خبرگزاری مهر- گروه استانها: در سال‌های اخیر، با گسترش فعالیت‌های کشاورزی در استان لرستان، پدیده آتش‌زدن پسماندهای کشاورزی به یکی از چالش‌های جدی زیست‌محیطی و بهداشتی منطقه تبدیل شده است.
بسیاری از کشاورزان پس از برداشت محصولات، برای پاکسازی سریع زمین‌های خود از بقایای کاه، کلش و ساقه‌های باقی‌مانده، راه ساده اما خطرناکی را انتخاب می‌کنند؛ سوزاندن!
اقدامی که شاید در ظاهر آسان و بی‌هزینه به نظر برسد، اما در واقع هزینه‌های جبران‌ناپذیری برای سلامت انسان، محیط زیست، خاک و حتی آینده کشاورزی در پی دارد.
کارشناسان محیط زیست معتقدند که آتش‌زدن بقایای مزارع، علاوه بر تولید حجم زیادی از دود و ذرات معلق در هوا، موجب از بین رفتن مواد آلی و میکروارگانیسم‌های مفید خاک می‌شود؛ عناصری که نقش کلیدی در حاصلخیزی زمین و پایداری اکوسیستم دارند.
این دودها که حاوی گازهای خطرناکی چون دی‌اکسیدکربن، مونوکسیدکربن و متان هستند، به سرعت در فضا منتشر شده و به آلودگی شدید هوا در مناطق روستایی و شهری منجر می‌شوند. در نتیجه، سلامت مردم، به‌ویژه کودکان، سالمندان و بیماران تنفسی در معرض تهدید مستقیم قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر، این اقدام غیرقانونی، خطر آتش‌سوزی‌های گسترده در مراتع و جنگل‌های اطراف را نیز افزایش می‌دهد.
تجربه سال‌های گذشته در لرستان نشان داده است که برخی از آتش‌سوزی‌های مهیب در عرصه‌های طبیعی استان، از مزارعی آغاز شده‌اند که بقایای آنها توسط کشاورزان سوزانده شده است
تجربه سال‌های گذشته در لرستان نشان داده است که برخی از آتش‌سوزی‌های مهیب در عرصه‌های طبیعی استان، از مزارعی آغاز شده‌اند که بقایای آنها توسط کشاورزان سوزانده شده است. در نتیجه، علاوه بر خسارت‌های سنگین زیست‌محیطی، حیات وحش و گونه‌های گیاهی بومی نیز آسیب دیده‌اند.
قانون‌گذار با درک این خطرات، در ماده ۲۰ قانون هوای پاک به‌صراحت آتش زدن پسماندهای کشاورزی را جرم دانسته و دستگاه‌های اجرایی را موظف کرده است با متخلفان برخورد کنند.
اخطار محیط زیست لرستان به کشاورزان درباره آتش‌زدن پسماندهای کشاورزی
بر اساس این ماده، وزارت جهاد کشاورزی مکلف است کشاورزانی را که مرتکب این عمل می‌شوند شناسایی و به مراجع ذی‌صلاح زیست‌محیطی معرفی کند تا مطابق با مجازات‌های تعیین‌شده در قانون، با آنان برخورد شود.
در همین راستا، اداره کل حفاظت محیط زیست استان لرستان در روزهای اخیر ضمن هشدار جدی به کشاورزان، از آنان خواسته است تا با خودداری از آتش زدن پسماندهای مزارع، از روش‌های جایگزین مانند تبدیل بقایا به کود آلی، استفاده در تغذیه دام یا بهره‌گیری در تولید کمپوست استفاده کنند.
کامران فرمان‌پور مدیرکل حفاظت محیط زیست استان لرستان به مهر گفت: متأسفانه برخی کشاورزان پس از برداشت محصولات، اقدام به آتش زدن بقایای مزارع یا همان پسماندهای کشاورزی می‌کنند که این اقدام منجر به آلودگی شدید هوا و آسیب به محیط زیست می‌شود.
وی افزود: آتش‌زدن پسماندها علاوه بر ایجاد آلودگی هوا، باعث از بین رفتن مواد آلی خاک، کاهش حاصلخیزی زمین و تهدید جدی برای گونه‌های گیاهی و جانوری اطراف می‌شود.
ماده ۲۰ قانون هوای پاک، پشتوانه برخورد قانونی با متخلفان
محیط زیست استان لرستان در هماهنگی با نهادهای ذی‌ربط، پیگیر اجرای دقیق قانون و اعمال مجازات‌های لازم برای متخلفان خواهد بود
فرمان‌پور با اشاره به الزامات قانونی برخورد با چنین اقدامات مخربی اظهار کرد: بر اساس ماده ۲۰ قانون هوای پاک، آتش زدن پسماندهای کشاورزی جرم محسوب می‌شود و دستگاه‌های اجرایی از جمله جهاد کشاورزی موظف هستند متخلفان را شناسایی و به اداره کل محیط زیست استان معرفی کنند تا بر اساس جرایم پیش‌بینی‌شده در قانون با آنان برخورد شود.
وی گفت: محیط زیست استان لرستان در هماهنگی با نهادهای ذی‌ربط، پیگیر اجرای دقیق قانون و اعمال مجازات‌های لازم برای متخلفان خواهد بود.
اخطار جدی به کشاورزان و لزوم تغییر الگوی مدیریت پسماند
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه این اقدام غیرقانونی سلامت عمومی مردم را به خطر می‌اندازد، تأکید کرد: اینجا هشدار و اخطار جدی می‌دهم به کشاورزانی که اقدام به آتش زدن پسماندهای خود می‌کنند؛ این عمل علاوه بر تهدید سلامت مردم، صدمات جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد می‌کند.
فرمان‌پور از کشاورزان خواست با همکاری دستگاه‌های متولی از روش‌های جایگزین برای مدیریت بقایای مزارع استفاده کنند تا ضمن حفظ سلامت محیط زیست، کیفیت خاک و بهره‌وری زمین‌های کشاورزی نیز افزایش یابد.
وی همچنین با اشاره به رصد و پایش مستمر مزارع کشاورزی استان گفت: در آخرین مورد یگان حفاظت محیط زیست شهرستان پلدختر در جریان گشت‌زنی و کنترل میدانی مزارع، موفق به شناسایی ۲۰ نفر از افرادی شد که اقدام به آتش‌زدن کاه، کلش و بقایای گیاهی اراضی کشاورزی کرده بودند. این افراد به دلیل ایجاد آلودگی و تهدید علیه بهداشت عمومی، به مراجع قضایی معرفی شده‌اند.
وی با تأکید بر غیرقانونی بودن این اقدام افزود: متأسفانه برخی کشاورزان تصور می‌کنند که سوزاندن بقایای مزارع می‌تواند روشی مؤثر برای از بین بردن آفات یا تسهیل در آماده‌سازی زمین باشد، در حالی‌که این کار خسارت‌بار است. سوزاندن کاه و کلش نه‌تنها حاصلخیزی خاک را از بین می‌برد، بلکه دود ناشی از آن سبب آلودگی شدید هوا، تشدید بیماری‌های قلبی و تنفسی و نارضایتی به‌حق مردم می‌شود.
لزوم همکاری دهیاران و برخورد قانونی با متخلفان
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان در ادامه از دهیاران خواست در شناسایی متخلفان همکاری فعال داشته باشند و گفت: دهیاران و مسئولان محلی موظف‌اند در صورت مشاهده چنین تخلفاتی، مراتب را سریعاً به ادارات حفاظت محیط زیست شهرستان‌ها گزارش دهند تا برابر قانون، با متخلفان برخورد شود.»
فرمان‌پور از مردم خواست تا با نهادهای مسئول همکاری کنند و گفت: از همه هم‌استانی‌های عزیز می‌خواهیم در صورت مشاهده هرگونه آتش‌سوزی یا سوزاندن بقایای مزارع، موضوع را به ادارات حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی، پلیس ۱۱۰، بخشداری‌ها یا دهیاری‌های محل اطلاع دهند. تنها با همکاری جمعی می‌توان از این رفتار خطرناک جلوگیری کرد و هوای پاک را برای خود و نسل‌های آینده حفظ نمود.
وی خاطرنشان کرد: حفاظت از محیط زیست مسئولیتی همگانی است و همه اقشار جامعه به‌ویژه کشاورزان باید در حفظ هوای پاک و منابع طبیعی مشارکت کنند تا سلامت امروز و فردای جامعه تضمین شود.
اطلاعیه جهاد کشاورزی لرستان؛ آتش‌زدن کاه و کلش در مزارع ممنوع و جرم است
به گزارش مهر، روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان هم با صدور اطلاعیه‌ای رسمی، از همه کشاورزان استان خواست از آتش‌زدن کاه، کلش و سایر بقایای محصولات کشاورزی به‌طور جدی خودداری کنند.
در این اطلاعیه آمده است: «بر اساس مقررات زیست‌محیطی و قانون هوای پاک، هرگونه اقدام برای سوزاندن بقایای گیاهی و پسماندهای کشاورزی پس از برداشت محصولات، در تمامی شهرستان‌های استان ممنوع بوده و جرم محسوب می‌شود. با متخلفان طبق قانون و به‌صورت قاطع برخورد خواهد شد.»
هشدار رئیس جهاد کشاورزی لرستان به کشاورزان
در همین راستا، نامدار صیادی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با تأکید بر لزوم همکاری کشاورزان در حفظ محیط زیست اظهار داشت: آتش‌زدن کاه و کلش شاید از نظر برخی کشاورزان راهی سریع برای پاکسازی زمین باشد، اما در واقع اقدامی پرخطر و خسارت‌بار است که آسیب‌های سنگینی برای خاک، هوا و سلامت مردم در پی دارد.
وی افزود: سوزاندن بقایای گیاهی باعث نابودی مواد آلی خاک، از بین رفتن میکروارگانیسم‌های مفید و کاهش حاصلخیزی زمین می‌شود. همچنین، دود ناشی از این اقدام سبب آلودگی شدید هوا، تشدید بیماری‌های قلبی و تنفسی، افزایش گرمایش منطقه و نارضایتی ساکنان مناطق مجاور می‌گردد.
توصیه به استفاده از روش‌های جایگزین و کشاورزی پایدار
صیادی با اشاره به راهکارهای جایگزین و کم‌هزینه گفت: کشاورزان می‌توانند به‌جای آتش‌زدن بقایا، از روش‌هایی نظیر خرد کردن بقایا، شخم‌زدن مجدد زمین یا استفاده از بقایای گیاهی برای تولید کمپوست بهره بگیرند. این روش‌ها ضمن جلوگیری از آلودگی هوا، موجب بهبود ساختار خاک و بازگشت مواد مغذی به آن می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان خاطرنشان کرد: کشاورزی پایدار تنها با مشارکت و آگاهی کشاورزان تحقق می‌یابد. حفظ خاک، هوا و منابع طبیعی وظیفه‌ای همگانی است و سلامت مردم و محیط زیست نباید قربانی روش‌های سنتی و غیراصولی شود.
درمنان: آتش‌زدن کاه و کلش در اراضی خرم‌آباد پیگیری قضایی می‌شود
در پی افزایش موارد آتش‌زدن بقایای کشاورزی در برخی مناطق شهرستان خرم‌آباد، خبرنگار مهر در گفت‌وگویی با نورالدین درمنان، فرماندار مرکز استان لرستان، آخرین تصمیمات ستاد برداشت محصولات کشاورزی را در این زمینه جویا شد.
فرماندار خرم‌آباد با تأکید بر اینکه این اقدام غیرقانونی و زیان‌بار است، گفت: هم‌زمان با آغاز فصل برداشت محصولات کشاورزی، متأسفانه شاهد آتش‌زدن بقایای محصولات و پس‌چر در برخی از مزارع هستیم. این عمل نه‌تنها هیچ توجیهی ندارد، بلکه موجب از بین رفتن مرغوبیت خاک، نابودی عناصر مفید آن و در نهایت کاهش کیفیت زمین‌های زراعی می‌شود.
وی با بیان اینکه این اقدام تأثیر مستقیم بر محیط زیست و سلامت مردم دارد، افزود: آتش‌زدن کاه و کلش باعث ایجاد دود و ذرات آلاینده در هوا می‌شود که سلامت عمومی جامعه را تهدید می‌کند. از کشاورزان انتظار داریم با درک اهمیت موضوع، از انجام این کار خودداری کرده و در راستای حفظ سلامت مردم و محیط زیست همکاری کنند.
از همه کشاورزان شریف خرم‌آباد تقاضا داریم در پایان فصل برداشت، با رعایت اصول زیست‌محیطی و پرهیز از آتش‌زدن بقایا، به حفظ زمین و هوای سالم برای خود و نسل‌های آینده کمک کنند
درمنان با اشاره به نقش دستگاه‌های اجرایی و نظارتی در کنترل این تخلفات، تصریح کرد: تأکید ما بر این است که همه دستگاه‌های مرتبط، به‌ویژه محیط زیست، جهاد کشاورزی و بخشداری‌ها، نظارت مستمر بر مزارع داشته باشند. افرادی که مرتکب آتش‌زدن پسماندهای کشاورزی شوند، از طریق مراجع قضایی تحت پیگرد قرار خواهند گرفت و هیچ‌گونه اغماضی در این زمینه وجود ندارد.
وی یادآور شد: یکی از اهداف ستاد برداشت محصولات کشاورزی، مدیریت صحیح پس‌چر و پسماندهای کشاورزی است تا ضمن جلوگیری از آلودگی هوا، کیفیت خاک نیز حفظ شود. کشاورزی پایدار زمانی محقق می‌شود که کشاورزان، مسئولان و مردم در کنار هم برای حفظ محیط زیست تلاش کنند.
درمنان خاطرنشان کرد: از همه کشاورزان شریف خرم‌آباد تقاضا داریم در پایان فصل برداشت، با رعایت اصول زیست‌محیطی و پرهیز از آتش‌زدن بقایا، به حفظ زمین و هوای سالم برای خود و نسل‌های آینده کمک کنند. حفظ سلامت عمومی و منابع طبیعی وظیفه‌ای همگانی است و هیچ فردی در برابر آن بی‌تفاوت نخواهد بود.
مسئولیت مشترک در حفظ زمین و هوای لرستان
بنابراین گزارش، اکنون که فصل برداشت در لرستان به اوج خود رسیده است، بار دیگر موضوعی قدیمی اما همچنان پرچالش، یعنی آتش‌زدن پسماندهای کشاورزی، به صدر دغدغه‌های زیست‌محیطی و بهداشتی استان بازگشته است.
از یک‌سو کشاورزان با نیت پاکسازی سریع مزارع یا نابودی آفات، دست به اقدامی می‌زنند که تصور می‌کنند ساده‌ترین راه است، و از سوی دیگر، دستگاه‌های اجرایی و نهادهای ناظر از جمله محیط زیست، جهاد کشاورزی و فرمانداری‌ها در تلاش‌اند تا با این روند نادرست مقابله کنند و پیامدهای آن را به مردم یادآوری کنند.
اما واقعیت این است که مسئله تنها یک تخلف ساده کشاورزی نیست؛ بلکه نوعی تهدید چندوجهی برای محیط زیست، سلامت عمومی و آینده تولید پایدار در لرستان محسوب می‌شود.
بر اساس ماده ۲۰ قانون هوای پاک و ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، آتش‌زدن پسماندهای کشاورزی جرم محسوب می‌شود و دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند با متخلفان برخورد قانونی کنند
گزارش‌های اخیر از شهرستان‌های خرم‌آباد و پلدختر نشان می‌دهد که روند نظارت‌ها تشدید شده و چندین نفر از عاملان آتش‌زدن کاه و کلش به مراجع قضایی معرفی شده‌اند. این اقدامات، در کنار اطلاعیه‌ها و هشدارهای جهاد کشاورزی و محیط زیست، نشان از عزم جدی استان برای مقابله با این پدیده دارد.
با این حال، قانون و برخورد قضایی تنها بخشی از ماجراست. آنچه می‌تواند به ریشه‌کن شدن این رفتار کمک کند، آگاهی، آموزش و تغییر فرهنگ کشاورزی است. کشاورزان باید بدانند که روش‌های جایگزینی همچون خرد کردن بقایا، شخم‌زنی یا تولید کمپوست، نه‌تنها از آلودگی جلوگیری می‌کند بلکه موجب افزایش بهره‌وری و بهبود کیفیت خاک نیز می‌شود.
امروز، لرستان بیش از هر زمان دیگر نیازمند همکاری و همدلی بین مردم، کشاورزان و نهادهای مسئول است تا زمین، هوا و منابع طبیعی این خطه کهن از گزند نابخردی‌ها در امان بمانند.
زمینِ حاصلخیز لرستان میراث گذشتگان و سرمایه نسل‌های آینده است؛ پاسداری از آن نه فقط یک وظیفه اداری، بلکه تعهدی اخلاقی، انسانی و ملی است.
