به گزارش خبرگزاری مهر، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در دیدار با اعضا کمیسیون خواهران شورای عالی حوزه علمیه خراسان که در دفتر نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: در چارچوب تصمیمات و ابلاغات شورای عالی که به‌صورت سلسله‌وار به کمیسیون‌های مختلف ارجاع می‌شود، یکی از مسائلی که همواره مورد بحث و بررسی قرار گرفته، وضعیت و نقش بخش «خواهران» در حوزه علمیه است. این موضوع از زمان‌های قدیم تا به امروز به شکل‌های مختلفی مطرح شده؛ اما با وجود تأکیدات متعدد شورای عالی بر ضرورت ایجاد ساختارهای مدیریتی مؤثر، هنوز هم مشکلات بنیادی در این حوزه باقی مانده است و برای رفع این خلأها نیاز به تدوین و اجرای یک چارچوب جامع و هماهنگ وجود دارد.
ضرورت تشکیل کمیسیون مستقل و رسمی برای خواهران طلبه
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی افزود: همان‌گونه که در مصوبات شورای عالی تأکید شده است، مواردی را به‌صورت سلسله‌وار به کمیسیون‌های مختلف واگذار می‌کند؛ این کمیسیون‌ها پس از بررسی، نظرات و پیشنهادهای خود را برای تصویب نهایی به شورای عالی ارسال می‌نمایند. در این ساختار، برای بخش «خواهران» هنوز کمیسیونی رسمی و مستقل وجود ندارد و تمامی اقدامات مرتبط با این بخش به‌طور جزئی و پراکنده توسط دفاتر مختلف انجام می‌شود. این امر باعث می‌شود که تصمیم‌گیری‌ها تحت تأثیر ادارات دیگر قرار گیرد و توانایی اجرای برنامه‌های جامع و هماهنگ به‌طور کامل به‌دست نیاید.
ساختار ناکارآمد، آموزش معیوب و حضور کم‌اثر خواهران در حوزه علمیه
وی گفت: مشکلات اصلی که در این حوزه شناسایی شده‌اند، می‌توانند به سه دسته اصلی تقسیم شوند: ساختار مدیریتی، نقص‌های آموزشی و عدم حضور مؤثر خواهران حوزه علمیه؛ در زمینه ساختار مدیریتی، نبود یک نهاد مستقل باعث می‌شود که بخش «خواهران» در حاشیه تصمیم‌گیری‌ها قرار گیرد؛ دفترهای دیگر به‌عنوان مرجع اصلی شناخته می‌شوند و به‌خاطر عدم وجود یک ساختار واضح، ممکن است هر تصمیمی به‌صورت چندسطحی و پراکنده اتخاذ شود. این موضوع نه‌تنها زمان انجام کارها را طولانی می‌کند، بلکه فرصت‌های بهبود را نیز از بین می‌برد.
علم الهدی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، مدارس «خواهران» در شهرستان‌های مختلف، به‌ویژه نیشابور، سبزوار، تربت‌حیدریه و سایر مناطق، با مشکلات جدی روبه‌رو هستند. گزارش‌های متعدد نشان می‌دهد که در این مدارس نقص‌های زیرساختی گوناگون، از جمله عدم تناسب فضای فیزیکی با نیازهای آموزشی، کمبود منابع کتابی، عدم اجرای دقیق برنامه‌های درسی و ضعف در نظارت بر روند تدریس وجود دارد. افزون بر این، عدم پیگیری دقیق مشکلات برای دانش‌آموزان در این مراکز به‌وضوح دیده می‌شود.
نقش «خواهران طلبه» نیازمند با تعریف جدی است
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی اضافه کرد: یکی از مواردی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، عدم شناخت کامل از نقش «خواهران طلبه» در حوزه علمیه است. بسیاری از افراد، به‌سختی می‌توانند تصور کنند که حضور زنان در حوزه علمیه تنها به‌صورت طلبه یا دانشجو محدود می‌شود؛ در حالی که نقش زنان دینی می‌تواند در حوزه‌های تدریس، مشاوره اجتماعی، برنامه‌ریزی خانواده، فعالیت‌های تبلیغی و حتی مدیریت اداری بسیار مؤثر باشد. عدم درک این نقش، فرصت‌های فراوانی را برای بهره‌برداری از توانمندی‌های زنان از میان می‌برد و به‌طور غیرمستقیم بر رشد و توسعه کل حوزه اثر منفی می‌گذارد.
وی گفت: برای رفع این مشکلات اساسی، ضرورت دارد که گام‌های عملی و قابل انجام تحت نظر شورای عالی و با حمایت نهادهای ذیربط برداشته شود. اولین قدم، تشکیل یک کمیسیون رسمی «خواهران» در دبیرخانهٔ شورای عالی است. این کمیسیون باید دارای صلاحیت‌های قانونی و توانمندی‌های تخصصی باشد؛ به طوری که بتواند به‌طور جامع برنامه‌ریزی آموزشی، نظارت بر اجرای برنامه‌های درسی، بازرسی مدارس، شناسایی نقاط ضعف و ارائهٔ راهکارهای اصلاحی را بر عهده گیرد.
ایجاد یک نهاد مستقل برای مدیریت بخش خواهران
علم الهدی دومین پیشنهاد را ایجاد یک نهاد مستقل (اداره یا مرکز) برای مدیریت کل بخش «خواهران» اعلام کرد و گفت: این نهاد به‌عنوان مرجع اصلی باید مسئولیت برنامه‌ریزی استراتژیک، تخصیص منابع مالی، نظارت بر ارزیابی‌های دوره‌ای و پیگیری اجرای تصمیمات کمیسیون را بر عهده داشته باشد. به‌علاوه، این مرکز می‌تواند با ایجاد ساختار سلسله‌مراتبی، نقش وسیع‌تری در هماهنگی بین مدارس مختلف ایفا کند و از تداخل ادارات دیگر جلوگیری نماید.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با بیان اینکه سومین اقدام، تشکیل کارگروه‌های تخصصی برای انجام وظایف کلیدی است، تصریح کرد: کارگروه آسیب‌شناسی می‌تواند به‌دقت مشکلات زیرساختی، آموزشی و اداری مدارس «خواهران» را شناسایی کند؛ کارگروه توسعه برنامه‌های آموزشی می‌تواند طرح‌های نوین درسی، استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی و ارتقاء مهارت‌های تدریسی را تدوین نماید؛ کارگروه بازرسی می‌تواند به‌صورت دوره‌ای و منظم به بازدید از مدارس بپردازد، گزارش‌های دقیق از وضعیت هر مدرسه تهیه کند و نتایج آن را به کمیسیون ارائه دهد. این کارگروه‌ها باید با هماهنگی نزدیک با کمیسیون و مرکز مستقل، گزارش‌های دوره‌ای تهیه و به شورای عالی ارسال نمایند.
تقویت نقش «خواهران طلبه» و تأیید حضور مؤثر زنان در سطوح بالای حوزه علمیه
وی افزود: چهارمین نکته مهم، تقویت نقش «خواهران طلبه» و تأیید حضور مؤثر زنان در سطوح بالای حوزه علمیه است. برای این منظور، می‌توان چارچوبی قانونی تدوین کرد که اجازه دهد زنان با مهارت‌ها و تخصص‌های خود، در مقام استاد، مشاور، مدیر مدرسه یا رهبر کارگروه‌ها فعالیت کنند.
علم الهدی گفت: همچنین باید برنامه‌های آموزشی ویژه‌ای برای ارتقای توانمندی‌های رهبری و مدیریتی زنان فراهم شود تا بتوانند به‌طور مؤثر در سطوح بالاتر تصمیم‌گیری مشارکت کنند و نقش فعال و مؤثری در پیشبرد اهداف حوزه علمیه ایفا کنند.
