بازگشت تحریمهای سازمان ملل از طریق مکانیسم اسنپبک، منابع ارزی ایران را تحت فشار قرار داده و تورم نقطهبهنقطه شهریورماه به ۳۹.۵ درصد رسیده است. هزینه سبد معیشتی دهک اول به بیش از ۱۵ میلیون تومان در ماه رسیده و قیمت کالاهای اساسی مانند برنج و گوشت بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته، که خانوارها را به مرز بحران معیشتی کشانده است.
تقوینژاد، دبیر هیئت دولت، اعلام کرد که بسته معیشتی برای هشت دهک درآمدی (حدود ۷۰ میلیون نفر) طراحی شده تا از اقشار کمدرآمد در برابر گرانیهای ناشی از تحریمها حمایت کند. این بسته ترکیبی از یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی و کالابرگ الکترونیکی است که از اردیبهشت ۱۴۰۴ اجرا شده و تا پایان آبان ادامه دارد.
طرح کالابرگ الکترونیکی امکان خرید ۱۱ قلم کالای اساسی مانند برنج، روغن و گوشت را از فروشگاههای مشخص فراهم میکند. برای یک خانوار چهارنفره در دهک اول، این طرح ماهانه ۳.۲ میلیون تومان (۲.۴ میلیون کالابرگ + ۱.۲ میلیون نقدی) و سالانه ۳۸.۴ میلیون تومان حمایت ارائه میدهد. با این حال، منتقدان معتقدند این مبلغ در برابر تورم ۴۰ درصدی تنها ۲۰-۲۵ درصد سبد معیشت را پوشش میدهد.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، تأکید کرد که برنامه اقتصادی روز یکشنبه در هیئت وزیران بررسی میشود و هدف آن حفظ ثبات اجتماعی و معیشت مردم است. اما عبدالرضا صوفی، اقتصاددان، هشدار داد که بدون تعدیل مبالغ کالابرگ با تورم، پوشش واقعی این طرح به زیر ۱۰ درصد سقوط خواهد کرد. همچنین، وابستگی به فروشگاههای خاص، دسترسی روستاییان را محدود کرده است.
دولت با حذف یارانه دهکهای ۸ تا ۱۰، حدود ۵ هزار میلیارد تومان صرفهجویی کرده، اما وزیر کار اعلام کرد که برای حمایت از هفت دهک، ۲۵ هزار میلیارد تومان نیاز است. نقص در شناسایی دهکها باعث شده ۳۰ درصد از دهک ۱۰ همچنان یارانه دریافت کنند، که کارایی طرح را زیر سؤال برده است.
خانوادهای چهارنفره در تهران (دهک ۲) گزارش داد که کالابرگ ۲ میلیون تومانی تنها ۴۰ درصد نیاز پروتئینی آنها را تأمین میکند، در حالی که قیمت مرغ به ۱۰۰ هزار تومان رسیده است. تورم پیشبینیشده ۳۵-۴۵ درصدی در سال ۱۴۰۴ میتواند ارزش واقعی یارانه را تا ۱۵ درصد کاهش دهد، که پوشش سبد معیشت را به شدت کم میکند.
محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور، بر اجرای سریع کالابرگ برای جلوگیری از رانت یارانهای تأکید کرد و خواستار تخصیص سبد ویژه به دهکهای پایین شد. مهاجرانی نیز وعده داد که برنامه جدید با لحاظ تورم طراحی شده است. با این حال، موفقیت طرح به اجرای سریع، تعدیل با تورم و رشد اقتصادی وابسته است. مردم منتظر یکشنبهاند تا ببینند آیا این طرح میتواند سفرههایشان را از گزند تورم حفظ کند.