ورزش سه: سازمان لیگ فوتبال ایران پیش از شروع فصل جدید رقابتهای لیگ برتر اعلام کرد هیچ خبرنگار یا عکاسی حق تصویربرداری با موبایل و انتشار تصویر از آنچه درون کاسه استادیومها میگذرد را ندارد و رسانههای که قصد انتشار ویدئو با دوربینهای حرفهای از فضای داخل ورزشگاه را دارند، باید حق پخش را از این سازمان خریداری کنند. از آنجایی که این تصمیم نافی درآمدهای پیشبینی شده باشگاهها در همه جای دنیا نیست، بنای رسانهها بر این بوده که با این تصمیم سازمان لیگ همراهی کنند.
در ذیل این تصمیم آمده به خبرنگاران و عکاسانی که در ورزشگاه با گوشی یا دوربینهای عکاسی اقدام به فیلمبرداری میکنند، تذکر جدی داده شود تا در صورت تکرار از حضور در ورزشگاه و مسابقات لیگ محروم شوند. اما دیروز، در جلسهای با حضور اعوان و انصار اجرایی سازمان لیگ مقرر شد خروجی رسانهها کنترل شود تا هر رسانهای فیلمی از داخل ورزشگاه یا حتی فیلم ارسالی تماشاگران را منتشر کرد، ضمن تذکر کتبی و جدی به آنها اعلام شود در صورت تکرار از حضور نمایندگانشان درورزشگاه جلوگیری خواهد شد.
در این میان اما چند سوال اساسی پیرامون این تصمیم ابهامبرانگیز وجود دارد:
اول- سازمان لیگ تا به حال هیچ پولی بابت درآمدهای تبلیغاتی و فروش حق تصویر مسابقات به باشگاهها پرداخت نکرده؛ در واقع صاحبان اصلی فوتبال و لیگ، درآمدی از طریق سازمان لیگ و قوانینش نداشتهاند. این مسئله در قبال تبلیغات محیطی نیز رخ داده و هیچ باشگاهی بابت مسابقه دادن و تامین مخارج دریافتی مشخص و شفافی ندارد الا جدولی که سازمان لیگ آن را براساس کسورات و جرایم میبندد! در واقع اگر مثلا ای اف سی قوانین سختی برای پوشش تصویری مسابقات دارد، در عین حال جدول درآمدها، تامین هزینهها و پرداختهایش برای هر مسابقه مشخص است، اما در ایران فقط سازمان لیگ از درآمدهای احتمالی مسابقات بهرهبرداری میکند.
دوم- حتی اگر تصمیم گرفته شده توسط سازمان لیگ را بپذیریم و آن را به نفع فوتبال و باشگاهها بدانیم، بدون هیچ تردیدی این تصمیم باید پیش از شروع لیگ اعلام و حق پخش این تصاویر به یک مشتری رسمی فروخته میشد. در حال حاضر نه تنها مشتری و متولی برای این موضوع وجود ندارد، که تنها جلوی جریان آزاد اطلاعات گرفته میشود. بنابراین محدودسازی تصمیمی ناقص و علیه ثبت لحظاتی است که فقط یک بار اتفاق میافتد و در غیاب دوربینها، به تاریخ میپیوندد بدون آنکه اثری از آن باقی بماند.
سوم- ایجاد محدودیت برای پوشش تصویری مسابقات و پیشروی تا آنجا که حتی تصاویر تماشاگرهای حاضر در ورزشگاهها هم منتشر نشود، جلوگیری واضح از جریان آزاد اطلاعات است که به نظر سازمان لیگ به آن بیعلاقه هم نیست اما چرا؟ شایدهمزمانی تصویب این قانون با روزهای فاجعهبار استادیومهای کشور و شرایط اسفناک سختافزاری به خصوص در شهر تهران، این سوال را ایجاد میکند که نکند سازمان لیگ قصد دارد با تصویب این قانون مقابل نشر تصاویر فاجعهآمیز را بگیرد و به نوعی دست به سانسور بزند؟
چهارم- سازمان لیگ در حالی تصمیم گرفته مقابل تصویربرداری با موبایل توسط خبرنگاران و حتی تماشاگران بایستد که از خود این سازمان در بحث تولید محتوای رسانهای هیچ خبری نیست! آن هم در شرایطی که بخش رسانهای سازمان لیگهای معتبر در سراسر جهان، مهمترین و جذابترین ویدیوهای ممکن از هر لیگ را تولید میکنند اما در ایران کوچکترین اثری از تولید محتوا در سازمان لیگ آن دیده نمیشود. در واقع سوال اصلی اینجاست که مالکیت سازمان لیگ بر تصاویر لیگ برتر، دقیقا چه فایدهای برای فوتبال و باشگاهها داشته و دارد؟
لازم به ذکر است که مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۶ شهریور ماده ۱۷ لایحه جامع باشگاهداری را به تصویب رسانده که طی آن باشگاهها مالک حقوقی تصاویر مسابقات خود محسوب میشوند و منافع مالی، معنوی، حقوق سمعی و بصری، ضبط رادیویی، تولید پخش تلویزیونی، حقوق چندرسانهای و ... متعلق به آنهاست و همانطور که مشخص است سازمان لیگ مالکیتی بر این موضوع ندارد.
رسانهها بخش جدایی ناپذیر فوتبال و عامل بزرگ اهمیت این رشته ورزشی محسوب میشوند و همواره حامی دریافت حقوق باشگاهها برای حفظ حیات چرخه سرمایهگذاری. چیزی که نمیدانیم متولی برگزاری مسابقات لیگ برتر تا چه اندازه به آن توجه دارد.