به گزارش همشهری آنلاین، ترمزگیری ناگهانی، صدای غیرعادی از چرخ‌ها یا لرزش فرمان هنگام ترمز گرفتن، همگی می‌توانند نشانه‌هایی از فرسودگی یا آسیب‌دیدگی دیسک ترمز باشند. دیسک ترمز یکی از قطعات حیاتی سیستم ترمز خودرو است که نقش مهمی در ایمنی رانندگی دارد. نادیده گرفتن نشانه‌های خرابی آن می‌تواند به کاهش عملکرد ترمز، افزایش مسافت توقف و حتی تصادف منجر شود.
در این مطلب از همشهری آنلاین همه‌چیز درباره بهترین زمان تعویض دیسک ترمز به شما خواهیم گفت؛ تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
چرا شناخت زمان تعویض دیسک ترمز اهمیت دارد؟
بسیاری از رانندگان تصور می‌کنند تعویض لنت ترمز کافی است، اما دیسک ترمز نیز با گذر زمان و تحت فشار مداوم دچار سایش، ترک‌خوردگی یا تاب‌برداشتن می‌شود. در صورت بی‌توجهی، نه‌تنها عملکرد ترمز کاهش می‌یابد، بلکه ممکن است به سایر قطعات نیز آسیب برسد. دیسک‌های آسیب‌دیده می‌توانند باعث بروز ناهماهنگی بین لنت و سطح تماس شوند که در نهایت ترمزگیری یکنواخت را از بین می‌برد.
بیشتر بخوانید: هنگام ترمز بریدن خودرو چه کنیم؟
دیسک ترمز چیست و چگونه کار می‌کند؟
دیسک ترمز (Brake Disc) صفحه‌ای فلزی است که به چرخ‌ها متصل می‌شود. هنگام فشردن پدال ترمز، لنت‌ها به دو طرف دیسک فشار وارد می‌کنند و از طریق اصطکاک، خودرو را متوقف می‌کنند. این فرآیند باعث ایجاد گرما و در طول زمان، سایش سطح دیسک می‌شود. طراحی برخی دیسک‌ها دارای شیار یا سوراخ‌هایی برای خنک‌کاری بهتر و جلوگیری از افزایش دماست که در خودروهای اسپرت یا سنگین بیشتر دیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: افزایش طول عمر سیستم ترمز خودرو با این ترفندهای ساده
دلایل اصلی نیاز به تعویض دیسک ترمز:
بهترین زمان تعویض دیسک ترمز معمولاً زمانی است که علائم مشخصی مثل کاهش ضخامت، لرزش تایر خودرو هنگام ترمز گیری یا تغییر شکل در دیسک ظاهر شود. شناخت این نشانه‌ها کمک می‌کند قبل از اینکه ترمز خودرو دچار مشکل جدی شود، اقدام به تعویض کنید.
- سایش بیش از حد: هر دیسک ترمز دارای ضخامت مشخصی است. زمانی که ضخامت آن از حد استاندارد کمتر شود، باید تعویض گردد. سایش بیش از حد ممکن است باعث بروز ترک یا دفرمگی سطح دیسک شود.
- تاب‌برداشتن دیسک: رانندگی در مسیرهای کوهستانی یا ترمزهای مکرر در ترافیک سنگین می‌تواند باعث داغ شدن بیش از حد دیسک و تاب‌برداشتن آن شود. این وضعیت باعث می‌شود لنت‌ها به‌صورت ناهماهنگ با دیسک تماس داشته باشند و لرزش ایجاد شود.
- ترک‌های سطحی: گرمای زیاد یا کیفیت پایین دیسک می‌تواند منجر به ایجاد ترک‌های مویی یا عمیق روی سطح آن شود. این ترک‌ها می‌توانند به مرور زمان گسترش پیدا کرده و باعث شکستگی دیسک شوند.
- خراش‌های عمیق: در صورت استفاده از لنت‌های فرسوده، فلز پشت لنت ممکن است به دیسک آسیب برساند و ایجاد شیار کند. این نوع آسیب معمولاً غیرقابل تعمیر است و نیاز به تعویض کامل دیسک دارد.
- زنگ‌زدگی سطحی: در خودروهایی که مدت زیادی بدون استفاده باقی می‌مانند، دیسک ترمز ممکن است دچار زنگ‌زدگی شود که می‌تواند بر عملکرد ترمز تأثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان برای تعویض بهترین لنت ترمز خودرو
نشانه‌های نیاز به تعویض دیسک ترمز
اگر می‌خواهید بدانید بهترین زمان تعویض دیسک ترمز چه موقع است، کافی است در حین رانندگی یا سرویس‌های دوره‌ای به این علائم توجه داشته باشید.
- لرزش فرمان یا پدال ترمز هنگام ترمز گرفتن
- صدای سوت یا ساییدگی از چرخ‌ها
- کاهش محسوس قدرت ترمزگیری
- مشاهده شیارهای عمیق یا تغییر رنگ روی دیسک
- ضخامت کمتر از حد مجاز (قابل اندازه‌گیری با کولیس)
- پدال ترمز بیش از حد پایین می‌رود یا باید بیشتر فشار داده شود.
بیشتر بخوانید: دلایل لرزش تایر خودرو و راه‌های برطرف کردن آن
راهکارهای تشخیص و بررسی در خانه یا تعمیرگاه
بررسی دیسک ترمز الزاماً نیاز به تجهیزات پیچیده ندارد. بسیاری از رانندگان می‌توانند با مشاهده مستقیم از پشت رینگ خودرو، وضعیت ظاهری دیسک را ارزیابی کنند. در صورت وجود هرگونه شیار، ترک یا تغییر رنگ، بررسی دقیق‌تر در تعمیرگاه توصیه می‌شود.
در تعمیرگاه، مکانیک با استفاده از ابزارهای خاص مانند کولیس دیجیتال ضخامت دیسک را اندازه‌گیری می‌کند. همچنین از دستگاه‌های مخصوص برای بررسی تاب‌برداشتن یا سطح ناهموار دیسک استفاده می‌شود. برخی خودروهای جدید، دارای سنسورهایی برای بررسی وضعیت ترمز هستند که اطلاعات دقیق‌تری در اختیار راننده قرار می‌دهند.
راه‌حل‌ها و اقدامات پیشنهادی
- در صورت مشاهده شیارهای عمیق یا تاب‌برداشتن، تعویض دیسک توصیه می‌شود.
- گاهی امکان تراش دادن دیسک وجود دارد، اما فقط در صورتی که ضخامت آن هنوز استاندارد باشد. این کار باید تنها توسط افراد متخصص انجام شود.
- هنگام تعویض لنت ترمز، وضعیت دیسک نیز باید بررسی شود تا از هماهنگی بین دو قطعه اطمینان حاصل شود.
- در صورتی که فقط یک دیسک آسیب دیده باشد، بهتر است هر دو دیسک محور جلو یا عقب به صورت جفت تعویض شوند تا تعادل ترمزگیری حفظ شود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با زمان و دلایل تعویض روغن ترمز خودرو
چطور از فرسودگی زودهنگام دیسک ترمز جلوگیری کنیم؟
برای افزایش عمر دیسک ترمز و کاهش احتمال نیاز به تعویض زودهنگام:
- رانندگی آرام و پرهیز از ترمزهای ناگهانی به خصوص در سرعت‌های بالا
- تعویض به‌موقع لنت ترمز پیش از رسیدن به مرحله آسیب رساندن به دیسک
- استفاده از قطعات با کیفیت و استاندارد که مقاومت حرارتی و دوام مناسبی دارند.
- انجام سرویس‌های دوره‌ای و چک کردن وضعیت ترمز توسط مکانیک ماهر
- پرهیز از عبور سریع از گودال‌های آب بلافاصله پس از ترمزگیری شدید، چون باعث ترک‌خوردگی دیسک می‌شود.
چه زمانی باید به مکانیک مراجعه کرد؟
در موارد زیر حتماً نیاز به بررسی تخصصی دارید:
- لرزش شدید فرمان هنگام ترمز گرفتن
- صدای غیرعادی مداوم از ترمزها
- کاهش ناگهانی عملکرد ترمز
- روشن شدن چراغ هشدار ترمز در صفحه نمایش خودرو
- مشاهده ترک، شیار یا زنگ‌زدگی شدید روی دیسک
رانندگی ایمن با ترمزهای سالم
با توجه به نقش حیاتی دیسک ترمز در ایمنی خودرو، بررسی منظم و تعویض به‌موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی در سیستم ترمز، اقدام سریع می‌تواند از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کند. دیسک ترمز سالم، عملکرد لنت ترمز را بهبود می‌بخشد و فاصله توقف خودرو را کاهش می‌دهد.
با رعایت نکات نگهداری و بازدید دوره‌ای، می‌توانید رانندگی نرم و بدون نگرانی را تجربه کنید. فراموش نکنید که امنیت شما و سرنشینان خودرو، مستقیماً با کیفیت سیستم ترمز در ارتباط است.
