همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در زمانی که منابع زمین روبه‌کاهش است، چشم بشر به جایی دوخته شده که همیشه بر آسمان می‌درخشید: ماه. اکنون این جرم آرام و خاموش، به نقطة جوشان رقابت اقتصادی میان قدرت‌های فضایی تبدیل شده است.
رؤیای قدیمی، واقعیتی جدید
نیم‌قرن از گام نیل آرمسترانگ بر خاک ماه می‌گذرد، اما این بار هدف دیگر تنها «رسیدن» نیست، بلکه «ماندن» است. سفر به ماه، در قالب سکونت دائم، نه‌تنها یک پروژه علمی و مهندسی است، بلکه به یک فرصت اقتصادی عظیم برای کشورهای پیشرفته و درحال‌توسعه بدل شده است.
از استخراج فلزات کمیاب تا کشاورزی در مدار، و از تولید انرژی پاک تا گردشگری فضایی، ماه در حال تبدیل‌شدن به پایگاهی استراتژیک برای آینده زمین است. این بار، داستان سفر به ماه، داستان اقتصاد و بقاست.
منابع معدنی ماه؛ گنجینه‌ای پنهان در دل سکوت
در دل خاک نقره‌ای ماه، ثروتی خفته است. دانشمندان می‌گویند این قمر حاوی مقادیر قابل‌توجهی از فلزات گران‌بها مانند پلاتین، پالادیوم، رودیوم، ایریدیوم و روتنیوم است — عناصری که در زمین کمیاب و بسیار گران‌قیمت‌اند.
ارزش این منابع، برآوردی بیش از یک تریلیون دلار دارد. نکته جالب آنکه به دلیل نبود جو و فعالیت‌های زمین‌ساختی در ماه، این فلزات درست در نزدیکی سطح قرار دارند. استخراج آنها در مقایسه با زمین، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
به همین دلیل، کشورهایی مانند آمریکا، چین و ژاپن در حال طراحی ربات‌های حفاری ماه‌نشین برای بهره‌برداری از این ذخایر هستند.
انرژی و منابع حیاتی؛ طلاهای نامرئی ماه
یکی از شگفت‌انگیزترین یافته‌ها، وجود یخ‌های آبی در دهانه‌های قطب جنوب ماه است؛ جایی که خورشید هرگز به آن نمی‌تابد. این یخ‌ها می‌توانند برای تولید آب آشامیدنی، اکسیژن تنفسی و سوخت موشک به کار روند.
اما شاید ارزشمندتر از آب، عنصر دیگری باشد: هلیوم-۳، ایزوتوپی نادر که پتانسیل آن برای همجوشی هسته‌ای پاک و بدون آلودگی، آیندة انرژی زمین را دگرگون می‌کند. هر تن از این ماده می‌تواند میلیاردها دلار ارزش داشته باشد.
کشاورزی در ماه؛ از رویا تا کشت واقعی
آیا می‌توان بر سطح ماه گندم و سبزی کاشت؟ پاسخ دانشمندان، با شگفتی «بله» است. در سال‌های اخیر، پروژه‌های آزمایشی در ایستگاه‌های فضایی و شبیه‌سازهای قمری نشان داده‌اند که با استفاده از روش‌های کشت هیدروپونیک و نور مصنوعی کنترل‌شده، رشد گیاهان در ماه امکان‌پذیر است
خاک ماه، اگرچه فقیر از مواد آلی است، اما با افزودن عناصر معدنی و آب قابل‌بازیافت از یخ‌ها، می‌تواند به محیطی برای پرورش گیاهان مقاوم بدل شود.
کشاورزی در ماه نه‌تنها منبع غذا، بلکه راهی برای تولید اکسیژن و بازچرخانی آب نیز هست؛ حلقه حیاتی بقا در پایگاه‌های قمری.
ساخت‌وساز در ماه؛ بتن فضایی از خاک نقره‌ای
در دمای منفی ۱۷۰ تا مثبت ۱۰۰ درجه، هیچ مصالحی تاب نمی‌آورد مگر از خود ماه. دانشمندان از خاک ماه یا همان ریگولیت برای تولید نوعی بتن فضایی استفاده می‌کنند. با ذوب یا فشرده‌سازی این ماده، سازه‌هایی ساخته می‌شود که در برابر تابش‌های کیهانی و برخورد میکروشهاب‌سنگ‌ها مقاوم هستند.
چنین مصالحی می‌توانند خانه‌های فضایی، ایستگاه‌های علمی و حتی کارگاه‌های استخراج را در ماه ممکن کنند. اروپا و ژاپن در حال آزمایش چاپ سه‌بعدی ساختمان‌ها با پودر ریگولیت قمری‌اند؛ گامی بزرگ به‌سوی سکونت دائمی انسان در ماه.
بازارهای نوین؛ از گردشگری فضایی تا محصولات ماهی
با رشد فناوری پرتاب‌های قابل‌استفاده مجدد مانند SpaceX و Blue Origin، سفر به ماه برای شهروندان عادی دیگر دورازذهن نیست.
گردشگری قمری می‌تواند به صنعتی چندمیلیارددلاری تبدیل شود؛ از تورهای مداری و اقامت کوتاه‌مدت در پایگاه‌های ماهی گرفته تا تولید محصولات تجاری با برند «ساخت ماه!»
سنگ‌های ماه، سوغاتی‌های فضایی، برنامه‌های تلویزیونی زنده از سطح ماه، و حتی جشن‌های سال نو بر فراز دهانه‌های درخشان، بخشی از بازارهایی‌اند که به‌زودی شکل خواهند گرفت.
بیشتر بخوانید:
ماه، سرمایه گاه آینده زمین
سفر به ماه دیگر یک ماجراجویی علمی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری برای بقا و پیشرفت بشر است. ماه می‌تواند به آزمایشگاهی برای فناوری‌های نو، نیروگاه انرژی پاک، و پایگاهی برای پرش به‌سوی مریخ بدل شود. سرمایه‌گذاری در ماه یعنی گشودن دروازه‌ای به آینده‌ای که در آن، زمین تنها خانه بشر نیست.
در سکوت سپید و بی‌انتهای ماه، شاید پاسخ بزرگ‌ترین پرسش انسان نهفته باشد: چگونه می‌توان آینده را در آسمان ساخت؟
