مجسمه‌های سنگی عظیم جزیره‌ی راپا نویی که با نام موآی (Moai) شناخته می‌شوند، از معروف‌ترین پیکره‌های سنگی جهان هستند. در مجموع حدود ۹۰۰ مجسمه بین سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۵۰۰ میلادی ساخته و برپا شده‌اند.
به گزارش زومیت، شیوه‌ی ساخت و جابه‌جایی این تندیس‌های غول‌پیکر بخشی از سنت‌های شفاهی مردم جزیره بوده است. وقتی باستان‌شناسان اروپایی از ساکنان راپا نویی درباره‌ی این مجسمه‌ها پرسیدند، پاسخ شنیدند که: «آن‌ها راه می‌رفتند.» اکنون، شواهد تاریخی و یافته‌های فیزیکی نشان می‌دهد این گفته چندان هم افسانه نبوده است.
بلندترین موآی برپا شده حدود ۱۰ متر ارتفاع و ۸۲ تُن وزن داشته، درحالی‌که سنگین‌ترین آن‌ها به ۸۶ تُن می‌رسیده است. جابه‌جایی چنین مجسمه‌هایی روی جزیره‌ای که امروزه تقریباً هیچ درختی ندارد، یک شاهکار مهندسی به شمار می‌آید.
در دهه‌های گذشته، دانشمندان و پژوهشگران فرضیه‌های مختلفی را برای توضیح چگونگی جابه‌جایی این مجسمه‌ها مطرح کرده‌اند. بعضی می‌گفتند از سرسره‌ها و غلتک‌های چوبی استفاده می‌کرده‌اند، اما نظریه‌ی جدیدتر می‌گوید احتمالاً با طناب، مجسمه‌ها را «راه می‌برده‌اند»، یعنی آن‌ها را با حرکت و تعادل‌دادن به جلو می‌کشیدند. اگرچه در ابتدا این روش به دلیل احتمال آسیب به پایه‌ی مجسمه‌ها غیرعملی به نظر می‌رسید، مطالعه جدید دیدگاه‌ها را تغییر داده است.
در مطالعه جدید، پژوهشگران با شبیه‌سازی رایانه‌ای و سپس آزمایشی واقعی روی موآیی بازسازی‌شده به وزن ۴٫۳۵ تُن، نشان دادند که حرکت‌دادن آن به روش «راه رفتن» ممکن است. آن‌ها با استفاده از طناب و ایجاد حرکات تعادلی از دو سو، توانستند این تندیس را در مدت ۴۰ دقیقه در مسافتی حدود ۱۰۰ متر جابه‌جا کنند.
کارل لیپو، استاد انسان‌شناسی دانشگاه بینگهمتون و نویسنده‌ی اصلی پژوهش می‌گوید: «فیزیک این روش کاملاً منطقی است. آنچه در آزمایش دیدیم، واقعاً جواب می‌دهد. هرچه اندازه‌ی مجسمه‌ها بزرگ‌تر باشد، این روش مؤثرتر می‌شود، چون در عمل تنها راه ممکن برای حرکت دادن چنین اجسامی است. این امر نشان می‌دهد مردم راپا نویی فوق‌العاده باهوش بودند. آن‌ها با امکانات محدودی که داشتند، بهترین روش ممکن را پیدا کردند. در واقع، این دستاوردِ بزرگ شایسته‌ی احترام است و هنوز هم می‌توانیم از اصولی که به کار برده‌اند، چیزهای زیادی بیاموزیم.»
جاده‌های سنگی جزیره نیز در این میان نقش مهمی دارند. این مسیرها حدود ۴٫۵ متر عرض دارند و مقطع آن‌ها کمی مقعر است. پژوهشگران معتقدند همین شکل خاص جاده‌ها گواهی بر این است که مسیرها بخشی از فرایند جابه‌جایی مجسمه‌ها بوده‌اند.
لیپو توضیح می‌دهد: «هر بار که مجسمه‌ای را حرکت می‌دادند، درواقع جاده‌ای می‌ساختند. مسیر بخشی از خودِ فرایند بود. ما می‌بینیم مسیرها روی هم می‌افتند یا به صورت موازی ایجاد شده‌اند. احتمالاً آن‌ها مسیر را پاکسازی می‌کردند، مجسمه را جلو می‌بردند، سپس دوباره مسیر بعدی را هموار می‌کردند و همین‌طور مرحله‌به‌مرحله پیش می‌رفتند.»
تیم پژوهشی تأکید می‌کند که هیچ‌یک از نظریه‌های پیشین نمی‌توانند تمام شواهد موجود در جزیره را به‌طور کامل توضیح دهند و از سایر محققان دعوت می‌کند که در صورت داشتن نظریه‌ای متفاوت، شواهد خود را ارائه کنند. لیپو می‌گوید: «اگر فکر می‌کنید مجسمه‌ها راه نمی‌رفتند، مدرکی پیدا کنید که این موضوع را رد کند. چون هیچ‌کدام از یافته‌های ما تاکنون خلاف آن را نشان نداده‌اند. در واقع، هرچه بیشتر تحقیق می‌کنیم، شواهد بیشتر به نفع این فرضیه است.»
نتایج پژوهش در ژورنال Journal of Archaeological Science منتشر شده است.
