به گزارش رکنا، محققان دانشگاه بهداشت و علوم اورگان به یک دستاورد شگفتانگیز دست یافتهاند. آنها برای نخستین بار موفق شدهاند که از سلولهای پوست انسان، تخمکهای قابل باروری تولید کنند. هرچند که این فناوری هنوز نیازمند تحقیقات بیشتر برای بررسی ایمنی و عملکرد دقیق آن است، اما این پیشرفت از سوی متخصصان به عنوان یک تحول بزرگ در علم باروری شناخته میشود.
پروفسور ریچارد اندرسون، معاون مرکز بهداشت باروری دانشگاه ادینبرو، که در این تحقیقات شرکت نداشته است، نظرات خود را اینگونه بیان کرده: «بسیاری از زنان به دلیل از دست دادن تخمکهای خود، حتی به دلایلی نظیر درمان سرطان، قادر به تشکیل خانواده نیستند. این دستاورد که نشان میدهد تخمکهای جدید میتوانند با اطلاعات ژنتیکی سلولهای پوست فرد تولید شوند، یک جهش علمی عظیم است. این روش کروموزومهای درست برای تبدیل شدن به جنین را در خود دارد و میتواند به زنان کمک کند که فرزندان با ژنتیک خودشان داشته باشند.»
در حال حاضر زوجهایی که دچار مشکل در باروری هستند، معمولاً به روشهایی همچون لقاح آزمایشگاهی (IVF) روی میآورند. این فرآیند شامل لقاح بین تخمک زن و اسپرم مرد در آزمایشگاه بوده و سپس جنین حاصل به رحم مادر منتقل میشود. اما اگر تخمکها مشکل داشته باشند، این روش نیز ممکن است کارآمد نباشد.
مطالعات جدید نشان دادهاند که استفاده از روش پیشرفتهای به نام «انتقال سلولهای سوماتیک» میتواند گزینهای نویدبخش برای پیشرفتهای پزشکی باشد. در این روش، هسته یک سلول معمولی از بیمار (برای مثال سلول پوست) به تخمک اهدایی منتقل میشود تا قابلیت باروری تخمک بازسازی شود. با این حال، یکی از چالشهای اصلی این تکنیک، وجود دو مجموعه کروموزوم در تخمک تولید شده است که نیاز به اصلاح دقیق دارد.
این مشکل در آزمایشهای قبلی روی موشها برطرف شده بود، اما فناوری مذکور هنوز در انسانها تست نشده است.
در یکی از تحقیقات اخیر، پژوهشگران موفق شدند مشکل اضافه بودن کروموزومها را از طریق یک فرآیند پیشرفته به نام «میتومیوز» حل کنند. این روش به طریقی مشابه تقسیم طبیعی سلولها عمل میکند و یک مجموعه اضافی از کروموزومها را حذف میکند تا تخمک به گامتی فعال تبدیل شود.
این تیم تحقیقاتی توانست در مراحل آزمایشگاهی ۸۲ تخمک فعال و سالم تولید کند که سپس توسط اسپرم بارور شدند. از میان این تخمکها، ۹ درصد توانستند به مرحله بلاستوسیست، که مرحلهای از رشد اولیه جنین است، برسند. با وجود این، پژوهشگران این بلاستوسیستها را به این مراحل فراتر که در درمان IVF رایج است، منتقل نکردند.
با وجود اینکه این پژوهش امید جدیدی به افرادی که با مشکلات باروری مواجه هستند بخشیده است، متخصصان همچنان نسبت به موانع موجود در این فناوری تردیدهایی دارند. یکی از مشکلات اصلی، عدم رشد بسیاری از تخمکها و متوقف شدنشان پس از لقاح است. همچنین، برخی از بلاستوسیستها دارای اختلالات کروموزومی بودند.
پروفسور یینگ چونگ، استاد برجسته پزشکی باروری در دانشگاه ساوتهمپتون، ضمن عدم دخالت مستقیم در تحقیقات، در بخشی از اظهارات خود گفته است: «روش میتومیوز میتواند یک نوآوری هیجانانگیز و چشمگیر باشد. اگر چه این فناوری هنوز در مراحل اولیهاش قرار دارد، ولی احتمال دارد روزی بتوانیم از طریق آن ناباروری و مشکلات مربوط به سقط جنین را بهتر درک کنیم. همچنین شاید روزی بتوانیم سلولهایی شبیه تخمک یا اسپرم برای کسانی که گزینههای دیگری ندارند، توسعه دهیم.»