سمیه تاج‌الدین: «حجت الاسلام دعایی چهره‌ی ریشه‌دار و شناسنامه‌ی انقلاب اسلامی ایران بود. پیش از آنکه بسیاری از مسئولان فعلی به جرگه‌ی انقلاب بپیوندند، حجت الاسلام دعایی در مسیر انقلاب که از ۱۵ خردادماه آغاز شده بود، در کنار امام خمینی بود و تشریح کننده دیدگاه ایشون به خصوص در رادیو روحانیون مبارز بود.» این بخشی از گفت‌وگویی است که جلال خوش چهره روزنامه نگار و از فعالان عرصه فرهنگ به مناسبت نخستین سالگرد درگذشت حجت الاسلام سید محمود دعایی روحانی مبارز، سیاستمدار برجسته و یکی از اهالی فرهنگ و رسانه با خبرآنلاین داشته که ادامه‌ی این گفت‌وگو را می‌خوانید:
خوش چهره گفت: «حجت الاسلام دعایی در عین حال که نزدیک به امام خمینی و خانواده ایشان بود، بعد از انقلاب اسلامی هم در سمت‌های مختلف حضوری فعال و تأثیرگذار داشت تا اینکه خیلی‌ها تصمیم گرفتند که او را منزوی کنند.»
این روزنامه نگار در ادامه به دیدگاه حجت الاسلام دعایی در رابطه با سیاست داخلی و سیاست خارجی پرداخت و اظهار داشت: «او می‌دانست اگر قرار است نهضت اسلامی به نظام اسلامی و جمهوری اسلامی تبدیل شود چگونه باید با دنیا و همسایگان تعامل داشته باشد. حتی نوع برخورد با مردم چگونه باید باشد. او با سیاست داخلی و سیاست خارجی آشنا بود.»
او با بیان اینکه من به عنوان کسی که ۱۵ سال سابقه‌ی همکاری با ایشان را داشتم، افزود: «ایشان شخصیت اعتدالی داشت و ضمن حفظ مرز خودش با دیگران چه چپ و چه راست می‌توانست با همه طرف‌ها وارد گفتگو شود. در واقع همه‌ی طرف‌ها ظرفیت این را داشتند که حرف‌هایش را بشنوند. او بعد از استقرار انقلاب اسلامی از معدود افرادی بود که هم به عنوان کنشگر سیاسی و کسی که نمایندگی ولی فقیه را دارد چه در دوران امام چه چه بعد از امام، توانست تواضع خود را حفظ کند. حتی سال ۷۶ که دولت اصلاحات روی کار آمد، با دو جناح اصلاح طلب و اصولگرا توانست ارتباط خوبی داشته باشد و مرز خود را حفظ کند.»
دعایی یک چهره‌ی واسط میان نظام و اپوزیسیون داخلی بود
خوش چهره افزود: «بنابراین حجت الاسلام دعایی یک چهره‌ی واسط بین نظام و اپوزیسیون داخلی داشت، حتی با اعضای نهضت آزادی روابط دوستانه داشت. گاهی اوقات با او درد دل می کردند. او هم صبورانه می‌شنید و اگر کاری از دستش برمی‌آمد، برای‌شان انجام می‌داد.
نوع برخورد او با همه یکسان بود. کسی که به اتاق او می‌رفت نه غمگین بیرون می‌آمد و نه مخالف. بلکه به گونه‌ای آرامش پیدا می‌کرد. می‌دانست که باید نقش واسط و میانجی را داشته باشد به جای اینکه افتراق ایجاد کند و بر کینه‌ها بیفزاید. حجت الاسلام چه زمانی که در مجلس بود چه وقتی که دیپلمات بود، با نوع نگاهش آرامش برقرار می‌کرد. می‌دانست چگونه روابطش را با همه طرف‌ها حفظ کند. منافقانه نبود بلکه به دلیل شخصیت ریشه دار در تاریخ انقلاب و دلبستگی‌ای که به نظام داشت، احساس می‌کرد نظام باید همه را حفظ کند و در کنارشان باشد.»
دعایی روزهای تلخی را در سال‌های پایانی تجربه می‌کرد
خوش چهره در ادامه گفت: «هم اصلاح طلب می‌دانست که دعایی اصلاح طلب نیست؛ اما می‌دانست که اعتدالی است و می‌شود با او حرف زد و هم اصول گرا می‌دانست که می‌شود با او گفتگو کرد. کاش نظام به جای اینکه به دیگران تریبون بدهد تا در کینه و نفاق تلاش کنند؛ به حجت الاسلام دعایی تریبون می‌داد تا از آن استفاده کند. متأسفانه روزهای تلخی را در سال‌های پایانی را تجربه می‌کرد و بسیار غم زده بود.
این روزنامه نگار با تأکید بر این مطلب که در واقع باور دعایی بر جذب بود نه ریزش، افزود: «تلاش می‌کرد همکارانی را که مجبور بودند از او جدا شوند، جذب کند و روابط صمیمانه را حفظ کند. به طوری که در مراسم تشییع او تمام جناح‌ها و حتی اپوزیسون بیرون نظام هم متأثر شدند؛ چرا که توانسته بود نقش جاذبه گر داشته باشد در مقابل کسانی که ملال ایجاد می‌کردند. اگر اجازه می‌دادند، دعایی می‌توانست نقش روابط عمومی خوبی برای نظام داشته باشد. او بدخواه کسی نبود. یک رازدار خوب برای تاریخ انقلاب ایران بود که حرف‌های بسیاری برای گفتن داشت که متأسفانه عمر ایشان کفاف نداد.»
بیشتر بخوانید:
از ظریف و خانیکی و زیدآبادی تا ابتکار و ناطق نوری در سوگ محمود دعایی
آذری جهرمی : شخص دعایی از بزرگترین نهادهای انقلابی بود
امیرخانی : دعایی ، «سید گسل‌بندزن» بود و تلاش می‌کرد گسل‌ها را به هم نزدیک کند
مهربانی و تواضع و شادابی دعایی زبانزد بود
سید جلال فیاضی روزنامه نگار پیشکسوت نیز به مناسبت درگذشت حجت الاسلام سید محمود دعایی در گفت‌وگو با خبرآنلاین چنین گفت: «اگرچه حجت الاسلام دعایی از پیشگامان انقلاب اسلامی بود و سال‌ها قبل از انقلاب هم در خدمت امام بود؛ اما جایگاه رفیع او در انقلاب و بعد از آن به عنوان نماینده رهبر در مؤسسه اطلاعات، در سلوک و رفتار شخصی او تأثیری نگذاشت و از میزان تواضع و فروتنی و ارتباط اخلاقی و فکری او نکاست؛ بلکه او را متواضع‌تر و فروتن تر کرد. او هرگز به دنبال دسته بندی‌های سیاسی و تلاش برای کسب قدرت نبود. سعی او بر این بود که در همان مؤسسه اطلاعات که با مسئولیتی از طرف امام به او واگذار شده بود خدمت کند.»
او اظهار داشت: «در زمان پذیرش مسئولیت روزنامه قدس بسیار جوان بودم و تجربه‌ای برای اداره روزنامه نداشتم، یکی از اقداماتم این بود که با افراد باتجربه و با سابقه دیدار کنم؛ یکی از این دیدارها با حجت الاسلام دعایی بود که شیرینی آن دیدار را هرگز فراموش نمی‌کنم. با اینکه هرگز مرا ندیده بود، آنقدر با مهربانی از من استقبال کرد که انگار سال‌هاست که مرا می‌شناسد. بدون هیچ گونه تکلفی هر آنچه را که لازم بود در اختیار من قرار دادند.
در تمام جلسات و نشست‌ها با مدیران روزنامه‌ها این مهربانی و خوش خلقی و تواضع و شادابی را شاهد بودم. اگر ساعت‌ها در کنار او می‌نشستی احساس خمودگی نمی‌کردی. فضا را نشاط آور می‌کرد. علاوه بر برخوردهای متین، برخوردهای شادی آفرین هم داشت که فضا را متفاوت می‌کرد.»
دعایی یک روحانی مردمی و یک مدیر متواضع بود
این روزنامه نگار پیشکسوت در ادامه تصریح کرد: «از دیگر ویژگی حجت الاسلام دعایی این بود که با ساده‌ترین وسیله‌ی نقلیه رفت و آمد می‌کرد؛ حتی جایگاه خاصی برای خودش قائل نبود. بعد از اینکه مؤسسه اطلاعات هم با بهترین و مجهزترین امکانات ساخته شد باز با همان روحیه و تواضع برخورد می‌کرد و این موضوع در او عجب و غرور ایجاد نکرد.
در دیدارهایم با او نوع رابطه با همکاران روزنامه اطلاعات از بالاترین سطح تا پایین ترین سطح با آنها دوستانه ارتباط برقرار می‌کرد. همکاران جوانی که سال‌ها با او اختلاف سنی داشتند، احساس پدر و فرزندی می‌کردند. در مجموع حجت الاسلام دعایی یک روحانی مردمی، یک مدیر متواضع و پرکار و برای زیردستان یک پدر و برادر دلسوز بود.»
۵۷۲۴۹
