به گزارش خبرآنلاین، سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان در هشت اوت ۲۰۲۵ در کاخ سفید، توافقنامه صلح ۱۷ ماده‌ای را امضا کردند که پس از سال‌ها مذاکره و ارزیابی منعقد شده است. مذاکراتی که با تصرف نظامی منطقه جدایی‌طلب قره‌باغ توسط جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ متوقف شد.
بنا بر روایت ایسنا، اکنون، پیمان «برقراری صلح و روابط بین دولتی بین جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان» پیشرفت بزرگی در روابط بین دو کشور قفقاز جنوبی را نشان می‌دهد که از زمان استقلال در سال ۱۹۹۱، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سطوح مختلف با یکدیگر در حال جنگ بوده‌اند.
این توافق صلح با توافقات دوجانبه بین ایالات متحده و هر دو کشور قفقاز جنوبی در زمینه اقتصاد و امنیت، و همچنین اعلامیه مشترک امضا شده از سوی هر سه کشور و اعلام «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر لغو برخی از تحریم‌های اعمال شده علیه جمهوری آذربایجان از سال ۱۹۹۲ همراه بود. رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان در سخنرانی‌های ملی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد که دوشنبه ۲۹ سپتامبر به پایان می‌رسد، از این تحولات استقبال کردند.
توافق ایروان-باکو نقطه عطف بزرگ بود
«آنی بدالیان» سخنگوی وزارت امور خارجه ارمنستان در حاشیه هشتادمین نشست سالانه مجمع عمومی در گفت‌وگو با پایگاه خبری – تحلیلی PassBlue با ابراز خوش‌بینی نسبت به توافق صلح و امضای نهایی آن تاکید کرد که این پیمان، زمینه توافقات مرتبط و آنچه را که در ماه‌های آینده انتظار می‌رود، فراهم کرد.
او درباره مراحل بعدی پس از امضای این توافق، حصول آن را یک «نقطه عطف بزرگ» توصیف کرد و گفت: ما مجدداً تأکید کردیم که مرزهای دو کشور همان مرزهایی هستند که توسط اعلامیه آلماتی ۱۹۹۱، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید، به رسمیت شناخته شده است. ما بر سر اصول اساسی، صلاحیت قضایی، حاکمیت، تمامیت ارضی و البته مصونیت مرزها توافق کردیم. ما این را مبنای بسیار مهمی برای کار بیشتر می‌دانیم.
بدالیان با تاکید بر اینکه «ما معتقدیم که صلح برقرار شده است» افزود: تعهدات بسیار صریح و محکمی مبنی بر برقراری صلح وجود داشت. این تفاهم از طرف ما است و ما معتقدیم که این تفاهم از طرف دیگر و در سطح بین‌المللی نیز وجود دارد. ما برای امضای پیمان صلح تلاش خواهیم کرد. در ماه مارس، گفتیم که آماده امضا هستیم. بلافاصله گفتیم که «بیایید صحبت کنیم، بیایید زمان و مکان را ببینیم، ما آماده امضا هستیم.» و این تغییر نکرده است.
وی ادامه داد: ما امیدواریم که اجرای پروژه TRIPP (مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی) رفع انسداد ارتباطات منطقه‌ای را نه تنها در یک بخش، بلکه در کل ارتباطات منطقه‌ای تقویت کند. باز هم، این فقط مربوط به ارمنستان، جمهوری آذربایجان و قفقاز جنوبی نیست. این، می‌تواند بخشی از یک پروژه بزرگ‌تر، کریدور میانی و سایر پروژه‌هایی باشد که هدف آنها اتصال آسیا به اروپا و برعکس است. هر پروژه ارتباطی که در ارمنستان اجرا می‌شود، تحت حاکمیت ارمنستان باقی می‌ماند. این برای ما بسیار مهم است. ما در مورد سایر جزئیات فنی بحث خواهیم کرد، تصمیم خواهیم گرفت که چه کسی و چگونه فعالیت می‌کند، اما تحت حاکمیت ارمنستان باقی خواهد ماند.
موضوع حضور سربازان روسیه در مرز ارمنستان و ایران به توافق با آذربایجان مربوط نمی‌شود
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ارمنستان در پاسخ به این سوال که «آیا مذاکراتی در مورد زندانیان ارمنی در جمهوری آذربایجان انجام خواهد شد؟» تاکید کرد: بله، ما می‌گوییم که صلح برقرار شده است و این، به معنای حل مسائل بشردوستانه نیز هست.
بدالیان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «در حال حاضر، از طریق یک توافق، سربازان روسیه در مرز جنوبی ارمنستان با ایران گشت‌زنی می‌کنند. آیا توافق صلح به معنای ترک سربازان است؟» اظهار داشت: این موضوع توسط توافق دوجانبه با روسیه تنظیم شده است، بنابراین، به توافق صلحی که ما امضا کرده‌ایم، مربوط نمی‌شود.
دیپلمات ارمنستانی به توافق دوجانبه‌ای میان این کشور و روسیه اشاره دارد که در سال ۱۹۹۲ در پی برقراری روابط میان مسکو و ایروان حاصل شد و وضعیت نیروهای مرزبانی روسیه مستقر در خاک ارمنستان را مشخص می‌کند.
طبق این توافقنامه که در ۳۰ سپتامبر ۱۹۹۲ به امضا رسید، مرزبانان روسیه در مرزهای ارمنستان با ترکیه و ایران خدمت می‌کنند و به ترتیب از بخش‌هایی به طول ۳۴۵ و ۴۵ کیلومتر محافظت می‌کنند. ارتش روسیه از تابستان ۲۰۲۴، به تدریج از ایست‌های بازرسی خارج شد و وظایف حفاظت از مرزهای دولتی را بدون مشارکت در کنترل مرز حفظ کرده است.
توافق صلح با جمهوری آذربایجان پروسه‌ای دشوار بود
سخنگوی وزارت امور خارجه ارمنستان همچنین درباره اینکه «آیا قطار ساخت شوروی که قبلاً در امتداد مرز جنوبی ارمنستان با ایران حرکت می‌کرد، به لطف توافق صلح احیا خواهد شد؟»، گفت: ایروان در حال بررسی لجستیک این منطقه است. این یک مسیر ترانزیتی خواهد بود. این یک کریدور به معنایی که ممکن است شنیده باشید، نیست. این مسیری است که تحت حاکمیت جمهوری ارمنستان باقی می‌ماند.
او در بخش دیگری از این گفت‌وگو، حصول توافق صلح با جمهوری آذربایجان را پروسه‌ای دشوار توصیف کرد و افزود: پس از یک درگیری، صحبت کردن در مورد صلح آسان نیست، به خصوص با توجه به اینکه مسائل قدیمی، احساسات و درک خاصی وجود دارد. اما حدود سه و نیم تا چهار سال مذاکرات فشرده انجام شد. ما شروع به تبادل پیش‌نویس‌های توافقنامه و دیدار بین وزرای امور خارجه و رهبران کشورها کردیم. تک تک مواد، تک تک جملات، به طور کامل مورد بحث قرار گرفته است. و امسال، به این توافق رسیدیم و اعلام کردیم که هر دو طرف بر سر متن توافق دارند.
وی همچنین اظهار داشت: در رسانه‌های ارمنستان همواره این سوال از اکثر مقامات ما پرسیده می‌شود که چه تضمینی وجود دارد؟ رویکرد ما این است که این امر برای همه سودمند است. اول از همه برای ارمنستان و آذربایجان، زیرا ما دو طرف اصلی هستیم اما سایر کشورهایی که به صلح در قفقاز جنوبی و ثبات این منطقه برای بهره‌مندی از مزایای اقتصادی علاقه‌مند هستند نیز از این امر سود می‌برند.
312
