خبرگزاری مهر- گروه استانها: روستای تاریخی و پلکانی پالنگان، نگین درخشان منطقه اورامانات و مشهور به «ماسوله کُردستان»، در دل کوه‌های سر به فلک کشیده زاگرس، این روزها بیش از هر زمان دیگری در کانون توجهات ملی و جهانی قرار گرفته است.
این روستای پلکانی با معماری شگفت‌انگیز سنگی، طبیعت بکر و پرآب و آیین‌های کهن، نه تنها یک مقصد گردشگری ممتاز داخلی است، بلکه با تکمیل پرونده ثبت جهانی در رقابت میراث جهانی گردشگری قرار دارد.
بهشت گمشده‌ای که جهانی می‌شود
روستای پالنگان، واقع در دهستان ژاورود از توابع شهرستان کامیاران در استان کردستان، تابلویی زنده از همزیستی هزاران ساله انسان با طبیعت خشن و در عین حال سخاوتمند کوهستان است.
خانه‌های سنگی آن، با چیدمانی پلکانی که پشت بام یکی حیاط دیگری است، در دامنه دره سرسبز تنگی‌ور و در دو سوی رودخانه خروشان آن قرار گرفته‌اند، قدمت این روستا که گفته می‌شود به دوران پیش از اسلام و مادها باز می‌گردد و زمانی مرکز حکومت اردلان‌ها بوده، گواهی بر عمق تاریخی و فرهنگی آن است.
پالنگان امروز نه تنها به دلیل معماری بی‌نظیرش، بلکه به خاطر جاذبه‌های طبیعی همچون چشمه‌ها، آبشارها، باغ‌های میوه و به ویژه برگزاری رویدادهای فرهنگی بزرگ، به یکی از هشت روستای منتخب ایران برای رقابت جهانی تبدیل شده است، این فرصت طلایی، موجی از توسعه و امید را در منطقه به راه انداخته است.
«پالنگان»کانون گردشگری با زیرساخت‌های نوین
پویا طالب‌نیا، سرپرست میراث فرهنگی کردستان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، بر اهمیت جایگاه پالنگان تاکید کرد و آن را به عنوان «کانون گردشگری در کردستان» و جذب‌کننده گردشگران داخلی و خارجی معرفی کرد.
وی منطقه هورامانات، شامل پالنگان را به دلیل دارا بودن روستاهای پلکانی و طبیعت بکر، «ذخیره‌گاه فرهنگی ایران» خواند و بر لزوم ارتقای جایگاه جهانی آن تأکید کرد.
پالنگان جزو هشت روستای ایران برای ثبت جهانی
رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به وضعیت روستای پالنگان برای ثبت جهانی، اظهار کرد: در حال حاضر، شاخص‌های ۸ روستا در سراسر ایران برای ثبت جهانی در سازمان جهانی گردشگری در حال بررسی است که پالنگان یکی از این روستاها است.
آوات مکاری افزود: اگرچه تا کنون جواب قطعی برای ثبت جهانی این روستا دریافت نشده است، اما پالنگان از شاخص‌های زیادی برخوردار است که برای موفقیت در این فرآیند مهم هستند و شاخص‌های انتخاب روستای هدف گردشگری جهانی شامل موضوعات اجتماعی، مدیریتی، زیست‌محیطی و شاخص‌های تشکیلاتی است.
روستای گردشگری پالنگان اکنون جزو هشت روستای منتخب جهانی ایران برای شرکت در رقابت یونسکو استمکاری ادامه داد: در استان کردستان، مستندسازی‌های بسیار خوبی همراه با کارشناسی‌های دقیق در رابطه با این شاخص‌ها انجام شده است و این مستندات به‌ویژه در تهران و استان کردستان با همکاری کارشناسان محلی و ملی تهیه شد و تا فروردین ماه فرصت ارسال آن‌ها به سازمان جهانی گردشگری فراهم بود و همچنین، افراد بررسی‌کننده این پرونده به‌طور غیررسمی از روستای پالنگان بازدید کرده‌اند.
وی افزود: یکی از ویژگی‌های خاص پالنگان این است که در فاصله زمانی کوتاه و در مرز بین استان‌های کرمانشاه و کردستان قرار دارد. این موقعیت جغرافیایی باعث شده که پالنگان جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی منحصر به فردی داشته باشد.
رئیس گروه توسعه گردشگری کردستان همچنین به فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی این روستا اشاره کرد و گفت: پالنگان علاوه بر خانه‌های پلکانی و باغ‌های مطبخ و سنگی، دارای مراسم آیینی منحصر به فردی است که در فصل‌های مختلف سال برگزار می‌شود و از جمله این مراسم می‌توان به برنامه‌های نوروزی و جشن هزار دف اشاره کرد که طی سالهای اخیر با استقبال زیاد گردشگران داخلی و خارجی مواجه شده است.
مکاری به بحث شیلات در پالنگان نیز اشاره کرد و گفت: این روستا با داشتن ۳۶ مزرعه شیلات و بیش از ۲۰ رستوران که به عرضه ماهی‌های تازه این منطقه می‌پردازند، در جذب گردشگران نقش قابل توجهی دارد و همچنین، در مسیر این شیلات، ده‌ها مرکز فروش صنایع دستی ایجاد شده که به رونق اقتصادی محلی کمک کرده است.
نصب ۱۳۰ تابلوی دو زبانه در مسیر روستای پالنگان
وی افزود: یکی دیگر از ویژگی‌های مهم پالنگان، دارا بودن ۱۳۰ تابلو دو زبانه در مسیرهای روستا است که به اطلاع‌رسانی و راهنمایی گردشگران کمک می‌کند.
مکاری در پایان تأکید کرد: هرچند که در بخش زیرساخت‌ها و برخی مسائل مدیریتی همچنان نیاز به بهبود وجود دارد، اما بکر بودن طبیعت و داشتن منابع طبیعی غنی، از نقاط قوت روستای پالنگان برای ثبت جهانی است و امیدواریم با تقویت زیرساخت‌ها و ادامه برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای، این روستا به‌زودی به ثبت جهانی برسد و جایگاه ویژه‌ای در گردشگری جهانی پیدا کند.
۱۴۶ هزار گردشگر از پالنگان بازدید کردند
نعمان بشیر دهیار روستای پالنگان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: در پارکینگ‌های این روستا وجود دارد تعداد ۴۸ هزار و ۵۷۱ ماشین در پارکینگ‌های این روستا مستقر شده است.
وی افزود: بر اساس آماری که از سرنشینان خودروها و از پارکینگ‌های روستا به دست آمده به طور میانگین می‌توان گفت در شش ماهه نخست امسال بیش از ۱۴۶ هزار نفر از این روستا بازدید کردند.
دهیار روستای پالنگان تصریح کرد: اشتغال اهالی این روستا که ۱۷۰ خانوار هستند، دامداری سنتی با ییلاق و قشلاق کردن است که یک سوم جمعیت روستا مشغول آن هستند و طبیعت بکر و مراتع وسیع و روش‌های سنتی دامداری این روستا و همچنین دارا بودن مجوز چرای دام ۲۰ هزار راس دام این روستا را به بزرگترین روستای دامداری تبدیل کرده است.
بشیر اذعان کرد: همچنین یک سوم دیگر اهالی مشغول کار شیلات و مابقی هم از خانوارهایی هستند که مشغول امور گردشگری، صنایع دستی، ماهی کباب و اجاره خانه به مسافران هستند.
وی گفت: از جاذبه‌های گردشگری این روستا می‌توان به رودخانه و آبشار و طبیعت بکر اطراف روستا، کوه‌های زیبا و بافت روستایی و طبقاتی خانه‌های آن که برای گردشگران خارجی و داخلی دارای جذابیت است اشاره کرد.
وی گفت: همچنین پوشش مردم روستا وجود باغ ها و آب رودخانه و ماهی کباب و زبان با قدمت و باستانی روستا برای مردم خصوصاً خارجی‌ها بسیار جذاب است.
دهیار روستای پالنگان تصریح کرد: عسل این منطقه به دلیل مراتع وسیعی که دارد و برداشت آن از طریق سنتی خالص و درجه یک نیز زبانزد است.
وی ادامه داد: همچنین روغن محلی و کشک روستای پالنگان هم مشهور است.
بشیر همچنین بیان کرد: ۱۳۰ خانه اجاره‌ای در این روستا وجود دارد و مسیر روستا هم با وجود تمام احشام و دام‌های موجود تمیز است.
وی گفت: آبیاری قطره‌ای هم که از جمله طرح های بزرگ دولت برای توسعه باغات است در سالهای اخیر در توسعه باغی و رشد و پرورش انجیر و انار بسیار مهم بود.
توسعه زیرساخت‌های حیاتی
در همین راستا، توسعه زیرساخت‌های حیاتی، مهم‌ترین گام در مسیر جهانی شدن این منطقه است.
کیومرث حبیبی، معاون استاندار کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر از اختصاص ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تقویت زیرساخت‌های منطقه کامیاران و سروآباد، به‌ویژه در اطراف روستای پالنگان، خبر داد.
کیومرث حبیبی اظهار کرد: این اعتبار در سه سال اخیر به منظور بهبود روکش و آسفالت مسیرهای ارتباطی شهرستان‌های کامیاران و سروآباد، ارتقاء راه‌های روستایی، احداث دکل‌ها و تقویت زیرساخت‌های مخابراتی، آبرسانی و فاضلاب اختصاص یافته است.
بکر بودن طبیعت و داشتن منابع طبیعی غنی، از نقاط قوت روستای پالنگان برای ثبت جهانی استوی افزود: همچنین طرح‌های آبخیزداری، بهداشت و درمان و طرح هادی در شهرستان‌های کامیاران و سروآباد در حال اجراست که به‌طور خاص زیرساخت‌های نزدیک و اطراف روستای پالنگان، در شعاع ۶۰ تا ۷۰ کیلومتری، تقویت خواهد شد.
وی تاکید کرد: این اقدامات با هدف توسعه گردشگری و بهبود شرایط زندگی مردم منطقه انجام می‌شود و نقش بسزایی در ارتقای کیفیت خدمات به ساکنان و گردشگران خواهد داشت.
این تلاش‌ها در حوزه راه نیز به سرعت در حال پیشرفت است بطوریکه فرماندار سنندج، اخیراً اعلام کرده بود: با اجرای پروژه نزار به پالنگان، مسیر دسترسی از مرکز استان به منطقه اورامانات تا ۵۵ کیلومتر کوتاهتر خواهد شد.
غریب سجادی گفت: این امر تحولی بزرگ در توسعه گردشگری روستاهای بخش سیروان و به ویژه مسیر سنندج به پالنگان ایجاد خواهد کرد و دسترسی گردشگران را به این بهشت کوهستانی تسهیل می‌سازد.
سرمایه‌گذاری بر روی میراث انسانی و فرهنگی
جهانی شدن تنها در گرو زیرساخت‌های فیزیکی نیست، بلکه نیازمند توانمندسازی جامعه محلی و حفاظت از میراث ناملموس است.
تیمور خالدی، سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی کردستان، اظهار کرد امسال در راستای توسعه گردشگری پایدار، دوره آموزشی با حضور ۱۶۰ نفر از اهالی، کودکان، نوجوانان و جوانان روستای پالنگان برگزار شد که با استقبال بی‌نظیری مواجه شده است.
خالدی هدف از این دوره‌ها را حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی، جذب و نگهداشت گردشگران، ارتقای مهارت‌های اجتماعی و مشارکت نسل جوان در توسعه گردشگری روستا دانست و افزود: روستای گردشگری پالنگان اکنون جزو هشت روستای منتخب جهانی ایران برای شرکت در رقابت یونسکو است.
وی گفت: در سالهای اخیر اقدامات خوبی برای توسعه گردشگری انجام شده و تا پایان اردیبهشت امسال، اقدامات موثری در راستای تکمیل پرونده روستای پالنگان برای ثبت جهانی انجام شد.
همچنین بر اساس آخرین اخبار وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، کمتر از ده روز دیگر نتایج پرونده هشت روستای ایران، از جمله پالنگان، برای پیوستن به این شبکه جهانی اعلام خواهد شد.
جاذبه‌هایی فراتر از معماری پلکانی
پالنگان تنها به معماری پلکانی‌اش محدود نمی‌شود؛ این روستا با آمیزه‌ای از طبیعت، تاریخ و فرهنگ، طیف گسترده‌ای از جاذبه‌ها را پیش روی گردشگران قرار می‌دهدمهم‌ترین این جاذبه‌ها، جشنواره باشکوه «هزار دف» است که تاکنون سه سال میزبان این رویداد بزرگ فرهنگی و موسیقایی کشور بوده و در دل کوه‌های زاگرس طنین‌انداز می‌شود.
از نظر طبیعی، وجود رودخانه خروشان تنگی‌ور که از میان روستا می‌گذرد و آبشارهای فصلی و دائمی در دل دره، چشم‌اندازی بی‌بدیل خلق کرده است.
همچنین وجود مجتمع‌های شیلات ماهی در کنار رودخانه، فرصت چشیدن طعم ماهی کبابی تازه پالنگان را که از شهرت خاصی برخوردار است، برای گردشگران فراهم می‌آورد.
استقبال گرم مردم محلی، رمز موفقیت پالنگان
اهالی خونگرم پالنگان، خود بزرگترین سرمایه گردشگری این روستا هستند, یکی از اهالی در گفت‌وگو با خبرنگار ما، رونق گردشگری را «برکت حضور گردشگران و مهمانان» دانست و اعلام کرد: مردم این روستا همواره با آغوش باز از گردشگران استقبال می‌کنند.
مهمان‌نوازی مردم پالنگان، نه تنها در سخن، بلکه در عمل نیز نمایان است؛ پخت غذاهای سنتی منطقه، برپایی نمایشگاه‌های صنایع دستی و عرضه سوغات محلی، تجربه‌ای اصیل و به یاد ماندنی را برای هر بازدیدکننده‌ای رقم می‌زند و اقتصاد محلی روستا را شکوفا می‌سازد.
در انتظار خبرهای خوش از میراث جهانی گردشگری
با توجه به همت مسئولان برای بهبود زیرساخت‌ها و تمرکز بر توانمندسازی جامعه محلی، و درخشش پالنگان در قامت یک مقصد فرهنگی و طبیعی، این روستای کهن به نقطه عطفی در تاریخ گردشگری خود نزدیک شده است.
انتظار برای اعلام نتایج نهایی رقابت یاد شده در حالی است که پالنگان با معماری سنگی، طبیعت پر طراوت و نوای هزار دف، بیش از پیش خود را به عنوان «ماسوله کردستان» و یک مقصد شایسته جهانی به دنیا معرفی کرده است.
پالنگان، با تلفیق سنت و توسعه پایدار، گام‌های نهایی خود را برای ثبت جهانی و تبدیل شدن به نگین درخشان گردشگری منطقه زاگرس برمی‌دارد.
