محمد پورمحمد شاهوار رئیس شبکه ملی شتاب‌نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به زلزله یکم فروردین ۱۴۰۴ در نطنز، اظهار کرد: پس از وقوع این زلزله، احتمال فعال بودن منطقه از نظر لرزه‌خیزی مورد بررسی قرار گرفت، چراکه پراکندگی ایستگاه‌های شتاب‌نگاری زلزله در آن محدوده کافی نبود.
وی گفت: در همین راستا حدود ۷ ایستگاه جدید در منطقه اضافه شد که یکی از آنها در زواره و در محل شهرداری مستقر شد، یکی در برزک، دیگری در مهاباد اصفهان، یکی در زرفره و دیگری نیز در انتهای گسل و نزدیک کاشان نصب شد تا گسل موردنظر به‌طور کامل پوشش داده شود.
زلزله‌های کویری دیر به دیر اما بسیار شدید رخ می‌دهند
رئیس شبکه ملی شتاب‌نگاری افزود: علاوه بر این، در امتداد گسل دهشیر یزد نیز چند ایستگاه جدید نصب شد. این نوع زلزله‌ها که از آن به‌عنوان «زلزله‌های کویری» یاد می‌شود، معمولاً با فاصله زمانی طولانی رخ می‌دهند اما شدت بالایی دارند؛ مانند زلزله طبس یا زلزله بم که از نمونه‌های شاخص زلزله‌های بزرگ کویری محسوب می‌شوند.
وی ادامه داد: هنگام نصب دستگاه در اردستان، برخی از مردم منطقه اظهار می‌کردند که چون تاکنون زلزله‌ای در این منطقه رخ نداده و بافت قدیمی شهر همچنان پابرجاست، وقوع زلزله بزرگ بعید است؛ اما واقعیت این است که این مناطق نیز مستعد زلزله‌های بزرگ هستند.
پورمحمدشاهوار تصریح کرد: ایستگاه‌های نزدیک این منطقه شامل زواره، نطنز و برزک بوده‌اند و تمامی رکوردهایی که ثبت کردیم، به‌وضوح نشان می‌دهد که این رخداد زلزله بوده است، نه انفجار.
وی افزود: تفاوت میان امواج زلزله و انفجار کاملاً مشخص است؛ چه انفجار هسته‌ای باشد و چه انفجار ناشی از مواد منفجره یا موشکی، شکل امواج اولیه در داده‌های ثبت‌شده به‌روشنی قابل تفکیک است. در انفجارها، امواج اولیه مخرب‌تر بوده و در همان لحظات ابتدایی شدت بالایی دارند، اما در زلزله، ابتدا امواج کوچک‌تر احساس می‌شود و سپس امواج برشی یا ثانویه که مخرب‌تر هستند، می‌رسند.
امواج زلزله با انفجار از نظر علمی کاملاً متفاوت است
رئیس شبکه ملی شتاب‌نگاری تأکید کرد: این تفاوت در الگوهای ثبت‌شده کاملاً قابل تشخیص است و به‌هیچ عنوان نمی‌توان وقوع چنین رخدادهایی را پنهان کرد، چراکه در سراسر جهان، شبکه‌های لرزه‌نگاری تمامی رخدادهای بالای بزرگای ۴ را ثبت و منتشر می‌کنند.
وی گفت: شبکه‌های لرزه‌نگاری جهانی در کشورهایی مانند ارمنستان، عربستان، امارات و پاکستان زلزله‌های بالای ۴ ریشتر را ثبت می‌کنند و حتی گاهی اوقات مراکز لرزه‌نگاری آمریکایی زلزله‌های بالای ۴ ریشتر ایران را زودتر از ما اعلام می‌کنند.
پورمحمدشاهوار با اشاره به عملکرد شبکه ملی شتاب‌نگاری کشور بیان کرد: ایستگاه‌های مرکز تحقیقات در نقاط مختلف کشور از جمله فشم، شمشک، لواسان و تهران بیش از ۱۰ رکورد بسیار دقیق و واضح از این زلزله ثبت کرده‌اند که با زمان احساس زمین‌لرزه توسط مردم کاملاً منطبق بوده است.
وی افزود: گاهی فاصله زیاد موجب می‌شود مردم در برخی مناطق زلزله را احساس نکنند، اما دستگاه‌ها به‌صورت دقیق آن را ثبت می‌کنند و زمان رخداد در همه رکوردها یکسان است که نشان‌دهنده صحت داده‌ها و منشأ واحد زلزله است.
رئیس شبکه ملی شتاب‌نگاری در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر حدود یک‌هزار و ۶۰۰ ایستگاه شتاب‌نگاری در کشور فعال است و این تعداد باید به ۳ هزار ایستگاه افزایش یابد. بدون تردید، افزایش تعداد ایستگاه‌ها موجب ارتقای کیفیت داده‌ها، رفع شبهات احتمالی و افزایش اعتماد عمومی خواهد شد.
وی گفت: در شرایط کنونی، بخشی از تردیدهای مردم ناشی از کمبود اطلاعات دقیق است، اما با توسعه شبکه و دسترسی گسترده‌تر به داده‌های شتاب‌نگاری، اطمینان عمومی نسبت به صحت تحلیل‌ها بازخواهد گشت.
