خبرگزاری مهر، گروه استانها: در روزگاری که خشکسالی نفس کویر را گرفته و گرد و غبار سایه سنگین خود را بر گستره خراسان جنوبی انداخته، هر قطره از آب حکمی چون زندگی دارد.
پیامدهای کم‌آبی به جایی رسیده که سپیدارهای تنومند صدای پای آب را فراموش کرده و کوهستان‌ها نیز نوای نی چوپان را از یاد برده‌اند.
در حالی که کشاورزی خراسان جنوبی هم تحت دو دهه خشکسالی قرار گرفته است، برخی جوی‌های خاکی و قنات‌های لوله‌گذاری نشده، حیاتبخش آب را پیش از رسیدن به مزرعه و لب تشنه زمین، در خاک گرم کویر از دست می‌دهند.
دست نجات
در شرایطی که امید بسیاری از روستاییان خشکیده بود و محصولاتشان به دنبال کم‌آبی سال به سال کاهش می‌یافت، مسئولان به میدان آمدند تا با مشارکت مردم رونق را به روستاها بازگردانند.
حالا جهاد کشاورزی از چند سال گذشته نخستین گام‌هایش را برداشته تا با لوله‌گذاری جوی‌های خاکی امید را به زمین‌های تشنه برگرداند. طرحی که امروز با همکاری مردم و دهیاری‌ها در شهرستان مهمو مرزی سربیشه، روزهای خوبی را سپری می‌کند و با احیا و لوله‌گذاری هر قنات، لبخند را بر لب روستاییان می‌نشاند.
بدون شک لوله‌گذاری قنات‌ها یک اقدام زیرساختی کلیدی برای نجات هر قطره آب در این استان است و تنها به هدررفت آب ختم نمی‌شود، بلکه پیامدهای گسترده‌تری دارد که حیات اجتماعی و اقتصادی روستاها را نشانه رفته است.
خوشبختانه در سال‌های اخیر، توجه ویژهای به حوزه آب در استان شده است. علاوه بر پروژه‌های لوله‌گذاری، اقدامات ارزشمندی مانند احیای قنوات و گسترش سامانه‌های نوین آبیاری با اعتبارات قابل توجه در دست اجراست، تا جایی که خراسان جنوبی در این دو حوزه رتبه اول کشور را به دست آورده است.
لبخند رضایت کشاورزان
یکی از کشاورزان روستای برکوه از توابع سربیشه در گفت و گو با مهر با اشاره به اراضی زراعی‌اش، بیان کرد: قبلاً جوی‌ها خاکی بود و از لابه‌لای علف‌ها رد می‌شد و بخش زیادی از آب در مسیر نیز به هدر می‌رفت.
رضایی با بیان اینکه در چنین شرایطی آب برای آبیاری درخت‌ها و اراضی کافی نبود، افزود: با لوله‌گذاری قنات، آب در مسیر هدررفت ندارد و به سرعت به زمین کشاورزی می‌رسد.
یکی دیگر از کشاورزان با بیان اینکه قبلاً جوی آب خاکی بود و کشاورزان هم اذیت می‌شدند، افزود: آب حدود یک و نیم ساعت از قنات در مسیر بود تا به زمین‌های کشاورزی برسد اما با لوله‌گذاری، بعد از ۱۰ دقیقه به نقطه مورد نظر می‌رسد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر هم لوله‌کشی هزار متر در حال اجرا است، افزود: این اقدام مسئولان که با همکاری دهیاری‌ها و مردم انجام می‌شود، تاثیر زیادی در رضایت‌مندی روستاییان دارد.
این کشاورز با بیان اینکه قبلاً نمی توانستم کل مزارع کشاورزی ام را آب بدهم و بخشی از آن‌ها از بین رفت، گفت: با لوله‌گذاری قنوات، می‌توان اراضی خشک شده را نیز احیا کرد.
یک دیگر از روستاییان هم با بیان اینکه لوله‌گذاری از هدررفت بخش زیادی از آب در مسیر آبیاری جلوگیری می‌کند، گفت: امیدواریم این اقدام مسئولان مستمر باشد و در همه روستاها انجام شود چراکه امید روستاییان به قنات و کشاورزی است.
موسوی ادامه داد: باتوجه به کاهش دبی آب قنات‌ها در خشکسالی‌ها، با انجام عملیات مرمت و بهسازی نه تنها از تخریب آن‌ها جلوگیری می‌شود بلکه با احیا دوباره قنوات می‌توان از آب‌های موجود حداکثر استفاده را برد.
حیات در ۱۶ روستای سربیشه با لوله‌گذاری قنوات
علی محمدی، رئیس اداره اب و خاک جهاد کشاورزی سربیشه در این خصوص بیان کرد: سربیشه دارای هزار و ۱۰۰ رشته قنات است.
وی ادامه داد: به قنواتی لوله اختصاص می‌دهیم که دارای شاخص جمعیتی، سطح زیر کشت اراضی قنواتی که تاکنون کانال سیمانی بوده و فاقد لوله‌گذاری هستند، باشند.
سرپرست جهاد کشاورزی شهرستان سربیشه هم بیان کرد: در یک سال گذشته ۱۶ روستا از روستاهای سطح شهرستان که جوی‌ها خاکی هدررفت آب زیادی داشته، لوله‌گذاری شده‌اند.
به گفته محمدی، اعتبار هزینه شده برای این موضوع چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان بوده است.
وی بیان کرد: طرح لوله گذاری با هدف کاهش تلفات و هدر روی آب در بستر جوی‌ها و مقابله با مشکل کم آبی و بهبود نظام توزیع آب در مزارع اجرا شده است.
استاندار خراسان جنوبی نیز در تازه‌ترین اظهارات خود بر اهمیت احیای قنوات تأکید کرده و آن را به‌مراتب کارآمدتر از اجرای طرح‌های پرهزینه تأمین آب دانسته است.
سیدمحمدرضا هاشمی در سی و چهارمین جلسه کارگروه سازگاری با کم‌آبی با اشاره به کاهش ۴۳ درصدی بارندگی‌ها در سال آبی جاری، گفته است که مدیریت مصرف آب باید از سطح جامعه به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود و آموزش آن از مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها آغاز شود.
وی با بیان اینکه ۸۸ درصد مصرف آب استان در بخش کشاورزی است، افزود: نماز جمعه می‌تواند بستری مهم برای تبیین ضرورت صرفه‌جویی در مصرف آب باشد.
استاندار همچنین تصریح کرد: گاهی با صرف تنها یک میلیارد تومان می‌توان یک قنات را احیا کرد، در حالی که برای طرح‌های انتقال آب، ده‌ها میلیارد هزینه می‌شود.
هاشمی با تأکید بر اینکه احیای قنوات موجب ماندگاری جمعیت در روستاها خواهد شد، گفت: هیچ توجیهی برای استفاده از آب شرب در آبیاری فضای سبز وجود ندارد و جداسازی آب شرب از مصارف غیرضروری باید در اولویت باشد.
۱۵۰ کیلومتر دیگر از جوی‌های خاکی نیازمند لوله‌گذاری بوده که همت ویژه مسئولان را می‌طلبد چراکه اجرای اینگونه از طرح‌ها کاهش هدررفت آب، افزایش بهره‌روی و درامد و ثبات روستایی را به دنبال دارد.
آنچه امروز در سربیشه با اجرای طرح لوله‌گذاری قنوات رخ داده، فراتر از یک پروژه عمرانی است و در حقیقت نمونه‌ای عینی از «روایت خدمت» در خراسان جنوبی به شمار می‌رود. خدمتی که با تلاش جهاد کشاورزی، همت روستاییان و حمایت مسئولان شکل گرفته و نتیجه‌اش در لبخند کشاورزان و جان گرفتن دوباره زمین‌های خشک نمایان است.
استمرار چنین طرح‌هایی نه تنها به معنای صیانت از آب و رونق کشاورزی است، بلکه نماد همدلی مردم و مسئولان در مسیر توسعه و گواهی روشن بر جاری بودن روایت خدمت در اقصی نقاط استان است.
