به گزارش همشهری آنلاین، بی بی سی نوشت: این فایل صوتی مربوط به دیداری خصوصی با رئیسجمهور موریتانی، در ۶ سپتامبر ۱۹۷۰ (چند هفته پیش از مرگ ناصر) است و توسط کانال Nasser TV منتشر شده است
در این گفتوگوی صوتی، ناصر برخلاف لحن حماسی همیشگیاش، با لحنی واقعگرایانه و انتقادی سخن میگوید؛ او از وضعیت ناپایدار منطقهای ابراز نگرانی میکند؛ برخی کشورهای عربی را به مزایدهگری سیاسی و بیعملی در برابر اسرائیل متهم میکند؛ الجزایر را به خلف وعده در اعزام کمک نظامی و خلبان، علیرغم کمکهای مصر به انقلاب این کشور، مورد انتقاد قرار میدهد؛ افزایش هزینههای ارتش از ۱۶۰ میلیون به ۵۵۳ میلیون پوند مصری را فشاری بر توسعه داخلی میداند و در نهایت از حملات رسانهای عراق و الجزایر علیه مصر، ابراز نارضایتی میکند.
زمینه تاریخی: شکاف در جهان عرب
این صحبتها در بحبوحه پذیرش مبادرة راجرز از سوی مصر ضبط شده، طرحی آمریکایی برای آتشبس موقت با اسرائیل. پذیرش این طرح، شکافی عمیق بین قاهره و سایر پایتختهای عربی ایجاد کرده بود. ناصر تلاش میکند در این فایل صوتی، از تصمیم خود دفاع کند و توضیح دهد چرا مصر ناچار به پذیرش چنین توافقی بوده، در حالی که دیگر کشورها فقط شعار میدهند.
انتشار این فایل صوتی با واکنشهای متضاد در فضای مجازی و رسانههای عربی روبهرو شد؛ موافقان آن، ناصر را رهبر صادق و شجاعی دانستند که واقعیتها را صریح میگفت؛ آنها تأکید کردند که مصر تنها در خط مقدم مقابل اسرائیل بود؛ برخی دیگر نیز در واکنش به آن نوشتند: «او تنها کسی بود که جلوی آمریکا و اسرائیل ایستاد، در حالیکه بقیه پشت سرش را خالی کردند.»
اما منتقدان این فایل، آن را نشانهای از شکست پروژه ناسیونالیستی ناصر دانستند و گفتند که اعتراف ناصر به فشار اقتصادی، نشاندهنده ناکارآمدی سیاستهایش بوده است. برخی نیز معتقدند که او پیش از شکست مقابل دشمن، از همپیمانان عربی خود شکست خورده بود.
در الجزایر نیز، برخی کاربران انتشار این فایل را نوعی تحریف رابطه تاریخی مصر و الجزایر دانستند. آنها اشاره کردند که الجزایر در جنگ ۱۹۷۳ از مصر حمایت نظامی کرد و این اظهارات ناصر بیانصافی است. در مقابل، برخی تحلیلگران یادآور شدند که تنش میان قاهره و الجزیره در آن زمان واقعی بود و فایل صرفاً بازتاب آن است.
سؤالبرانگیزترین بخش ماجرا: چرا حالا؟
برخی تحلیلگران عرب، زمان انتشار این فایل را سیاسی و حسابشده میدانند. آنها معتقدند که این فایل ممکن است با هدف دفاع از عملکرد فعلی مصر در قبال جنگ غزه منتشر شده باشد؛ آنها همچنین انتشار این فایل در شرایط فعلی را تلاشی برای یادآوری این موضوع دانسته اند که مصر همواره در خط مقدم بوده، در حالی که دیگران فقط حرف زدهاند و چه بسا به اعتقاد آنها، هدف، تقویت مشروعیت دولت مصر در مواجهه با انتقادات داخلی و بینالمللی بهویژه در مورد کمکرسانی به غزه است.
این فایل صوتی، فارغ از جنجال رسانهای، سندی تاریخی از آخرین روزهای یک رهبر برجسته عربی است که با لحن صادقانه از ناامیدیها، شکستها، تنهایی سیاسی و فشارهای خارجی و داخلی سخن میگوید.
از سوی دیگر، این فایل نشان میدهد که روابط میان کشورهای عربی، حتی در دوره اوج شعارهای وحدتطلبانه، درگیر شکافها، بدگمانیها و رقابتها بوده است؛ مسألهای که هنوز هم پابرجاست.