از نگاه کارشناسان، رشد اخیر بازار نه‌تنها واکنشی کوتاه‌مدت به اخبار اقتصادی نیست، بلکه حاصل ترکیب چند عامل بنیادی و سیاستی است. مهم‌ترین متغیر در این میان، موضوع «دلار توافقی» و ایجاد بازار ارز تجاری است که انتظار می‌رود نرخ آن از محدوده ۷۰ هزار تومان فراتر رود و حتی تا نزدیکی ۹۰ هزار تومان نیز افزایش یابد. این تحولات ارزی، به‌ویژه برای صنایع صادرات‌محور از جمله پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و فلزات اساسی، چشم‌انداز درآمدی جدیدی ایجاد کرده است. در کنار این موضوع، گزارش‌های عملکرد شهریورماه شرکت‌ها که عموما مثبت ارزیابی شده‌اند، بار دیگر توجه فعالان بازار را به سمت سهام بنیادی جلب کرده است. در مجموع، مجموعه‌ای از عوامل شامل ثبات نسبی اقتصادی، انتظارات تورمی ناشی از تحولات ارزی، گزارش‌های مالی مطلوب و کاهش جذابیت بازارهای موازی باعث شده تا بار دیگر نگاه‌ها به تالار شیشه‌ای دوخته شود. با وجود این، کارشناسان هشدار می‌دهند که پایداری روند صعودی بورس مشروط به پرهیز سیاستگذاران از مداخلات قیمتی و تثبیت فضای تصمیم‌گیری اقتصادی است. در صورت تحقق این شرایط، مسیر رشد شاخص کل می‌تواند تا سطح سه‌میلیون و ۱۰۰هزار واحد نیز ادامه یابد؛ سطحی که بسیاری از تحلیلگران از جمله احمد اشتیاقی و مهدی ساسانی آن را سناریوی محتمل هفته‌های آینده می‌دانند.
پتانسیل رشد تا ۳.۱میلیون واحد
احمد اشتیاقی، تحلیلگر بازار سرمایه اظهار کرد: «اگر بخواهیم تحلیلی از وضعیت بازار در روزهای اخیر داشته باشیم، باید به اتفاقات هفته گذشته و به‌ویژه روند صعودی آغازشده در بازار اشاره کنیم. به نظر می‌رسد دو عامل اصلی در این رشد نقش داشته‌اند. نخست، موضوع دلار توافقی جدید است که پیش‌بینی بازار بر این استوار است که نرخ آن بتواند از سطح ۷۰هزار تومان عبور کند و تا محدوده ۹۰ هزار تومان افزایش یابد. با توجه به مباحث مطرح‌شده درباره تخصیص ارز در بازار دوم و راه‌اندازی بازار ارز تجاری که قرار است به‌تدریج صنایع فولادی، شرکت‌های کوچک و سپس شرکت‌های پتروشیمی در آن حضور پیدا کنند، این مساله می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر رشد بازار سرمایه داشته باشد. همواره نرخ دلار یکی از مهم‌ترین محرک‌های بازار بوده و باید به آن توجه ویژه‌ای داشت.»
وی ادامه داد: «در تحلیل‌های پیشین خود نیز تاکید کرده بودم که محور رشد بازار بر مبنای رشد نرخ دلار از ۷۰ به ۹۰ هزار تومان است. بازار در حال حاضر این عدد را برآورد می‌کند که معادل حدود ۲۸ درصد رشد است. با این حال، به نظر می‌رسد بازار بخشی از این رشد را لحاظ می‌کند و با در نظر گرفتن محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و ناترازی‌های اقتصادی، حدود ۱۵ درصد از این رشد را جذب خواهد کرد. کف بازار بر اساس مدل قبلی در محدوده دو‌میلیون و ۷۰۰ هزار واحد ترسیم شده بود؛ بنابراین در صورت تحقق این سناریو و اطمینان بازار از ثبات شرایط، شاخص کل می‌تواند تا سطح سه‌میلیون و ۱۰۰ هزار واحد نیز افزایش یابد.»
اشتیاقی در ادامه افزود: «عامل موثر دیگر در رشد اخیر بازار، گزارش‌های عملکرد شهریورماه شرکت‌ها بوده است. این گزارش‌ها در اغلب صنایع مثبت ارزیابی شده و انتظار می‌رود گزارش‌های ۶ماهه نیز حاکی از سطح بالای درآمد شرکت‌ها باشد. نسبت قیمت به درآمد بازار نیز به کف تاریخی خود، در حدود 1.2 واحد رسیده که سطح مناسبی به شمار می‌آید. در چنین شرایطی، چنانچه سیاستگذار از مداخلات قیمتی و قیمت‌گذاری دستوری –چه در حوزه نرخ ارز و چه در قیمت محصولات– خودداری کند، زمینه برای بروز پتانسیل‌های رشد بازار فراهم خواهد شد. این عامل در کنار ورود نقدینگی جدید را می‌توان از مهم‌ترین دلایل رشد اخیر بازار دانست.» وی در توضیح وضعیت نقدینگی بازار تصریح کرد: «در روزهای دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه هفته گذشته، شاهد ورود نقدینگی قابل‌توجهی به بازار بودیم. ارزش معاملات به حدود 14میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده توجه سرمایه‌گذاران به بازار سهام است. از سوی دیگر، بازارهای موازی همچون طلا و ارز که معمولا مقصد اصلی نقدینگی بوده‌اند، در شرایط فعلی جذابیت چندانی ندارند. بنابراین می‌توان انتظار داشت که بخش عمده‌ای از نقدینگی به سمت بازار سرمایه هدایت شود. البته باید توجه داشت که با نزدیک شدن شاخص کل به محدوده سه‌میلیون واحد، احتمال توقف موقت در روند صعودی وجود دارد تا بازار منتظر روشن شدن وضعیت دلار توافقی و بازار دوم ارز بماند.»
این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: «در مجموع، در صورتی که نرخ ارز توافقی بتواند از کانال ۷۰ هزار تومان عبور کرده و تا حدود ۹۰ هزار تومان افزایش یابد، بازار سرمایه پتانسیل رشد تا سطح سه‌میلیون و ۱۵۰ هزار واحد را نیز خواهد داشت.»
نشانه‌های تداوم رشد
مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره وضعیت اخیر بورس گفت: «در حالی وارد هفته دوم مهرماه شدیم که بازار سرمایه توانسته روند صعودی خود را همچنان حفظ کند. اگرچه این رشد در همه نمادها به یک اندازه نبوده، اما به طور نسبی اکثر سهم‌ها از کف قیمتی خود در اوایل شهریور فاصله گرفته‌اند. آنچه این روزها بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند، افزایش ارزش معاملات است؛ به طوری که روز گذشته شاهد معاملات خرد حدود ۱۷ هزار میلیارد تومانی بودیم که رقم قابل‌توجهی به حساب می‌آید.»
او افزود: «با وجود اینکه برخی سهامداران پس از رشد نسبی نمادهای شاخص‌ساز و صندوق‌ها اقدام به سیو سود و فروش سهام خود کردند، اما در طرف مقابل، خریداران نیز عقب‌نشینی نکردند و همچنان در تابلوی معاملات حضور جدی داشتند. حتی در گروه پالایشی که برخی نمادها وارد صف فروش شده بودند، پس از دقایقی صف‌ها جمع‌آوری شد و تقاضا مجددا شکل گرفت. این موضوع نشان می‌دهد حجم پولی که این روزها وارد بازار سرمایه شده، هنوز قصد خروج ندارد. از این رو می‌توان انتظار داشت که بازار، مشابه هفته گذشته، با یکی، دو روز نوسان منفی و دست به دست شدن سهام، دوباره روند صعودی خود را ادامه دهد.»
ساسانی با اشاره به روند معاملات هفته گذشته توضیح داد: «در دو روز ابتدایی هفته گذشته، بازار با تقاضای پرقدرت همراه بود. روز دوشنبه اما بازار وضعیت پر‌تلاطمی داشت و فشار فروش در برخی نمادها مشاهده شد. با این حال، در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، وقتی خریداران به این نتیجه رسیدند که اصلاح قیمتی شدیدی در کار نیست، بار دیگر سمت خرید ظاهر شدند. در نتیجه، هفته جدید نیز با دو روز سبز و پرتقاضا آغاز شد و دوشنبه که روز میانی هفته است، همچنان شاهد معاملات پر‌حجم و مثبت در اکثر گروه‌ها هستیم.»
این تحلیلگر بازار سرمایه در پایان گفت: «برخی نمادها روز گذشته با صف‌های خرید سنگین روز خود را به پایان رساندند؛ این نشانه‌ها حاکی از آن است که روند مثبت بازار می‌تواند در روزها و حتی هفته آینده نیز تداوم داشته باشد.»
