جواد فرخی تولیر، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: برداشت گردو باید زمانی که هم بخش خوراکی مغز و هم پوست سبزآن رسیده باشد، صورت گیرد و در اغلب شرایط پوست سبز بعد از مغز می رسد و باغ داران منتظر می مانند تا پوست سبز نیز برسد که باعث کاهش کیفیت مغز می شود.
وی با اشاره به اینکه نوع آب و هوا و اقلیم تاثیر زیادی در رسیدن محصول گردو دارد، افزود: در نواحی با اقلیم خنک، پوست سبز و مغز گردو هم زمان می رسند و در نواحی مرکزی و گرم کشور که دمای روز و شب بالا و رطوبت کمتر است؛ مغز گردو حدود ۳ هفته زودتر از پوست سبزمی رسد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کرمان ادامه داد: در نواحی ساحلی که دمای روزانه بالا است و شب ها خنک و مرطوب می باشد، اختلاف زمانی بین رسیدن مغز و پوست سبز به ندرت به چند روز می رسد.
فرخی تولیر، با بیان اینکه علاوه بر تفاوت های اقلیمی، تفاوت در ارقام نیز در تعیین زمان رسیدن محصول مؤثر می باشد، گفت: ارقامی که پوسته چوبی را قبل از برداشت در معرض دید قرار می دهند، مستعد آفت کرم سیب هستند، ولی کمتر در معرض خسارت کپک می باشند، زیرا پوست سبز مرطوب تا حدودی از پوست چوبی جدا می باشد.
وی افزود: چهار عامل مهم در افزایش کیفیت مغز و بازار پسندی گردو موثر هستند که شامل اندازه میوه با پوسته چوبی، اندازه و رنگ روشن مغز، عدم وجود خسارت ناشی از آفات و پوسیدگی ها و عدم ضایعات خارجی می باشند و باغ داران در حین رشد و نمو درختان بایستی زمینه تغذیه ای و آبیاری را طوری فراهم آورند تا محصول قابل عرضه ای به بازار داشته باشند.
وی تصریح کرد: برداشت گردو در زودترین زمان ممکن، بدون در نظر گرفتن رقم و اقلیم، همواره روشن ترین رنگ مغز و بدون صدمه را به همراه دارد.
زمان صحیح برداشت گردو
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کرمان افزود: زمان صحیح برداشت گردو درست در زمانی است که بافت احاطه کننده بین و اطراف لپه های مغز گردو از رنگ شیری به قهوه ای تغییر نماید و همچنین در زمان رسیدن مغز، غشای نازک احاطه کننده روی آن باید رنگ روشنی داشته باشد.
فرخی تولیر، با اشاره به اینکه تأخیر در برداشت گردو به آفاتی نظیر کرم سیب و قارچ های کپکی نظیر پنیسلیوم، آسپرژیلوس، آلترناریا و رایزوفوس، امکان نفوذ به مغز را فراهم می کند گفت: بعد از شکفتن پوست سبز، میوه ها هر چقدر روی درخت باقی بمانند درصد بیشتری از آنها آلوده به کرم سیب و کپک ها می شوند.
وی افزود: استفاده از ِاتفن (اترل) امکان برداشت زود هنگام را نسبت به برداشت معمولی فراهم می نماید و به حفظ کیفیت مغز و اجتناب از آلودگی به آفات و کپک کمک می کند.
فرخی تولیر، گفت: بر اساس مطالعات داخلی و خارجی صورت گرفته، حد نهائی غلظت مناسب اتفن به کار رفته در گردو ۵۰۰ ppm است، زیرا در غلظت های بالاتر از آن یعنی ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ ppm، نصف برگ های درخت قبل از خزان طبیعی ریزش نموده و نصف گل آذین های نر (شاتون) در سال آینده تشکیل نمی شوند.
بیماری سوختگی باکتریایی یا بلایت گردو
فرخی تولیر، تصریح کرد: بیماری سوختگی باکتریایی یا بلایت گردو از عوامل مهم پوسیدگی مغز در نواحی با هوای مرطوب و دمای بین ۱۶ تا ۲۹ درجه سانتی گراد است.
وی افزود: در این بیماری لکه های قهوه ای تا سیاه رنگی روی برگ ها، دمبرگ و میوه ها تشکیل می شود و در انتهای گل گاه و قسمت جانبی میوه نقاط سیاه رنگی ظاهر شده و در شرایط رطوبتی مساعد، توسعه یافته و باعث سیاه شدن پوست سبز میوه می شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کرمان ادامه داد: با ترک خوردن پوست رویی، لکه های روی میوه شیرابه سیاه و غلیظی از آن خارج می شود که بروز عفونت و تشکیل لکه در محل گلگاه در میوه های جوان منجر به نفوذ باکتری به مغز و باعث نرم و لزج شدن مغز و فساد آن می شود.
فرخی تولیر، با بیان اینکه در این بیماری چنانچه آلودگی میوه دیرتر رخ دهد، مغز گردو چروکیده و سیاه می شود افزود: به دلیل شرایط رطوبی پایین اوایل فصل، گسترش این بیماری در کرمان کمتر است.
وی تصریح کرد: در بیماری بلایت باکتریایی، ارقام زودبرگ بیشتر از این بیماری متاثر می شوند و استفاده از نهال های سالم و عاری از آلودگی برای کاشت، رعایت فاصله کاشت استاندارد در نهالستان ها، استفاده از ارقام دیر برگ برای اجتناب از بیماری، هرس، انهدام شاخه ها و بافت های آلوده و جمع آوری بقایای آلوده گیاهی به منظور حذف آلودگی و نیز افزایش جریان هوا در شاخه ها، مدیریت آبیاری باغ ها، اجتناب از آبیاری بارانی به خصوص در زمان گل دهی (از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت، مبارزه با علف های هرز، تغذیه مناسب درخت گردو با کودهای مغذی و به طور متعادل، از روش های مدیریت تلفیقی کنترل این بیماری می باشد.
آفت کرم گردو
وی با بیان اینکه آفت کرم گردو (کرم سیب) نیز از مهمترین عوامل زوال مغز گردو می باشد، اضافه نمود: لاروهای نسل اول این پروانه از قسمت گلگاه وارد میوه ها شده، باعث ریزش آنها می شود.
وی ادامه داد: لارو نسل دوم آفت، علی رغم چوبی شدن پوست میوه حدود مرداد ماه از ناحیه بافت نرم انتهای دم میوه وارد می شود و با تغذیه از مغز گردو و فراهم نمودن شرایط برای ورود عوامل پوسیدگی قارچی، باعث سیاه شدن و از بین رفتن مغز آن می شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کرمان تصریح نمود: در زمان توسعه میوه، دمای بالا یا نور شدید موجب چروکیدگی و سیاه شدن مغز گردو می شود و از طرف دیگر دمای طولانی مدت پایین در تابستان و سایه اندازی زیاد موجب کاهش نمو و پُر کردن مغز می شود.
وی ادامه داد: تابستان های گرم و درجه حرارت های بالای ۳۸ درجه سانتی گراد در طی دوره سفت شدن مغز باعث تیره شدن آن می شود و باید آبیاری تکمیلی در تابستان های گرم و درجه حرارت های بالای ۳۸ درجه سانتی گراد جهت جلوگیری از سیاه¬شدن مغز، صورت گیرد.
فرخی تولیر، گفت: کمبود آب آبیاری موجب کاهش رشد شاخساره، کاهش تعداد جوانه های گل، کاهش پُرکردن مغز گردو، کاهش ارزش مغز، افزایش سیاه شدن مغز و کاهش تا حدود ۴۰ درصدی عملکرد می شود و باغ داران گردو با توجه به دمای بالای هوا، سطح خاک و حساسیت این درخت به تنش های حرارتی برای جلوگیری از سیاه شدن مغز گردو و تضعیف درختان، می بایستی اقدام به آبیاری باغ ها نمایند.
وی گفت: به طور کلی دانستن عمق مؤثر ریشه، ظرفیت نگهداری آب و خاک و مقدار آب قابل دسترس ریشه، حد مجاز تخلیه رطوبتی خاک، برای درخت گردو، تبخیر و تعرق واقعی، نیاز آبی درخت و زهکش مناسب برای درخت گردو بسیار مهم است.
فرخی تولیر، ادامه داد: نوع خاک ونیازهای تغذیه ای از دیگر عوامل دخیل در کیفیت و کمیت مغز گردو می باشند وخاک عمیق سیلتی- لومی با زهکش مناسب بهترین شرایط را برای پرورش گردو فراهم می آورد که حداقل عمق خاک محل ایجاد باغ گردو، بایستی ۱۲۰ سانتی متر باشد.
وی با بیان اینکه گردو به خاک های حاصلخیز واکنش بسیار خوبی نشان می دهد گفت: کم عمق بودن خاک، زیادی میزان سنگ و سنگریزه در افق خاک، pH و آهک زیاد خاک و به تبع آن عدم جذب ریزمغذی ها از عوامل محدودکننده رشد و باردهی و سیاه شدگی مغز گردو به شمار می روند.
وی افزود: در زمان رشد سریع رویشی و توسعه میوه های گردو در اردیبهشت و خرداد، کود دهی و آبیاری بسته به نیاز گیاه برای به حداکثر رساندن اندازه و تسریع در بلوغ میوه لازم است.
فرخی تولیر، تاکید کرد: تغذیه باغ گردو با توجه به نتایج آزمون خاک و برگ و سن درختان گردو در نظر گرفته می شود و نمی توان برای همه باغ ها نسخه واحدی ارائه داد، ولی در کل کاربرد کودهای دارای بنیان پتاسیمی به ویژه در زمان رشد فعال درخت نقش موثری در روشن ماندن مغز و حفظ کیفیت آن ایفاء می کند.
وی تصریح کرد: زمان بلوغ فیزیولوژیکی گردو پس از تجمع حداکثری چربی و تغییر رنگ بافت اطراف مغز از رنگ روشن به رنگ قهوه ای است که معمولاَ ۱۸ تا ۲۱ روز قبل از ریزش طبیعی گردو است.
وی افزود: با جدا شدن میوه گردو از شاخه، دیگر مغز قادر به جذب آب و مواد معدنی نیست و چنانچه میوه ها در جای گرمی انبار شده باشند، پوشش سبز به سرعت باعث افزایش دمای میوه شده و آب مغز تبخیر می شود.
فرخی تولیر گفت: بعد از چیدن میوه های گردو می بایست پوست شان را جدا نموده و محصول را در مکان سایه دار و خشک پهن کرد تا خشک شوند.
وی افزود: همچنین محل خشک کردن باید طوری باشد که هوا در آن جریان داشته باشد تا محصول به طور کامل خشک شود.
وی با بیان اینکه قرار دادن میوه ها در مقابل آفتاب جهت تسریع در خشک شدن میوه، باعث افزایش تبخیر از سطح میوهف کاهش میزان آب مغز و کوچک و چروکیده شدن مغز و عدم بازار پسندی آن می شود افزود: بهترین شرایط برای افزایش عمر انباری گردو نگه داری آن در دمای صفر تا ۳- درجه سانتی گراد همراه با رطوبت ۴ تا ۸ درصد است که در این صورت، بهترین رنگ، طعم و مواد مغذی را خواهد داشت.
