولید هر یک حدود 400 پوند است.

این سامانه ها از زمستان 2022 در زیرساخت های حیاتی مانند دکل های مخابراتی و ایستگاه های فرعی برق نصب شده اند.

عملکرد خوب حسگرهای آکوستیک

هنگامی که اوکراین به تازگی با 84 فروند پهپاد انتحاری روسیه مورد حمله قرار گرفت، سامانه های آکوستیک برای ارائه اطلاعات به نیروهای زمینی درباره مسیر حرکت آنها استفاده شد.

به گفته ژنرال هکر، گروه های پدافند متحرک توانستند حداقل 80 پهپاد را با اطلاعات ارائه شده رهگیری کنند.

کشورهای ناتو نیز در حال بررسی هستند که آیا این تجهیزات می توانند برای تقویت شبکه های پدافند هوایی خودشان استفاده شوند یا خیر.

طی جنگ جهانی دوم، سامانه های آکوستیک در ساحل کنت بریتانیا ساخته شدند. سازه های گنبدی بتنی غول پیکر معروف به آینه برای تقویت صدای هواپیماهای دشمن استفاده می شد. اپراتورها می توانستند بازتاب صداها را برای محاسبه سرعت، ارتفاع و مسیر پرواز مقایسه کنند.

و در اواخر دهه 1960، نیروی هوایی آمریکا مجموعه ای از حسگرهای گرمایی و حرکتی را در جنگل های ویتنام مستقر کرد تا به فعالیت های نیروهای ویتنامی گوش فرا دهد. با این وجود، ویتنامی ها خیلی زود محل نگهداری دستگاه های شنود را کشف کردند.