تیم فالکونز به تازگی در جام جهانی ورزش‌های الکترونیکی که در ریاض برگزار شد، پیروز شده بود؛ جامی که حدود سه‌میلیون گردشگر را برای تماشای رقابت بازیکنان برای کسب جایزه چند‌میلیون دلاری به خود جذب کرد. به نوشته روزنامه دیلی‌تلگراف، با ظاهر آرام و رفتار اقتدارگرایانه‌اش، ولیعهد تقریبا به هیچ وجه شبیه یک گیمر بی‌خیال نیست. با این حال، ولیعهد از کودکی از بازی‌های ویدئویی صحبت کرده و زمانی توسط یکی از مدیران این صنعت به عنوان یک «گیمر حرفه‌ای» توصیف شده بود.

حالا بن‌سلمان رویای هر گیمری را محقق کرده است: مالکیت مشترک یکی از معروف‌ترین استودیوهای بازی‌های ویدئویی جهان، یعنی الکترونیک آرتز (EA) مستقر در کالیفرنیا. هفته گذشته، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF)، صندوق ثروت ملی این کشور، موافقت کرد که شرکت EA را با مبلغ ۵۵‌میلیارد دلار (۴۱‌میلیارد پوند) خریداری کند - بزرگ‌ترین خرید اهرمی در تاریخ.

این به عربستان سعودی و بن‌سلمان امکان دسترسی به عناوین پرفروشی مانند EA Sports FC (که قبلا فیفا نام داشت)، سری بازی‌های اکشن تیراندازی Battlefield و شبیه‌ساز زندگی The Sims را می‌دهد.این دارایی غنیمتی همچنین عربستان سعودی را به عنوان یک بازیگر کلیدی در صنعت بازی‌های ویدئویی تثبیت می‌کند، بازاری که تخمین زده می‌شود ۱۸۴‌میلیارد دلار ارزش داشته باشد و از صنایع سینما و موسیقی پیشی بگیرد.

عربستان سعودی با برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری ۳۸‌میلیارد دلاری در بازی‌های ویدئویی تا سال ۲۰۳۰، قصد دارد به قطب بازی جهان تبدیل شود، درحالی‌که خود صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF) بی‌سروصدا به یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران جهان در بازی‌های ویدئویی تبدیل شده است.

این شرکت سهم‌هایی در نینتندو و کپکام، استودیوی سازنده سری بازی‌های Resident Evil، دارد. این شرکت Savvy Games را کنترل می‌کند که‌میلیاردها دلار برای خرید شرکت‌های بازی‌سازی هزینه کرده است و ۶ درصد از سهام Take-Two Interactive، مالکGrand Theft Auto )GTA)، را در اختیار دارد. 

این در حالی است که تا ژوئیه امسال، مقامات عربستان سعودی بازی GTA را به دلیل نمایش جرم، رابطه مستهجن و مواد مخدر ممنوع کرده بودند. این کشور همچنین بازی‌هایی را که روابط غیر شرعی و ازدواج را به تصویر می‌کشند، مانند The Last of Us Part II، مسدود کرده است.

انباشت قدرت نرم

اما عربستان سعودی و بن‌سلمان امیدوارند از تلاش‌هایشان در حوزه بازی‌های ویدئویی چه چیزی به دست آورند؟ منابع نزدیک به این صندوق معتقدند که سرمایه‌گذاری‌های آن صرفا تجاری است، اما این تنها آخرین معامله‌ای است که نفوذ عربستان سعودی بر فرهنگ جهانی را تقویت می‌کند. به گفته پیرز‌هاردینگ-رولز، تحلیلگر Ampere Analysis، این قرارداد «با استراتژی PIF برای انباشت قدرت نرم از طریق سرگرمی و ورزش مطابقت دارد.»

او گفت: «ارزشی که EA به عربستان سعودی ارائه می‌دهد را نمی‌توان صرفا با عملکرد مالی شرکت سنجید.» جورج آزبورن، سردبیر یادداشت صنعت بازی‌های ویدئویی، در مورد قرارداد EA می‌گوید: «این قطعه گمشده پازل بازی‌ها و استراتژی شست‌وشوی اعتبار آنهاست. این تمام چیزی است که عربستان سعودی یکجا می‌خواهد.»

قرارداد EA مالکیت مجموعه‌ای از عناوین ورزشی پرفروش با طرفداران جهانی، مانند سری بازی‌های فوتبال آمریکایی Madden را فراهم می‌کند. EA همچنین یک بازی مرتبط با مسابقات قهرمانی نهایی مبارزه (Ultimate Fighting Championship) توسعه می‌دهد و دولت عربستان سعودی در هر دو ورزش جاه‌طلبی‌هایی دارد - از جمله یک لیگ بوکس و هنرهای رزمی داخلی که اوایل امسال اعلام شد. این موضوع همچنین با برنامه‌های عربستان سعودی برای میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ مرتبط است.

EA Sports FC بزرگ‌ترین بازی فوتبال جهان است، درحالی‌که کریستیانو رونالدو که در لیگ حرفه‌ای عربستان سعودی بازی می‌کند، از جمله کسانی بود که در مراسم اهدای جوایز نهایی جام جهانی ورزش‌های الکترونیکی در کنار ولیعهد حضور داشت. در عین حال، سیاست‌های سطح بالا در تصاحب این قدرت دخیل هستند. این معامله روابط بین پادشاهی و کاخ سفید را عمیق‌تر خواهد کرد. کنسرسیوم خرید EA، علاوه بر صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی و شرکت سهام خصوصی آمریکایی سیلور لیک، شامل شرکت افینیتی پارتنرز، شرکتی که توسط جارد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، تاسیس شده است، نیز می‌شود.

صندوق کوشنر حدود ۵ درصد از این کسب‌وکار را در اختیار خواهد داشت، درحالی‌که صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی مالک اکثریت آن خواهد بود. عربستان سعودی همچنین یکی از سرمایه‌گذاران اصلی در شرکت متعلق به کوشنر، افینیتی (Affinity)، است.

نگاه‌ها و نفوذ

دلیل دیگر، اقتصاد است. بن‌سلمان از زمان انتصاب به عنوان ولیعهد در سال ۲۰۱۷، تلاش‌هایی را برای تغییر اقتصاد عربستان سعودی از ثروت نفتی آن دنبال کرده است.با وجود هزینه‌های گزافی که ولیعهد مجاز دانسته، اقتصاد یک تریلیون دلاری عربستان سعودی با فشار ناشی از کاهش قیمت نفت و کسری بودجه فزاینده مواجه شده است. برای جبران این،‌ میلیاردها دلار برای ساخت یک ابرشهر جدید به نام نئوم هزینه کرده، در شرکت‌های فناوری سرمایه‌گذاری کرده و هوش مصنوعی را دنبال کرده است. منتقدان همچنین می‌گویند که قرارداد EA با «شست‌وشوی ورزشی» مداوم عربستان سعودی مرتبط است.

هزینه‌های هنگفت این کشور در فوتبال و گلف، نگرانی‌ها در مورد رژیم استبدادی‌اش را از بین برده است. به گفته دیده‌بان حقوق بشر، «سرمایه‌گذاری‌های عربستان سعودی در رویدادهای ورزشی و سرگرمی پر سر و صدا در داخل و خارج از کشور برای سرپوش گذاشتن بر سابقه حقوق بشر بسیار بد این کشور استفاده می‌شود». عربستان سعودی در شاخص جهانی آزادی مطبوعات، رتبه ۱۶۲ از ۱۸۰ را دارد. به گفته آزبورن، بازی‌های ویدئویی و ورزش‌های الکترونیکی نشان‌دهنده پذیرش «قدرت نرم کلاسیک» توسط پادشاهی و تلاش آن برای «جلب توجه و نفوذ» است.

راد برسلاو، مشاور بازی، می‌گوید: «سعودی‌ها در همه چیز از فوتبال، گلف، کشتی و فرمول ۱ دست دارند. اما سرمایه‌گذاری‌های آنها در بازی‌های ویدئویی و بازی‌های حرفه‌ای، حتی در مقایسه با آن سرمایه‌گذاری‌ها، بسیار پربار بوده است.»

نفوذ عربستان سعودی در گیمینگ با مقاومت برخی از گیمرها مواجه شده است. یکی از گیمرهای حرفه‌ای ورزش‌های الکترونیکی، معروف به Twistzz، پیشنهاد بازی در تیم ورزش‌های الکترونیکی «سعودی فالکونز» را رد کرد. او به مصاحبه‌کننده‌ای گفت: «اگر می‌خواستم کیف کنم و به حرفه‌ام اهمیتی نمی‌دادم، به فالکونز می‌رفتم. اما من اخلاق دارم و مساله پول نیست.» پیش از جام جهانی ورزش‌های الکترونیکی، یک توسعه‌دهنده بازی، GeoGuessr، پس از اعتراضات جامعه خود، در آخرین لحظه انصراف داد. برسلاو در مورد قرارداد EA می‌افزاید: «باید این سوال را بپرسید که آیا این مالکیت جدید بر انتخاب‌های خلاقانه خاص تاثیر خواهد گذاشت یا خیر.»

درحالی‌که صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF) و شرکت سیلور لیک (Silver Lake) جیب‌های پرپولی دارند، میزان بدهی مورد استفاده برای تامین مالی این معامله - حدود ۲۰‌میلیارد دلار - باعث ایجاد نگرانی‌هایی در مورد احتمال اخراج یا تعدیل نیرو توسط EA شده است. تحلیلگران انتظار دارند که مالکان جدید EA تلاش کنند تا از هوش مصنوعی برای کمک به کاهش هزینه‌های توسعه بازی استفاده کنند. EA در حال حاضر صدها شغل را در سال جاری، از جمله در بخش Codemasters مستقر در بریتانیا، تعدیل کرده است.

اندرو ویلسون، مدیر اجرایی این شرکت، اصرار داشته است که «ارزش‌های EA و تعهد ما به بازیکنان و طرفداران در سراسر جهان» پس از خرید، بدون تغییر باقی می‌ماند.  اگرچه این تصاحب با بررسی‌های امنیتی ملی اجباری در ایالات متحده روبه‌رو خواهد شد، اما بعید است که با وجود کوشنر به عنوان واسطه اصلی، هیچ مانع واقعی وجود داشته باشد. آزبورن می‌گوید: «این یک بازی قدرت است و بدون دولت ترامپ و جارد کوشنر امکان‌پذیر نیست.» برای اظهارنظر با EA تماس گرفته شد. سخنگوی PIF از اظهارنظر خودداری کرد.