به گزارش خبرنگار مهر، صالح قاسمی ظهر یکشنبه در نشست تخصصی بررسی چالش‌های جمعیتی کهگیلویه و بویراحمد که با حضور کارشناسان و مسئولان دستگاه‌های اجرایی با تشریح شاخص‌های نگران‌کننده جمعیت کشور برگزار شد بر چندوجهی بودن این مسئله و لزوم عبور از نگاه تک‌بعدی تأکید کرد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور با بیان اینکه موضوع جمعیت تنها یک چالش نیست، بلکه یک ابرچالش و حتی ابربحران بسیار جدی است، به تبیین چهار شاخص اصلی پرداخت و افزود: یکی از این موارد نرخ رشد جمعیت است، در حال حاضر نرخ رشد جمعیت به حدود ۰.۶ درصد رسیده است که با ادامه این روند، پیش‌بینی می‌شود این نرخ حوالی سال ۱۴۱۵ به صفر درصد برسد و پس از آن به سرعت وارد فاز «رشد منفی» شویم و تعداد فوتی‌ها از موالید پیشی خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه نرخ باروری کل این شاخص که میانگین تعداد فرزندان هر زن در طول عمر باروری است، تصریح کرد: در حال حاضر برای کل کشور نرخ باروری حدود ۱.۵ تا ۱.۶ است این به آن معناست که به طور متوسط، هر ۱۰ زن در ایران تنها ۱۵ تا ۱۶ فرزند به دنیا می‌آورند، این نرخ در دهه ۶۰ برای هر خانم بالای ۶ فرزند بود.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور بیان کرد: استان‌هایی مانند گیلان ۰.۹، مازندران ۱.۰، البرز و تهران با ۱.۱ دارای پایین‌ترین نرخ‌های باروری در کشور و حتی در طول تاریخ ایران هستند.
وی با اشاره به آمار ملی جمعیت تاکید کرد: در سال گذشته تعداد موالید کشور به حدود ۴۵۰ تا ۴۸۰ هزار تولد رسید. این در حالی است که این عدد در یک دهه گذشته حدود ۱.۶ میلیون تولد بود و در بازه تنها ۱۰ سال، کشور شاهد کاهش حدود ۶۰۰ هزاری تولد سالانه بوده است.
۱۴ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال هستند
قاسمی صحبت‌های خود را پیرامون سالمندی جمعیت ادامه داد و گفت: در حال حاضر حدود ۱۴ درصد جمعیت کشور سالمند بالای ۶۰ سال هستند، این شاخص در دو دهه آینده به طور ناگهانی و با سرعتی بی‌سابقه به حدود ۳۳ درصد خواهد رسید، یعنی از هر سه ایرانی، یک نفر سالمند خواهد بود و این پدیده فشارهای غیرقابل تصوری بر نظام‌های اقتصادی، تأمین اجتماعی، بیمه‌ای و امنیتی کشور وارد خواهد کرد.
وی تفاوت ایران با جهان را در سرعت بسیار بالای سالخوردگی و رخ دادن این پدیده پیش از رسیدن به توسعه‌یافتگی دانست و گفت: مطالبات و تأکیدات مقام معظم رهبری در مورد مسئله جمعیت تاکنون ۷۰ بار در دیدارهای عمومی صورت گرفته که نشان از عمق نگرانی ایشان دارد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشوری با اشاره به اخبار امیدوارکننده و تغییر نگرش‌ها در سال‌های اخیر، افزود: تعداد تولدهای مربوط به فرزندان سوم، چهارم و پنجم در سه سال اخیر نسبت به سال‌های قبل افزایشی شده که نشان می‌دهد تابوی فرزند آوری در حال شکسته شدن است.
وی در خصوص کاهش فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول، بیان کرد: این فاصله که میانگین آن در کشور به ۵.۵ سال رسیده بود، در سال‌های اخیر به حدود ۴.۱۴ سال کاهش یافته که نشان از تغییر نگرش زوج‌های جوان دارد.
تمایل به داشتن فرزند سوم ۹ درصد است
اسدی افزود: بر اساس پژوهش‌های انجام شده، تمایل به داشتن فرزند سوم در جامعه حدود ۹ درصد افزایش یافته است،
وی با بیان اینکه مسئله جمعیت چندعاملی است، گفت: ازدواج، طلاق، اقتصاد، ناباروری، مسائل فرهنگی-رسانه‌ای و حتی عوامل عجیبی مانند میانگین دما و رطوبت، بر الگوی فرزندآوری تأثیرگذارند که در همین خصوص ۴۷ متغیر مؤثر بر این حوزه شناسایی شدند.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور با اشاره به نگاه صرفاً اقتصادی بر موضوع فرزندآوری افزود: اگر اقتصاد تنها عامل تعیین‌کننده بود می‌بایست استانها و طبقات ثروتمند جامعه، بالاترین نرخ باروری را می‌داشتند در حالی که عکس این قضیه است این نشان می‌دهد نگرش و ارزش‌های اجتماعی گاهی سهمی مهم‌تر از اقتصاد دارد.
وی در پایان نقش قانون و حکومت را اینگونه تشریح کرد و یادآور شد: وظیفه اصلی قانون و نظام مدیریتی تسهیل‌گری و برداشتن موانع پیش روی زوج‌هایی است که خود تمایل به فرزند آوری دارند، اجرای قانون اگرچه ضروری است، اما به تنهایی کافی نیست و باید با فرهنگ‌سازی عمیق و تغییر نگرش‌ها همراه شود.
