همشهری‌آنلاین – مجیدجباری: در حالی که سال گذشته در نیمه اول مهر، ۲۶ استان کشور بارندگی داشتند، امسال فقط ۶ استان شاهد بارش بودند. ورودی آب به سدهای بزرگ کشور نیز نصف شده است؛ از ابتدای مهر تاکنون فقط ۳۴۰ میلیون مترمکعب آب وارد سدها شده، در حالی که در همین بازه زمانی سال قبل، ۶۸۰ میلیون مترمکعب ثبت شده بود.
تازه‌ترین گزارش‌های شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد ۱۹ سد در آستانه خشکی کامل قرار دارند و ۳ سد کاملا خشک شده‌اند. میانگین پرشدگی سدهای کشور اکنون فقط ۳۵ درصد است و بیشتر سدها در پایین‌ترین سطح ذخیره خود در سال‌های اخیر قرار دارند.
آماده نبودیم
یک محقق حوزه سیاست‌گذاری انرژی و دیپلماسی آب درباره عمق بحران آب در کشور می‌گوید: «ایران همیشه کشور کم‌آبی بوده است، اما مشکل ما این است که برای خشکسالی‌های دوره‌ای، آمادگی نداریم. همان‌طور که برای آتش‌سوزی آتش‌نشان داریم، باید برای خشکسالی برنامه داشته باشیم. ولی حالا تنها راه‌حل وزارت نیرو برای تامین آب آشامیدنی، حفر چاه‌های جدید است. روشی که سال‌ها تکرار شده و فشار شدیدی بر آبخوان‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی وارد می‌کند.»
مهدی فصیحی هرندی در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین هشدار می‌دهد: «این فشار مستقیم، باعث فرونشست گسترده زمین در بسیاری از مناطق شده و بحران‌ها را به هم پیوند داده است. در حالی که بحران آب آشامیدنی و بحران فرونشست ارتباط مستقیمی دارند، هر کدام جداگانه و بدون هماهنگی مدیریت می‌شوند.»
فصیحی توضیح می‌دهد که در گذشته تامین آب تهران به‌طور متوسط ۷۰ درصد از منابع سطحی و ۳۰ درصد از منابع زیرزمینی بود، اما اکنون این نسبت ۵۰-۵۰ شده است و احتمالا در یکی دو ماه آینده برداشت از چاه‌ها باز هم بیشتر خواهد شد. اثر این برداشت‌ها چند سال بعد دیده می‌شود، وقتی دیگر آبی برای جبران باقی نمانده است.»
پیش‌بینی ناامیدکننده بارش‌ها
این کارشناس با اشاره به پیش‌بینی‌های ناامید کننده هواشناسی برای ۳ ماه نخست سال آبی جدید می‌گوید: «در ۱۵ روز اول مهر، هم دمای هوا بالا بوده و هم بارش‌ها به شدت کاهش یافته است و این یعنی سال سختی در پیش داریم. در حال حاضر، برخی راهکارهای اضطراری مانند کاهش فشار شبکه توزیع آب در تهران باعث صرفه‌جویی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصدی مصرف شده و تا حدی بحران را به تعویق انداخته است. اما این‌ها فقط صرفا راهکار مقطعی هستند و درست مثل چسب زخم عمل می‌کنند. درواقع هنوز امیدمان به آسمان است تا بارش‌ها برگردند.»
فصیحی تاکید می‌کند: «سال‌هاست راه‌حل‌های علمی مدیریت مصرف که در دنیا از آن‌ها استفاده می‌شود نادیده گرفته شده است. از نوسازی شبکه‌های فرسوده توزیع تا تعرفه‌های هوشمند و پلکانی برای کنترل مصرف.»
آمار بارش و همچنین ورودی آب به سدها در آغاز سال آبی جدید( ۱۵ روز مهرماه)
- تعداد استان‌های دارای بارش در مهر پارسال: ۲۶ استان
- تعداد استان‌های دارای بارش در مهر امسال: ۶ استان
- میزان کاهش ورودی آب به سدها: ۵۰ درصد
- ورودی آب به سدها در نیمه مهر: ۳۴۰ میلیون مترمکعب
- میانگین پرشدگی سدها: ۳۵ درصد
- سدهای در آستانه خشکی: ۱۹ سد
- سدهای کاملاً خشک: ۳ سد
۳ سد با ذخیره صفر:
- شمیل و نیان (هرمزگان)
- وشمگیر و بوستان (گلستان)
- رودبال داراب (فارس)
سدهای در آستانه خشکی:
- لار (تهران) - میزان ذخیره آب: ۱۹ میلیون مترمکعب
- طرق (خراسان رضوی) – میزان ذخیره آب: ۲ میلیون مترمکعب
- پانزده‌خرداد (قم‌رود) - میزان ذخیره آب: ۱۶ میلیون مترمکعب
- سبلان (اردبیل) – میزان ذخیره آب : ۱۸ میلیون مترمکعب
- شهید قنبری (آذربایجان غربی) – میزان ذخیره آب: ۱۰ میلیون مترمکعب
- استقلال و سرنی (هرمزگان) – میزان ذخیره آب: ۷ میلیون مترمکعب
- تهم و کینه‌ورس (زنجان) – میزان ذخیره آب: ۷.۳ میلیون مترمکعب
- تنگویه و نسا (کرمان) – میزان ذخیره آب: ۱۱.۳ میلیون مترمکعب
- شیرین‌دره (خراسان شمالی) – میزان ذخیره آب: ۱۶ میلیون مترمکعب
- اکباتان آبشینه (همدان) – میزان ذخیره آب: ۱۴ میلیون مترمکعب
- سلیمان‌شاه (کرمانشاه) – میزان ذخیره آب : ۱۳ میلیون مترمکعب
- خیرآباد (سیستان و بلوچستان) – میزان ذخیره آب: ۱۸ میلیون مترمکعب
- دامغان (سمنان) – میزان ذخیره آب: ۷ میلیون مترمکعب
- ساوه و کمال‌صالح (مرکزی) – میزان ذخیره آب: ۱۷.۱ میلیون مترمکعب
- نهرین (خراسان جنوبی) – میزان ذخیره آب: ۳ میلیون مترمکعب
