خبرگزاری مهر- گروه استانها: ساخت و سازهای غیرمجاز و تهدید حریم آثار باستانی شهر تاریخی سلطانیه، با گنبد عظیم و باشکوه خود که یادگاری ارزشمند از دوره ایلخانی است و در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، یکی از گنجینه‌های مهم فرهنگی و تاریخی ایران محسوب می‌شود.
اما در سال‌های اخیر، این میراث ارزشمند با چالش‌های جدی ناشی از ساخت و سازهای غیرمجاز و عدم رعایت حریم و عرصه بناهای تاریخی مواجه شده است که زنگ خطری برای آینده حفاظت از این منطقه به صدا درآمده است.
ساخت و سازهای غیرمجاز در اطراف محدوده آثار تاریخی، علاوه بر تخریب بصری و تغییر کاربری‌های ناهمگون، تهدیدی جدی برای بقا و اصالت این آثار به شمار می‌رود. حریم بناهای تاریخی به عنوان سپر حفاظتی، تضمین‌کننده حفظ زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی پیرامون اثر است و هرگونه تجاوز به این حریم می‌تواند به از بین رفتن هویت و ارزش‌های تاریخی منجر شود.
برخی پروژه‌های ساختمانی بدون مجوز و هماهنگی با میراث فرهنگی انجام می شود که این موضوع نه تنها به تخریب میراث فرهنگی می‌انجامد بلکه زمینه تضییع حقوق شهروندان و کاهش جذب گردشگر را نیز فراهم می‌کند. مسئولان شهری باید با اتخاذ سیاست‌های دقیق‌تر، افزایش آگاهی عمومی و اعمال نظارت‌های سختگیرانه‌تر، از گسترش این ساخت و سازهای غیرمجاز جلوگیری کنند.
وجود برخی ساخت و سازها در حریم حریم گنبد سلطانیه
مدیر پایگاه جهانی سلطانیه با اشاره به اهمیت پژوهش، حفاظت و آموزش در حوزه میراث فرهنگی گفت: پس از سال‌ها تلاش و انجام کارهای پژوهشی و باستان‌شناسی، اقدامات متعددی برای معرفی و آموزش در پایگاه سلطانیه انجام شده است، اما چالش‌های بزرگی نیز وجود دارد که مهم‌ترین آن ساخت و سازهای غیرمجاز و ناهماهنگی میان دستگاه‌های مرتبط است.
ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم و عرصه بناهای تاریخی از جمله مسائل مهم و دغدغه‌برانگیز است
ابوالفضل عالی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم و عرصه بناهای تاریخی از جمله مسائل مهم و دغدغه‌برانگیز است، افزود: این تخلفات معمولاً با مجوزهای غیرشفاف یا گاه بدون هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی انجام می‌شود و باعث تهدید جدی برای اصالت و حفاظت از بناهای تاریخی می‌شود.
عالی با اشاره به اهمیت صیانت از منظر تاریخی و فرهنگی سلطانیه گفت: متأسفانه در برخی موارد، هماهنگی‌های لازم میان دستگاه‌ها انجام نمی‌شود و همین مسئله باعث بروز تخلفات ساختمانی شده است. در این موارد، مکاتبات لازم با شهرداری صورت می‌گیرد و اگر ساخت‌وساز مغایر با حریم باشد، موضوع به‌صورت قانونی پیگیری خواهد شد.
مدیر پایگاه جهانی سلطانیه درباره ساخت‌وسازهای اخیر در محدوده عرصه و حریم این اثر جهانی تصریح کرد: شهر سلطانیه دارای ضوابط مصوب از سوی میراث‌فرهنگی است و از سال ۱۳۸۴ این ضوابط به شهرداری‌ها ابلاغ شده تا هرگونه فعالیت عمرانی در محدوده‌های مشخص‌شده با هماهنگی میراث‌فرهنگی انجام شود.
وی تأکید کرد: هرگونه ساخت‌وساز مغایر با ضوابط میراث‌فرهنگی ممنوع است و در صورت مشاهده تخلف، مراتب بلافاصله به مراجع ذی‌ربط اعلام و پیگیری می‌شود.
مدیر پایگاه جهانی سلطانیه خاطرنشان کرد: حفاظت از عرصه‌های تاریخی نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها و مردم است و امیدواریم با تخصیص اعتبارات پایدار، بتوانیم گام‌های موثرتری در حفظ و معرفی گنبد سلطانیه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار ثبت جهانی ایران برداریم.
برخورد قاطع حفاظت میراث فرهنگی زنجان با ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم گنبد سلطانیه
فرمانده حفاظت میراث فرهنگی و گردشگری استان زنجان، با تأکید بر ضرورت حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی استان، از پیگیری جدی و برخورد قانونی با ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم گنبد سلطانی خبر داد.
ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم این اثر تاریخی نیازمند بررسی‌های دقیق کارشناسی است
سرهنگ ناصر حبیبیان در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اعمال قانون برای ساختمان مسکونی، افزود: واحد متخلف که ضوابط میراث فرهنگی را رعایت نکرده بود اعمل قانون شد.
فرمانده حفاظت میراث فرهنگی و گردشگری استان زنجان اظهار داشت: ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم این اثر تاریخی نیازمند بررسی‌های دقیق کارشناسی است و یگان حفاظت میراث فرهنگی استان زنجان با حساسیت ویژه‌ای به این موضوع ورود کرده است.
وی افزود: در مواجهه با موارد مشکوک، کارشناسان حفاظت ابتدا به محل مراجعه کرده و وضعیت را ارزیابی می‌کنند. در صورت مشاهده تخلف، گزارش کامل به معاونت میراث فرهنگی استان ارسال می‌شود تا اقدامات قانونی لازم صورت گیرد.
فرمانده حفاظت میراث فرهنگی و گردشگری استان زنجان خاطرنشان کرد: تاکنون گزارش‌های متعددی از سوی یگان حفاظت و مردم به اداره حقوقی و معاونت میراث فرهنگی ارسال شده است و حتی برخی پرونده‌ها به دادگاه ارجاع شده‌اند. همچنین در مواردی که شهرداری در صدور مجوزهای ساخت و ساز نقش داشته، پیگیری‌هایی از سوی مراجع ذی‌صلاح انجام شده است.
فرمانده حفاظت میراث فرهنگی استان زنجان در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود این پیگیری‌ها، هنوز شاهد ساخت و سازهای غیرمجاز هستیم، گفت: متأسفانه برخی از سازندگان بدون رعایت قوانین، اقدام به اضافه کردن طبقات یا تغییر کاربری می‌کنند. شهرداری نیز در برخی موارد با مقاومت‌هایی همراه بوده است، اما ما به هیچ وجه از پیگیری حقوقی و قانونی دست نخواهیم کشید.
وی تأکید کرد: مجموعه حفاظت میراث فرهنگی استان زنجان به‌طور مستمر با شهرداری و دیگر نهادهای مرتبط همکاری می‌کند تا ضمن حفظ و صیانت از آثار تاریخی، جلوی تخلفات احتمالی گرفته شود. از مردم شریف استان نیز درخواست می‌کنیم در صورت مشاهده هرگونه تخلف، گزارش خود را به یگان حفاظت میراث فرهنگی اطلاع دهند.
سرهنگ حبیبیان با اشاره به نقش مهم مردم و دستگاه‌های اجرایی، افزود: حفظ میراث فرهنگی، وظیفه‌ای همگانی است و ما آماده‌ایم در هر زمینه‌ای که لازم باشد، به‌صورت تخصصی و کارشناسی ورود کنیم تا این سرمایه‌های ملی و تاریخی برای نسل‌های آینده محفوظ بماند.
تمام ساخت‌وسازها در محدوده شهر بر اساس مفاد پروانه انجام می‌شود
در این میان شهردار سلطانیه با تأکید بر لزوم حفظ و صیانت از بافت تاریخی این شهر جهانی، معتقد است: تمام مجوزهای ساخت‌وساز در سلطانیه بر اساس مفاد پروانه صادر می‌شود و در صورت هرگونه تخلف، موضوع از مسیر قانونی پیگیری خواهد شد.
همه ساخت‌وسازهایی که در محدوده شهر سلطانیه انجام می‌شود بر اساس مفاد پروانه ساخت است و در صورت تخطی، شهرداری از طریق مجاری قانونی موضوع را پیگیری می‌کند
کلانتری، شهردار سلطانیه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به حساسیت‌های موجود در زمینه ساخت‌وساز در شهر تاریخی سلطانیه، اظهار کرد: همه ساخت‌وسازهایی که در محدوده شهر انجام می‌شود بر اساس مفاد پروانه ساخت است و در صورت تخطی، شهرداری از طریق مجاری قانونی موضوع را پیگیری می‌کند.
وی با بیان اینکه در سال گذشته و ابتدای امسال چند مورد تخلف ساختمانی در محدوده میراث فرهنگی شناسایی و از سوی دستگاه متولی طرح دعوی شده است، افزود: این موارد اکنون از مسیر قضایی در حال بررسی است.
شهردار سلطانیه تصریح کرد: در شهر سلطانیه دو نوع محدودیت در زمینه ساخت‌وساز وجود دارد؛ یکی ممنوعیت ساخت در برخی عرصه‌ها و دیگری محدودیت ارتفاعی که باید به‌صورت منظم و شفاف در طرح‌های شهری لحاظ شود تا مردم دچار سردرگمی نشوند.
به هیچ‌وجه از ضوابط قانونی تخطی نمی‌کنیم
کلانتری با اشاره به تعامل سازنده میان شهرداری و میراث فرهنگی گفت: ما به هیچ‌وجه از ضوابط قانونی تخطی نمی‌کنیم و ضمن رعایت قوانین، تلاش داریم از ظرفیت‌های میراث فرهنگی به عنوان یک فرصت برای توسعه شهری استفاده کنیم.
وی از تدوین طرح ویژه شهر تاریخی سلطانیه خبر داد و گفت: این طرح در شورای عالی شهرسازی و معماری در حال بررسی است و پس از تصویب، ضوابط ویژه‌ای برای ساخت‌وساز و حفظ بافت تاریخی سلطانیه تعیین خواهد شد.
کلانتری تأکید کرد: شهرداری سلطانیه بر اساس ضوابط میراث فرهنگی اقدام به صدور پروانه می‌کند و اگر در مواردی تخلفی از سوی برخی مالکان صورت گرفته باشد، قطعاً طبق قانون با آن برخورد خواهد شد.
بی شک در کنار توجه دستگاه های دولت به حفاظت از گنبد و شهر تاریخی سلطانیه مشارکت فعال شهروندان و تشکل‌های مردمی در حفاظت از عرصه‌های تاریخی می‌تواند نقش موثری در صیانت از این میراث گران‌بها ایفا کند. در نهایت، حفظ و حراست از شهر تاریخی سلطانیه نه تنها مسئولیتی ملی بلکه وظیفه‌ای جهانی است که نیازمند همدلی، همکاری و نگاه بلندمدت همه دستگاه‌ها و مردم است تا این میراث ارزشمند برای نسل‌های آینده نیز باقی بماند.
