گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد-نیلوفر ادیب نیا؛ چین این هفته برنامه‌ای را با نام «ویزای K » راه‌اندازی کرد تا نیروهای متخصص در حوزه فناوری را جذب کند، اما این طرح با واکنش‌های مختلفی در داخل کشور روبه‌رو شد.
بر اساس گزارشی از فایننشال‌تایمز، دولت چین امیدوار است این ویزا بتواند به توسعه صنایع علمی و فناوری کشور کمک کند. تحلیل‌گران می‌گویند این برنامه برای چینی‌های مقیم خارج از کشور و متخصصان کشورهای در حال توسعه جذاب خواهد بود.
این بخش صنعتی، در شرایطی که رقابت سیاسی چین با آمریکا افزایش یافته، از اولویت‌های اصلی رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، محسوب می‌شود. رسانه‌های دولتی چین اعلام کرده‌اند که ویزای K برای جذب «نیروهای جوان و واجد شرایط در حوزه‌های علم و فناوری» طراحی شده است.
روزنامه حزب کمونیست چین نیز این طرح را نمادی از «چینی پویا و با اعتماد به نفس» در سطح جهانی توصیف کرده است.
هان شن لین، استاد دانشگاه نیویورک در شانگهای، گفت: «با اجرای ویزای K، انتظار دارم جریان ورود نیروهای متخصص از هند، روسیه، جنوب شرق آسیا و خاورمیانه مناطقی سرشار از استعدادهای علمی و فناوری با هزینه‌های کمتر سرعت بگیرد.»
او افزود: «این ویزا همچنین برای چینی‌های مقیم خارج از کشور و پژوهشگران آمریکایی و اروپایی که در کشور خود با محدودیت‌ها و موانع روبه‌رو هستند، بسیار جذاب خواهد بود.»
براساس این گزارش، اطلاعات زیادی از این طرح در دسترس نیست، اما می‌دانیم که برای نخستین بار در ماه اوت معرفی شد و از اول اکتبر همزمان با تعطیلات ملی چین اجرایی گردید.
دارندگان این ویزا می‌توانند در زمینه‌های آموزش، علوم و فن‌آوری و همچنین فعالیت‌های کارآفرینی و تجاری مشغول به کار شوند. بر خلاف ویزاهای پیشین، برای دریافت این ویزا نیازی به حمایت یا معرفی از سوی کارفرما یا نهاد دیگری در چین نیست.
راه‌اندازی این طرح پس از آن صورت گرفت که آمریکا ماه گذشته برای ویزای ویژه نیروهای ماهر مالیاتی سنگین وضع کرد. یک تحلیل‌گر ارشد و اقتصاددان چینی نوشت: «در حالی که آمریکا با وضع مالیات تلاش می‌کند ورود نیروهای متخصص را محدود کند، چین مسیر متفاوت و بازتری را در پیش گرفته است.»
یک مقام دیگر گفت: «این طرح در راستای اهداف رئیس‌جمهور چین برای تقویت خوداتکایی کشور در حوزه‌های علمی و فن‌آوری است. اکنون چین دریافته که برای رسیدن به این هدف باید درها را بازتر کند و روند جذب نیروهای متخصص را ساده‌تر و جذاب‌تر سازد؛ به همین دلیل این ویزا ایجاد شده است.»
با این حال، این طرح در داخل چین با واکنش‌هایی ملی‌گرایانه و گاهی حتی بیگانه‌هراسانه مواجه شده است، زیرا یافتن شغل حتی در حوزه‌های علمی و فن‌آوری برای فارغ‌التحصیلان تازه‌کار دشوارتر شده است. نرخ بیکاری جوانان در ماه اوت به نزدیک نوزده درصد رسید که بالاترین میزان طی دو سال گذشته است.
برخی کاربران اینترنتی پرسیده‌اند که چرا کشوری که میلیون‌ها فارغ‌التحصیل در رشته‌های علمی و فن‌آوری دارد، به جذب نیروی خارجی نیاز پیدا کرده است. یکی از آن‌ها نوشت: «اگر منابع کافی داریم، چرا استعدادهای خودمان را پرورش نمی‌دهیم؟»
کاربری دیگر اعتراض کرد که اعطای ویزا به دانشجویان هندی که بخش بزرگی از دریافت‌کنندگان ویزاهای تخصصی هستند نوعی بی‌وفایی به سربازان چینی است که پنج سال پیش در مرز با همسایه جنوبی جان خود را از دست دادند.
این واکنش‌ها باعث شد دولت موضع دفاعی بگیرد و رسانه‌های دولتی این هفته مقالاتی برای حمایت از طرح منتشر کردند. روزنامه حزب کمونیست چین نوشت: «برخی سیاست را اشتباه تفسیر کرده و ادعاهای بی‌پایه‌ای مطرح می‌کنند که مردم را گمراه و نگرانی‌های غیرضروری ایجاد می‌کند..»
این روزنامه افزود: «اگرچه چین در منابع انسانی رتبه اول جهان را دارد، اما هنوز کمبود نیروهای با مهارت بالا احساس می‌شود و به شکاف مهارتی پیش‌بینی‌شده در صنایع اشاره کرد.»
بیشتر تحلیل‌گران بر این باورند که هدف این سیاست، جذب نیروهایی از دانشگاه‌ها یا موسسات پژوهشی معتبر و یا افراد با مهارت‌های استثنایی در حوزه‌هایی مانند علوم زیستی و هوش مصنوعی است. آلیسیا گارسیا هررو، اقتصاددان ارشد در آسیا و اقیانوسیه، گفت: «احتمالا این برنامه گروه کوچکی اما بسیار بااستعداد را هدف قرار خواهد داد.»
کارشناسان همچنین گفته‌اند هند می‌تواند از این سیاست بهره‌مند شود، زیرا جریان قوی فارغ‌التحصیلان در علوم و فن‌آوری دارد. منجیت کریپالانی، مدیر اجرایی اندیشکده‌ای در بمبئی، افزود: «برای متخصصان میانسال هندی با خانواده، این طرح جذاب خواهد بود؛ چرا که امکانات کامل و پروژه‌های تضمین‌شده در چین در اختیارشان قرار می‌گیرد.»
با وجود روابط سرد میان پکن و دهلی در سال‌های اخیر، دو کشور اخیرا تلاش‌هایی برای نزدیکی داشته‌اند. نخست‌وزیر هند ماه گذشته برای نخستین بار طی هفت سال به چین سفر کرد و در نشست امنیتی سازمان همکاری شانگهای شرکت نمود. پروازهای مستقیم میان دو کشور که از زمان پاندمی کرونا متوقف شده بود، انتظار می‌رود این ماه از سر گرفته شود.
با این حال، یکی از مدیران دانشگاهی هند که نخواست نامش فاش شود، نسبت به استقبال دانشجویان از تحصیل و کار در چین تردید دارد و می‌گوید: «ابتدا باید زبان چینی را بیاموزید؛ این زبان حتی سومین یا چهارمین گزینه ما نیست.»
تحلیل‌گران بر این باورند که جذب نیروهای بااستعداد از سراسر جهان، یکی از اهداف بلندمدت چین برای رسیدن به برتری علمی و فناوری است، به‌ویژه آن‌که این کشور بر این باور است که آمریکا در تلاش است توسعه صنایع پیشرفته، مانند تولید نیمه‌هادی‌ها، را محدود کند.
کریس بیدور، معاون مدیر پژوهش در موسسه گِوِکال، گفت: «چین در این زمینه یک برنامه طولانی‌مدت را دنبال می‌کند. سال‌هاست که تلاش می‌کند با جذب استعدادهای بین‌المللی، به قدرت علمی و فناوری دست یابد و تقریبا مطمئن هستیم که سال‌ها به این مسیر ادامه خواهد داد.»/
