این فرآیند می‌تواند باعث افزایش شفافیت، نقدشوندگی و دسترسی جهانی به بازار دارایی‌ها شود. با وجود مزایای فراوان، چالش‌هایی همچون چارچوب‌های حقوقی نامشخص، مسائل فنی و ریسک‌های نظارتی نیز بر سر راه توسعه این حوزه وجود دارد. در این مقاله، روند رشد توکن‌سازی دارایی‌های واقعی، موانع اصلی و راهکارهای پیشنهادی برای گسترش آن بررسی می‌شود.فناوری بلاک‌چین با قابلیت تمرکززدایی، شفافیت و امنیت بالا، در سال‌های اخیر توجه بسیاری از صنایع را به خود جلب کرده است.
یکی از کاربردهای مهم آن، توکن‌سازی دارایی‌های واقعی است که می‌تواند تحول عمیقی در نحوه مالکیت، انتقال و مدیریت دارایی‌ها ایجاد کند. در مدل سنتی، مبادله دارایی‌های فیزیکی مانند ملک یا طلا نیازمند واسطه‌ها، هزینه‌های بالا و فرآیندهای زمان‌بر است. اما با استفاده از بلاک‌چین، این دارایی‌ها می‌توانند در قالب توکن‌های دیجیتال نمایان شوند که به‌صورت آنی و شفاف قابل انتقال هستند. هدف از این مقاله، بررسی فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارهای پیش‌روی توکن‌سازی دارایی‌های واقعی در بستر بلاک‌چین است.
توکن‌سازی به معنای تبدیل یک دارایی مشهود یا غیرمشهود به نسخه‌ای دیجیتال در قالب یک توکن قابل مبادله بر بستر بلاک‌چین است. این توکن می‌تواند نمایانگر مالکیت جزئی یا کامل از یک دارایی باشد. برای مثال، یک ساختمان می‌تواند به هزاران توکن تقسیم شود و هر توکن، نشان‌دهنده سهمی از مالکیت آن ملک باشد. چنین ساختاری امکان سرمایه‌گذاری خرد را فراهم می‌کند و باعث افزایش نقدشوندگی دارایی‌ها می‌شود.
در این فرآیند، معمولا یک نهاد قانونی مالک دارایی اصلی بوده و مسوول صدور توکن‌های متناظر با آن است. سپس، این توکن‌ها در بستر بلاک‌چین قابل خریدوفروش می‌شوند. برای اطمینان از صحت و اعتبار این فرآیند، از قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود که به صورت خودکار شرایط مالکیت و انتقال را اعمال می‌کنند.
توکن‌سازی موجب افزایش دسترسی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای افراد در سراسر جهان می‌شود. سرمایه‌گذاران خرد که پیش‌تر امکان خرید دارایی‌های گران‌قیمت مانند ملک یا آثار هنری را نداشتند، می‌توانند از طریق خرید بخشی از توکن آن دارایی مشارکت کنند.
این فناوری همچنین نقدشوندگی بازار را به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌دهد، زیرا دارایی‌های سنتی که معمولا غیرقابل معامله سریع هستند، به شکل دیجیتال در می‌آیند و در صرافی‌های رمزارزی قابل خرید و فروش می‌شوند. افزون بر این، شفافیت داده‌ها و ردیابی تراکنش‌ها بر بستر بلاک‌چین، اعتماد میان طرفین را تقویت می‌کند و احتمال تقلب را کاهش می‌دهد. از دیدگاه کسب‌وکار، توکن‌سازی می‌تواند هزینه‌های اجرایی، واسطه‌گری و کارمزدهای مالی را کاهش دهد و فرآیند انتقال مالکیت را تسهیل کند. برای نهادهای مالی نیز این امر فرصتی برای ارائه محصولات جدید سرمایه‌گذاری و افزایش کارآیی بازار سرمایه فراهم می‌آورد.
با وجود مزایای بسیار، پیاده‌سازی گسترده توکن‌سازی دارایی‌های واقعی با چالش‌هایی روبه‌رو است. یکی از مهم‌ترین موانع، نبود چارچوب حقوقی و نظارتی مشخص است. بسیاری از کشورها هنوز قوانین روشنی برای مالکیت دیجیتال یا اعتبار حقوقی توکن‌ها تدوین نکرده‌اند. این موضوع می‌تواند باعث نااطمینانی سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی شود.
چالش فنی نیز از دیگر موانع محسوب می‌شود. زیرساخت‌های فعلی بلاک‌چین باید بتوانند حجم بالای تراکنش‌ها را با امنیت و سرعت کافی پشتیبانی کنند. همچنین، اتصال دارایی‌های فیزیکی به دارایی‌های دیجیتال مستلزم وجود سازوکارهای مطمئن تایید اصالت است که نیاز به همکاری میان بخش‌های فناوری و حقوقی دارد.
از منظر امنیت، خطر هک یا سوءاستفاده از قراردادهای هوشمند نیز وجود دارد. هرگونه نقص در طراحی یا اجرای قرارداد می‌تواند منجر به از دست رفتن سرمایه کاربران شود. علاوه بر این، مسائل مربوط به حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها نیز از چالش‌های جدی در این حوزه به شمار می‌آید.
در سال‌های اخیر، توکن‌سازی در بخش‌های مختلفی مانند املاک، کالاهای گران‌بها، اوراق قرضه و حتی آثار هنری رشد قابل‌توجهی داشته است. برخی از بانک‌ها و نهادهای مالی بزرگ در حال آزمایش پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک‌چین برای انتشار اوراق بهادار دیجیتال هستند. همچنین، مفهوم توکن‌های ترکیبی در حال گسترش است که در آن دارایی‌های واقعی و دیجیتال با یکدیگر تلفیق می‌شوند. فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء نیز می‌توانند در اعتبارسنجی، قیمت‌گذاری و مدیریت توکن‌های دارایی‌های واقعی نقش موثری ایفا کنند.
به علاوه، پیشرفت در حوزه بلاک‌چین‌های خصوصی و بین‌زنجیره‌ای، امکان تعامل بیشتر میان پلتفرم‌های مختلف و کاهش مشکلات مقیاس‌پذیری را فراهم می‌کند.
برای گسترش موفق این فناوری، لازم است چارچوب‌های قانونی و نظارتی شفاف تدوین شود تا مالکیت دیجیتال رسمیت حقوقی پیدا کند. همکاری میان دولت‌ها، نهادهای مالی و شرکت‌های فناوری برای ایجاد استانداردهای فنی و حقوقی ضروری است. آموزش و آگاهی‌بخشی به سرمایه‌گذاران درباره فرصت‌ها و ریسک‌های توکن‌سازی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. از سوی دیگر، توسعه فناوری‌های امن‌تر برای قراردادهای هوشمند و نگهداری دارایی‌های دیجیتال می‌تواند ریسک‌ها را کاهش دهد. همچنین، ایجاد پلتفرم‌های بین‌المللی برای تبادل توکن‌های دارایی واقعی، می‌تواند موجب افزایش نقدشوندگی و دسترسی جهانی به این بازار شود.
توکن‌سازی دارایی‌های واقعی یکی از نویدبخش‌ترین کاربردهای فناوری بلاک‌چین است که می‌تواند ساختار بازارهای مالی را متحول کند. این فناوری با فراهم کردن امکان مالکیت دیجیتال، شفافیت، دسترسی گسترده و کاهش هزینه‌ها، می‌تواند در آینده نقش مهمی در نظام اقتصادی جهانی ایفا کند. با این حال، موفقیت آن نیازمند رفع چالش‌های قانونی، فنی و امنیتی است. آینده بازار سرمایه در گرو همکاری میان بخش‌های دولتی و خصوصی برای ایجاد زیرساخت‌های پایدار و قابل اعتماد در حوزه توکن‌سازی خواهد بود.
* کارشناس بازارهای بین‌المللی
