همچنین شاخص هم‌وزن نیز با رشد بیش از ۹ هزار واحد توانست به سطح ۸۲۶ هزار واحد برسد. به نظر فعالان بازار سهام، رشد بورس در این روزها به جاماندگی بازار سهام نسبت به رقبا، گزارش مناسب شرکت‌ها و امکان فروش ارز حاصل از صادرات در تالار دوم ارزی تعبیر شده است. به بیان کارشناسان، امکان فروش در این تالار می‌تواند به کاهش گسترش رانت ارزی حاصل از شکاف میان نرخ ارز بازار آزاد و دلار توافقی بینجامد.

فروش ارز در تالار دوم، گسترش رانت را کاهش می‌دهد

رسول جاویدی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی بازار سهام پرداخت و گفت: روز گذشته شاخص کل بورس با رشد بیش از ۶۰ هزار واحدی به کار خود پایان داد و در ارتفاع ۲‌میلیون و ۸۵۴ هزار واحد ایستاد. به‌ترتیب نمادهای فارس، فملی، فولاد و پارسان بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص گذاشتند. در کل بازار، تا حدودی شاهد فشار عرضه در ابتدای معاملات بودیم که این موضوع در برخی نمادها همچون شستا و خودرو محسوس‌تر بود. این دو، سه نماد نیز بیش از دیگران در کانون توجه بازار قرار داشتند. با این حال، در ادامه شاهد تقویت سمت تقاضا و ورود خریداران بودیم؛ به‌گونه‌ای که هرچند سهم‌ها دوباره با صف خرید به کار خود پایان دادند، اما معاملات بین سهامداران دست‌به‌دست شد و سهامداران جدیدی وارد شدند.

در مجموع باید به این نکته اشاره کرد که در بازار آزاد، دلار با نرخ ۱۱۵ هزار تومان معامله می‌شود و در روزهای اخیر نرخ ارز در سامانه نیما به ۷۰ هزار تومان رسیده است. در این میان، برخی شرکت‌ها اقدام به فروش ارز خود در بازار دوم کرده‌اند و به نسبت دلار ۷۰ هزار تومانی، نرخ‌های مطلوبی به دست آورده‌اند؛ موضوعی که مانع ایجاد رانت گسترده شده است. به این ترتیب، درآمد حاصل از تفاوت نرخ ارز به جای اینکه مانند گذشته به جیب دلالان برود، اکنون مستقیما نصیب خود شرکت‌ها می‌شود و طبیعتا وضعیت درآمدی و سودآوری آنها را بهبود می‌بخشد. از سوی دیگر، با رفع مشکلات نقدینگی، شرکت‌ها حتی می‌توانند طرح‌های نیمه‌کاره خود را که به دلیل کمبود منابع به سرانجام نرسیده بود، تکمیل کنند. این روند در مجموع می‌تواند شرایط مساعدی را برای شرکت‌ها رقم بزند.

از سوی دیگر، گزارش‌های منتشرشده برای شهریورماه نیز حاکی از عملکرد مطلوب شرکت‌ها بود. انتظار می‌رود گزارش‌های سه‌ماهه که به‌زودی منتشر می‌شود نیز وضعیت مناسبی داشته باشند. هرچند در ماه‌های خرداد و تیر، به‌دلیل برخی حوادث و شرایط خاص، تولید و فروش شرکت‌ها چندان مناسب نبود، اما در مردادماه شرایط بهتر شد و در شهریورماه شاهد وضعیت مطلوب‌تری بودیم؛ حتی نرخ‌های فروش نیز بهبود پیدا کرد. مجموعه این عوامل باعث شده بازار سرمایه انگیزه بگیرد و سرمایه‌گذاران جدید نیز به سمت تولیدکنندگان حرکت کنند.

با این حال، ریسک‌های منطقه‌ای همچنان پابرجاست و هر روز خبرهایی از رخدادهای سیاسی در نقاط مختلف اطراف کشور شنیده می‌شود. اگر ریسک‌های سیاسی را کنار بگذاریم، وضعیت بازار ارزنده ارزیابی می‌شود. افزایش نرخ فروش ارز شرکت‌ها در تالار دوم نیز نشان می‌دهد که درآمد بنگاه‌ها بهبود خواهد یافت. شرایط رقابتی در بورس کالا هم این موضوع را تایید می‌کند و بیانگر آن است که درآمد شرکت‌ها می‌تواند رشد قابل‌توجهی داشته باشد. همچنین در گروه روی، شمش با نرخ‌های مطلوبی معامله شد و انتظار می‌رود شرکت‌ها فروش بیشتری داشته باشند و در نتیجه درآمد و سود بالاتری شناسایی کنند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران احتمالا اقبال بیشتری به این شرکت‌ها نسبت به گروه‌های دیگر بازار، به‌ویژه آنهایی که صرفا ریالی هستند، نشان خواهند داد.

با این حال، به نظر می‌رسد در ادامه سایر گروه‌ها نیز مورد توجه قرار گیرند، چراکه واقعا بازار ما نسبت به دیگر بازارها نه تنها جا مانده بلکه حتی افت‌های سنگینی را نیز تجربه کرده است. همین روند منفی موجب می‌شود نقدینگی‌های سرگردان و پول‌های هوشمند اقتصاد به سمت بازار سرمایه سرازیر شود و اقدام به خرید کنند. در مجموع این انتظار وجود دارد که وضعیت بازار بهتر و بهتر شود و در روزهای آینده شاهد تقویت سمت خرید سرمایه‌گذاران باشیم؛ البته به شرطی که اتفاقات سیاسی خاصی رخ ندهد.

مهم‌ترین حمایت، عدم دخالت است

احسان خاتونی، کارشناس بازار سرمایه، به راهکارهای لازم جهت افزایش جذابیت بازار سهام پس از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل پرداخت و گفت: یکی از مهم‌ترین روش‌های افزایش جذابیت بازار سهام در شرایط فعلی، حمایت دولت از این بازار است. دولت می‌تواند از طریق به‌کارگیری سیاست‌های مالی و اقتصادی مناسب، از جمله کاهش مالیات و کاهش کارمزد معاملات، به جذاب‌تر شدن بازار سرمایه کمک کند. از سوی دیگر، یکی از مشکلات جدی و مستمر بازار سرمایه که فارغ از مسائل سیاسی و تنش‌های بین‌المللی مانع رشد به‌موقع و افزایش جذابیت آن شده، دخالت‌های قیمتی دولت در فعالیت شرکت‌ها و صنایع است. به بیان دیگر، دولت با الزام شرکت‌ها به فروش ارز یا محصولات خود با نرخ‌های توافقی، عملا بخشی از منافع آنها را محدود می‌کند. این نرخ‌های توافقی باید به تدریج متناسب با شرایط بازار تعدیل شود تا سودآوری شرکت‌ها افزایش یافته و جذابیت بازار سرمایه نیز تقویت شود.

 مساله مهم دیگر، بهبود زیرساخت‌های معاملاتی است. هنوز زیرساخت‌های بازار سرمایه با مشکلاتی نظیر محدود بودن ساعات معاملات، اختلال‌های مکرر سامانه‌ها هم‌زمان با افزایش حجم و ارزش دادوستدها و نیاز به ارتقای امنیت اطلاعات و سرعت دسترسی فعالان به داده‌های بازار مواجه است. بهبود این زیرساخت‌ها می‌تواند به شکل محسوسی بر جذابیت بازار بیفزاید.

 همچنین توسعه ابزارهای مالی نوین باید با سرعت بیشتری انجام شود. گسترش انواع صندوق‌های قابل معامله(ETF) و بازار مشتقات که به تنوع‌بخشی فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌انجامد، همچنان می‌تواند جذابیت بازار را افزایش دهد. همچنین افزایش شفافیت شرکت‌ها نیز از دیگر عوامل کلیدی است. ارائه گزارش‌های دقیق و به‌موقع و جلوگیری از شکل‌گیری رانت‌های اطلاعاتی، سرمایه‌گذاران بلندمدت را جذب و فرهنگ سرمایه‌گذاری را توسعه می‌دهد.

گسترش عرضه‌های اولیه و تنوع‌بخشی به صنایع حاضر در بازار می‌تواند سرمایه‌های بیشتری را جذب کند و به ویژه بازار اولیه را توسعه دهد. در نهایت، باید با ایجاد محیط‌های رقابتی، موانع ورود و خروج سرمایه و شرکت‌ها را کاهش داد تا رقابت سالم میان بنگاه‌ها و نهادهای مالی شکل گیرد. این مجموعه اقدامات در کنار یکدیگر می‌تواند مسیر بهبود شرایط بازار سرمایه و افزایش جذابیت آن برای سرمایه‌گذاران را هموار کند.