عصر ایران - حدود 650 هزار نفر توسط دولت ژاپن به عنوان هیباکوشا (Hibakusha) شناخته می شوند. هیباکوشا به افرادی اشاره دارد که طی جنگ جهانی دوم به طور مستقیم تحت تاثیر بمباران هسته ای شهرهای هیروشیما و ناکازاکی قرار گرفتند. اما بین آنها تنها یک نفر به عنوان نیجیو هیباکوشا (Nijyuu hibakusha) یا "فردی که دو بار بمباران شده" شناخته می شود.

تسوموتو یاماگوچی؛ تنها فردی که دو حمله هسته ای در ژاپن را تجربه کرد

تسوموتو یاماگوچی (Tsutomu Yamaguchi) حدود سه کیلومتر از مناطق انفجار بمب های هسته ای فرو افتاده بر هیروشیما و ناکازاکی فاصله داشت و به طور معجزه آسایی از هر دو آنها بدون جراحاتی ناتوان کننده جان سالم به در برد.

تخمین زده می شود که بمباران 6 و 9 آگوست 1945 به کشته شدن حدود 226 هزار نفر منجر شد و دو شهر هیروشیما و ناکازاکی را به طور کامل ویران کرد. اخیرا، به دلیل انتشار فیلم جدید کریستوفر نولان به نام "اوپنهایمر"، به بخش هایی از زندگی فیزیکدان آمریکایی جولیوس رابرت اوپنهایمر ملقب به "پدر بمب هسته ای" می پردازد، علاقه دوباره ای به منشا تسلیحات هسته ای ایجاد شده است.

تسوموتو یاماگوچی پس از بمباران هسته ای ژاپن برای 65 سال دیگر نیز زندگی کرد، پیش از آن که در سال 2010 و در سن 93 سالگی فوت کند. برای چند دهه، او به طور عمومی درباره ویرانی هایی که شاهد آن بود، صحبت نکرد، اما در سال های پایانی زندگیش احساس کرد که باید علیه وحشت تسلیحات هسته ای صحبت کند.

به نقل از چندین کتاب و رسانه، یاماگوچی در مصاحبه با مجله تاریخ نظامی دلیل تنفر خود از بمب هسته ای را آنچه می دانست که این بمب با شان و مقام انسان ها انجام می دهد.

زنده ماندن از انفجار هیروشیما

یاماگوچی در 16 مارس 1916 در شهر ناکازاکی، ژاپن متولد شد. در دهه 1930، وی به عنوان طراح برای صنایع سنگین میتسوبیشی آغاز به کار کرد و طراحی تانکرهای نفت را بر عهده داشت.

یاماگوچی برای یک سفر کاری سه ماهه در هیروشیما حضور داشت که شهر در 6 آگوست 1945 بمباران شد. این اتفاق در آخرین روز سفر یاماگوچی رخ داد. وی آماده ترک هیروشیما می شد که پرواز بمب افکن آمریکایی بی-29 بر فراز شهر و فرو انداختن دو شی با استفاده از چتر نجات را مشاهده کرد. به گفته وی، ناگهان آسمان با شعله ای عظیم روشن شد.

بنابر آنچه در کتاب (To Hell and Back: The Last Train from Hiroshima) نوشته چارلز پلگرینو آمده است، یاماگوچی با توجه به تجربیاتی که از تمرینات حمله هوایی در نیروی دریایی داشت، روی زمین دراز کشید و به سمت نزدیک ترین راه آب غلتید، دستانش را روی صورتش قرار داد، انگشتانش را روی چشمانش قفل کرد و گوش هایش را با انگشتان شست گرفت.

زمین غرش کرد و صدایی گوش خراش در هوا پیچید و موج انفجار یاماگوچی را به هوا پرتاب کرد. او با صورت درون شیاری گل آلود افتاد. اقدامات حفاظتی او احتمالا جانش را نجات داد.

یاماگوچی گفت: "فکر می کنم برای مدتی بیهوش شدم. وقتی چشمان را باز کردم، همه چیز تاریک بود و چیز زیادی نمی دیدم."

بازگشت به خانه در ناکازاکی

یاماگوچی که با بارش خاکستر احاطه شده بود، به طور موقت نابینا شد و انفجار موجب پارگی پرده گوش و سوختگی شدید ناشی از پرتوافشانی در دست ها و صورتش شده بود. او روز بعد به ناکازاکی بازگشت و طی سفر خود با صحنه های جهنی از جمله آتش سوزی هایی که همچنان ادامه داشتند، ساختمان های ویران شده و اجساد ذوب شده در خیابان ها مواجه شد.

یاماگوچی زخمی و به شدت بانداژ شده در روز 9 آگوست به سر کار خود بازگشت و این روزی بود که بمباران ناکازاکی رخ داد. او در حال ارائه گزارش مفصلی از بمباران هیروشیما به سرپرست خود بود که ناگهان چشم انداز بیرون دفتر با نوری کور کننده روشن شد و یاماگوچی در شرایطی که امواج انفجار پنجره ها را خرد کردند، روی زمین افتاد.

بنابر کتاب پلگرینو، چشم انداز تپه ای و راه پله ای تقویت شده در دفتر از اتاق کنفرانسی که یاماگوچی و همکارانش در آن حضور داشتند، محافظت کرد. همکارانش که به تازگی داستان او را شنیده بودند، به شیوه ای مشابه با آنچه یاماگوچی در هیروشیما انجام داده بود، پناه گرفتند که به محافظت از آنها در برابر انفجار کمک کرد.

یاماگوچی که نگران شرایط خانواده خود بود به سمت خانه حرکت کرد و متوجه شد همسر و پسرش خوشبختانه با جراحاتی سطحی مواجه شده اند. در هفته های بعد، یاماگوچی دچار تب شدید، ریزش موی شدید، استفراغ مداوم و دیگر علائم ناشی از مسمومیت با پرتوافشانی شد.

زندگی پس از بمباران هسته ای ژاپن

یاماگوچی پس از پایان جنگ به عنوان مترجم برای نیروهای اشغالگر متفقین کار کرد و پیش از آن که به سر کار خود در شرکت میتسوبیشی باز گردد، در مدرسه نیز تدریس کرد. وی تا دهه 2000 که طرفدار سرسخت خلع سلاح هسته ای شد، تا حد زیادی از صحبت عمومی درباره بمباران هسته ای شهرهای ژاپن پرهیز کرد.

یاماگوچی با الهام از تجربیات خود یک کتاب خاطرات و یک کتاب شعر نوشت و در مستندی به نام "دو بار زنده ماند" (Twice Survived) شرکت کرد. این مستند در سازمان ملل نمایش داده شد.

اگرچه یاماگوچی زندگی طولانی و به نسبت سالمی داشت، اما در سال های پایانی عمر خود از بیماری های مرتبط با پرتوافشانی از جمله آب مروارید و لوسمی حاد رنج می برد. همسر وی که در اثر انفجارها دچار مسمومیت پرتوافشانی شده بود، در سن 88 سالگی به واسطه سرطان کلیه و کبد درگذشت. هر سه فرزند آنها نیز بیان کردند که از مشکلات سلامتی رنج می برند.

تسوموتو یاماگوچی در 4 ژانویه 2010 در سن 93 سالگی به واسطه سرطان معده درگذشت. چند ماه پیش از مرگش، او گفت که خوش شانس بود که از هر دو انفجار هسته ای جان سالم به در برده است، از این رو، هر چیزی پس از آن یک برکت است. در سال های پایانی عمرش، یاماگوچی معتقد بود که به دلیلی جان سالم به در برده و این سرنوشت وی است تا در مورد تجربیاتش از دو بمباران هسته ای صحبت کند.