خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، الناز رحمت نژاد: نشست بین المللی «آینده غزه در پرتو طرح ترامپ» با حضور شیخ محمد الموعد، رئیس هیئت مشورتی شورای علمای فلسطین در لبنان، منصور براتی، پژوهشگر حوزه اسرائیل، محمد ابوعبید، خبرنگار العالم در غزه، محمد بیات، کارشناس و پژوهشگر خاورمیانه، حسین هوشمند، کارشناس مسائل آمریکا و محمد رضا مرادی، مدیرکل بین الملل و اخبار خارجی خبرگزاری مهر در سالن جلسات گروه رسانه‌ای مهر برگزار شد.
پاسخ مثبت حماس به طرح ترامپ با یک اما!
محمدرضا مرادی در ابتدای این نشست گفت: بسیاری بر این باورند که عملیات طوفان الاقصی یک طرح فریب از سوی اسرائیل بوده و بسیاری هم معتقدند که نه اتفاقاً طوفان الاقصی یک عملیات پیش رسانه و یک عملیاتی برای بقای فلسطین بود در زمانی که مسئله فلسطین در حال مرگ تدریجی بود. اکنون، پس از دو سال و پس از اینکه طرح‌های متفاوتی از سوی بازیگران میانجی مطرح شد در نهایت به ایستگاه طرح صلح دونالد ترامپ رسیدیم. طرح ۲۰ ماده‌ای که بسیار مبهم و چالش برانگیز نوشته شده است.
وی افزود: این طرح از سوی جنبش حماس و دیگر گروه‌های مقاومت فلسطین به صورت مشروط پذیرفته شده و در حقیقت طبق چیزی که رسانه‌ها اعلام کردند یک پاسخ مثبت با یک اما واکنش حماس بوده است. حماس اعلام کرده که آزادی اسرا و تبادل اسرا را می‌پذیرد اما درباره ایجاد یک هیئت فلسطینی برای کنترل نوار غزه و خلع سلاح سکوت کرده و آن را به مذاکرات آینده موکول کرده است. مذاکرات برای اجرای مرحله اول طرح یعنی بحث تبادل اسرا و آتش بس شروع شده و ظاهراً نتایج مثبت و فضای مثبتی هم بر مذاکرات حاکم است اما چیزی که به نظر می‌رسد این است که این طرح قابلیت اجرا را ندارد چرا که اساساً از مرحله دوم آن مشکلات و چالش‌ها شروع می‌شود؛ مرحله‌ای که به خلع سلاح مقاومت و بحث چگونگی اداره غزه مرتبط می‌شود. این مسئله باعث شده که خیلی از کارشناسان با حالت احتیاط و محافظه‌کاری نسبت به آینده غزه واکنش نشان بدهند. همچنین صحبت‌های مقامات اسرائیلی به خصوص نتانیاهو حاکی از این است که ایده نابودی حماس و خلع سلاح این جنبش را در سر دارند.
آمریکا به فریب و نیرنگ عادت دارد
شیخ محمد الموعد که از طریق ارتباط تصویری در این نشست حضور داشت در ادامه گفت: رژیم صهیونیستی با سوء استفاده از حمایت آمریکا قصد ندارد چیزی به فلسطینیان بدهد و همیشه تمام قطعنامه‌های شورای امنیت و مصوبات بین المللی را نقض کرده است. قطعنامه‌های شورای امنیت و مصوبات سازمان ملل تنها در قبال کشورهای عربی ـ اسلامی و ملت‌های ما لازم الاجرا است و دشمن صهیونیستی تعهدی به آنها ندارد. تل آویو آشکارا اعلام می‌کند که هیچ کشوری برای فلسطینی‌ها در کار نخواهد بود بلکه یک دولت یهودی وجود دارد و مرزهای آن از نیل تا فرات است، کرانه باختری را نیز به عنوان یهودا و سامره می‌شناسد.
وی افزود: طرح دونالد ترامپ با هدف به دست آوردن جایزه صلح نوبل در سریع‌ترین زمان ممکن ارائه شد. او نام خود را در روند انتخاب این جایزه ارائه داد و تلاش می‌کند خود را به عنوان کسی که جنگ غزه را متوقف کرده نشان دهد. طبیعتاً مفاد این طرح ۲۰ بندی با هدف تسلیم کردن مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی ارائه شده و هیچ چیزی برای فلسطینی‌ها ندارد.
رئیس هیئت مشورتی شورای علمای فلسطین در لبنان با بیان اینکه طرح ترامپ همراه با تهدید مطرح شد، ادامه داد: آیا دیگر چیزی در غزه برای نابود کردن باقی مانده است؟ می‌توان بیشتر از این، دست به کشتار زنان، کودکان، تشدید محاصره، تخریب بیمارستان‌ها و زیر ساخت‌ها و بازداشت غیرنظامیان و خبرنگاران زد؟ ترامپ چه کسی را تهدید می‌کند؟ هر روز بیش از ۱۰۰ شهید در غزه برجای می‌ماند. آمریکا در برابر جهانی که کشور فلسطین را بعد از دیدن این جنایات به رسمیت شناخته، ایستادگی می‌کند.
به گفته وی، آمریکا دست به فریبکاری می‌زند و همگان باید نسبت به فریبکاری آن و رژیم صهیونیستی هوشیار باشند. زندگی ترامپ بر پایه تجارت و فریب بنا شده است. دولت آمریکا نیز با ۲ حزب خود چه جمهوری خواه و چه دموکرات همواره به نفع رژیم صهیونیستی عمل کرده و هیچ چیزی به کشورهای عربی و اسلامی نداده است بلکه منابع کشورهای ما را غارت می‌کند. ترس و خواری موجود میان ملت‌های عربی که دست از حمایت غزه برداشتند باعث شد زمینه سوء استفاده این رژیم مهیا شود. ما درد بزرگی داریم و شاهد ذلت کشورهای عربی ـ اسلامی در قبال غزه هستیم. جهانیان دیدند که چگونه سرنشینان کشتی‌هایی که می‌خواستند محاصره غزه را بشکنند، بازداشت شدند. سران جنایت کار صهیونیست می‌خواستند برچسب تروریست به آنها بزنند و نمی‌خواهند هیچ کسی برای حمایت غزه قدم بردارد.
شیخ الموعد مطرح کرد: آنها خواهان آزادی اسرا هستند ولی در نهایت نه جنگ را متوقف می‌کنند، نه از غزه عقب نشینی کرده و نه محاصره را لغو می‌کنند بلکه می‌خواهند مقاومت را خلع سلاح و حتی نیروهای مقاومت را مجازات و رهبران آن را از نوار غزه خارج کنند. چه کسی بر غزه حکومت خواهد کرد؟ قاعدتاً نتانیاهو که ادعا کرد در اداره غزه شریک خواهد بود. بنابراین هدف طرح مذکور تسلیم کردن است. طبیعتاً مقاومت به اوضاع خود و ملت فلسطین و امکاناتشان آگاه‌تر است. هر تصمیمی که بگیرد ما اعتراض نمی‌کنیم اما نسبت به فریبکاری طرف مقابل هشدار می‌دهیم.
وی در پایان سخنان خود تاکید کرد: از فریبکاری می‌ترسیم چرا که آمریکا به نیرنگ و فریب عادت دارد و بارها این کار را انجام داده است. سیاست رژیم صهیونیستی نیز در همین مسیر است. باید مراقب باشیم تمام برگ‌های برنده را از دست ندهیم. آمریکا و اسرائیل غزه را نابود کردند. دیگر چه کاری بیشتر از این می‌توانند انجام دهند؟
با اجرای طرح ترامپ، فرآیند عادی‌سازی روابط با اسرائیل شروع می‌شود
منصور براتی دیگر سخنران نشست بین المللی «آینده غزه در پرتو طرح ترامپ» گفت: برای تحلیل طرح صلح ترامپ ابتدا باید یک دوگانه‌ای را بین منطق و عقل ایرانی مبتنی بر منافع ملی ایران و منطق و عقل فلسطین ترسیم کنیم و تفکیکی بین این دو قائل بشویم؛ برخی از وجوه این دو عقل و این دو منطق می‌توانند با یکدیگر متفاوت و حتی متعارض باشند. اگرچه که قبول داریم همپوشانی زیادی هم با هم دارند. امتداد یافتن این طرح و اجرا شدنش به طور کامل در آینده مظاهری را رقم خواهد زد که در راستای منافع ایران نخواهد بود.
وی افزود: از منظر عقل و مبتنی بر منافع ملی ایران با اجرای این طرح وقفه‌ای که در توافق ابراهیم به وجود آمده بود مجدداً از بین خواهد رفت. کشورهای عربی که فرآیند عادی سازی روابط با اسرائیل را متوقف کرده بودند، دوباره شروع خواهند کرد، چون جنگ از بین می‌رود و در واقع مانع اصلی برداشته می‌شود و دیگر عامل ایدئولوژیک و مشروعیت زدایی وجود نخواهد داشت.
این پژوهشگر حوزه اسرائیل ادامه داد: از منظر عقل فلسطین اگر بخواهیم به طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ نگاه کنیم برخی از بندهای این توافق نسبت به بندهایی که در توافقات قبلی یا پیش نویس توافق‌های قبلی وجود داشت به نفع فلسطینیان است و برخی به ضرر آنها و بعضی به نفع اسرائیل. مسئله خلع سلاح به نفع صهیونیست‌ها است. خلع سلاح حماس مسئله بسیار مهمی است. رژیم صهیونیستی ضرباتی به جنبش حماس وارد کرد اما نتوانست پیروز نظامی باشد. همچنین مسئله اسرا و آزادی آنها طی ۷۲ ساعت به نفع اشغالگران است. به نظر می‌رسد اگر اسرا به سرعت آزاد بشوند اسرائیل در تداوم طرح آتش بس دچار افت خواهد شد و ممکن است مجدداً به جنگ برگردد. هر چند حماس در بیانیه خود تاکید کرده است که به صورت تدریجی طرح را پیش خواهد برد.
براتی مطرح کرد: بر اساس این طرح، جنگ تمام می‌شود و این به نفع فلسطین است؛ در طرح‌های قبلی صحبت از توافق موقت بود اما در طرح ترامپ پایان جنگ و آتش بس دائمی مطرح است. مسئله بعدی که به نفع فلسطینیان است این است که کوچ اجباری اهالی غزه از این منطقه در این طرح به آن اشاره نشده بلکه تصریح شده است که هیچکس لازم نیست از غزه خارج بشود در صورتی که برخی از سیاستمداران اسرائیلی به خصوص جناح راست افراطی به رهبری اسموتریچ این موضوع را دنبال می‌کردند که تعداد زیادی از اهالی غذا باید از این باریکه خارج بشوند. همچنین در این طرح آمده است که اسرائیل نباید نوار غزه را اشغال کند؛ حتی تلاش برای الحاق نوار غزه به اسرائیل هم نباید انجام بشود که این اتفاق مثبت و به نفع ملت فلسطین است.
حماس هرگونه حاکمیت خارجی در غزه را مردود می‌داند
محمد ابوعبید که از طریق ویدئو در این نشست حضور داشت در ادامه گفت: سرعت پاسخ حماس به طرح ترامپ با هدف توقف جنگ غزه و بستن راه برای بهانه تراشی اشغالگران بسیار مثبت و مهم بود. حماس با پاسخ به موقع نشان داد که این گروه مقاومت خواستار پایان فوری جنگ غزه است اگر ترامپ و نتانیاهو بدعهدی و نفض نکنند.
خبرنگار العالم در غزه افزود: آنچه که در پاسخ حماس به طرح دونالد ترامپ رخ داد این است که حماس موافقت خود با طرح را با یک اما مطرح کرد و آن این بود که جریان حاکم بر نوار غزه باید یک دولت تکنوکرات کاملاً فلسطینی باشد. بسیاری از کشورهای اروپایی در تلاش هستند تا کنترل خود را از طریق اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری در این منطقه بسط بدهند، در صورتی که حماس تاکید کرد اداره غزه با حضور تشکیلات خودگردان کاملاً فلسطینی خواهد بود. هرگونه حاکمیت خارجی در غزه برای حماس و مردم فلسطین کاملاً مردود است.
تداوم حاکمیت فلسطینی، اتفاق مثبت طرح ترامپ
محمد بیات دیگر کارشناس این نشست گفت: در چند ماه اخیر فرانسه و پادشاهی عربی سعودی یک ابتکار مشترک یعنی مسئله شناسایی دولت فلسطین را به صورت مستمر در حال پیگیری بودند که در بیانیه نیویورک و رأیی که مجمع عمومی سازمان ملل در هشتادمین نشست داشت، متبلور شد. این مسئله در سال‌های اخیر به حاشیه رفته بود و آن چیزی که بیشتر مطرح می‌شد ایده صلح ابراهیم بود، اما بعد از طوفان الاقصی که می‌توان آن را یکی از دستاوردهای مقاومت فلسطین دانست شناسایی دولت فلسطین دوباره مطرح شد به گونه‌ای که حتی جریان راست افراطی در سطح نظام بین‌الملل هم دیگر نمی‌توانست آن را نادیده بگیرد. اماراتی‌ها و سعودی‌ها هم در یک وضعیت خاصی قرار گرفتند و نتوانستند نسبت به نسل کشی اسرائیل در غزه بی تفاوت باشند.
وی افزود: وقتی جامعه جهانی به چنین اجماعی می رسند، عقل سیاسی عربی حکم می‌کند که با توجه به منافعی که دارند مخصوصاً کشورهای جنوب خلیج فارس، بتوانند فرآیند بحران را متوقف کنند. در حال حاضر، در آستانه وضعیتی قرار داریم که هر لحظه ممکن است کنترل آن از دست خارج بشود. ایران مورد حمله قرار گرفت. دوحه مورد حمله قرار گرفت. این مسئله، معماری امنیت بزرگی را برای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ایجاد کرده است. همچنین وضعیت انسانی در غزه هم بسیار سخت شده و اپیدمی گرسنگی که آنجا حاکم است باعث شده وجدان بشری جامعه جهانی بیدار بشود و در عین حال فشار بسیار سنگینی نه تنها به حکام اسرائیل حتی به حکام کشورهای عربی بیاورد. این سوال از سوی جامعه جهانی مطرح است که حکام عربی که برای مسائل نظامی این همه هزینه می‌کنند و مدعی دفاع از جهان اسلام هستند چرا نمی‌توانند از منافع فلسطینی‌ها به صورت حداقلی نه، حداکثری دفاع کنند.
این کارشناس و پژوهشگر مسائل منطقه ادامه داد: در چنین شرایطی طرح ۲۰ ماده‌ای دونالد ترامپ از دل جلسه با نتانیاهو و بعد جلسه با رهبران کشورهای عربی ـ اسلامی بیرون آمد. رهبران پاکستانی و برخی از کشورها معتقدند چیزی که در جلسه مطرح شد با چیزی که در نهایت در رسانه‌ها آمد متفاوت بود. مجموعاً صدایی که از جهان اسلام بلند شد، صدای حمایت بود. از طرح صلح ترامپ استقبال کردند. همچنین حماس به ویژه شاخه سیاسی آن از این طرح حمایت کرد. غزه در حال حاضر شرایط دشواری را می‌گذراند؛ مردم غزه از بدیهیات زیست انسانی محروم هستند. اگر اشغالگری اسرائیل بیش از این ادامه پیدا کند، ممکن است بخش بزرگی از آرمان فلسطین دچار آسیب شود و اشغال کامل نوار غزه و الحاق کرانه باختری اتفاق بیفتد.
بیات اضافه کرد: خروج از وضعیت غیرانسانی که در غزه شکل گرفته برای فلسطینی‌ها اهمیت دارد؛ یکی از مطالباتی که فلسطینی‌ها پیگیر آن هستند و در این طرح هم مورد اشاره قرار گرفته، ورود روزانه ۴۰۰ کامیون حامل کمک‌های بشر دوستانه به این باریکه است. تداوم حاکمیت فلسطینی در صورتی که راستگراها ایده اسرائیل بزرگ را مطرح می‌کنند، امتیاز مثبت دیگر برای فلسطینیان است.
نزدیکی طرح صلح ترامپ با مواضع اردوغان نسبت به مسئله فلسطین
حسین هوشمند در پایان نشست بین المللی «آینده غزه در پرتو طرح ترامپ» گفت: نفوذ کشورهای عربی در تیم ترامپ و نزدیکی که آن ها با شخص ترامپ به خاطر مناسبات مالی دارند، حائز اهمیت است و در ارائه طرح ۲۰ ماده ترامپ بی تأثیر نبود؛ اتفاقات بعد از حمله اسرائیل به دوحه و سفر وزیر خارجه این کشور به آمریکا و صحبت با ترامپ بر روی تصمیم ترامپ برای ارائه طرح ۲۰ ماده‌ای تاثیر داشت. اجلاس نیویورک و همصحبتی با سران کشورهای اسلامی نیز روی تصمیم ترامپ تاثیر داشت. ترامپ و اردوغان روابط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند و طرحی که ترامپ آن را مطرح کرد، مفاد و مواضع طرح او به مواضع اردوغان نسبت به مسئله فلسطین نزدیک بود. اساساً برای ترامپ مهم نیست که در سراسر آمریکا به خصوص بعد از عملیات طوفان الاقصی در حمایت از ملت فلسطین و محکومیت رژیم صهیونیستی تظاهرات برپا می‌شود بلکه روابط او با سران کشورهای عربی ـ اسلامی و شرکای تجاری او در منطقه مهم‌تر است.
وی افزود: حزب جمهوری‌خواه سیاستمداران آمریکایی نسبت به جنگ غزه به چهار دسته تقسیم می‌شود. سیاستمداران دسته اول، حزب جمهوری‌خواه را تشکیل می‌دهد که تماماً طرفدار اسرائیل موافق جنگ علیه غزه هستند. سیاستمداران دسته دوم، دموکرات‌هایی هستند که آنها هم موافق جنگ علیه غزه هستند. دسته سوم متشکل از دموکرات‌هایی است که مخالف جنگ علیه غزه هستند ولی این مخالفت بیشتر ظاهری است چندان اقدام عملی خاصی انجام نمی‌دهند، نهایتاً کارشان این است که اگر لایحه‌ای مطرح شد مثل لایحه تحریم تسلیحاتی، از آن حمایت کنند. دسته چهارم سیاستمدارانی هستند که قسمتی از حزب دموکرات هستند که به رهبری سناتور سندرز و نمایندگانی مثل اوکازیو کورتز عمل می‌کنند. این‌ها به صورت جدی منتقد اسرائیل و حامی فلسطین و مخالف جنگ علیه غزه هستند. افراد تشکیل دهنده این دسته در فضای سیاسی آمریکا در سازمان ملل و سازمان‌های حقوق بشری، مطرح کردند که اسرائیل یک رژیم آپارتاید است و جنایت‌های این رژیم در غزه نسل کشی بیش نیست.
