به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام والمسلمین عباس جان‌نثاری صبح چهارشنبه، در نخستین جلسه درس خارج حوزه علمیه چهارمحال و بختیاری با موضوع نظام اقتصادی اسلام با اشاره به اینکه اسلام نظرات جدی درباره اقتصاد دارد، اظهار کرد: نکاتی را که جهان غرب امروز با پژوهش و فناوری به آن می‌رسد، در قرآن کریم هزار و پانصد سال قبل بیان شده است.
استاد درس خارج حوزه علمیه چهارمحال و بختیاری با ذکر اینکه نظام اقتصادی اسلام دارای خطوط کلی است که در دیگر نظام‌ها اعم از سرمایه‌داری و سوسیالیستی و … وجود ندارد، ادامه داد: بنابراین ما نیاز و وابستگی به نظام‌های دیگر اقتصادی نداریم همچنان که ما نظام تربیتی و فرهنگی مستقل داریم که باید ترسیم و از وابستگی به غرب و شرق پرهیز شود.
جان‌نثاری با تأکید بر اینکه نظام اقتصادی اسلام باید ترسیم شود و مورد استفاده کارگزاران و مسئولان قرار گیرد، بیان کرد: مراد از نظام اقتصادی همان چارچوب‌ها و خطوطی است که اقتصاد بر آن بنا شده و هیچ نظام اقتصادی در دنیا به اندازه اسلام دارای قواعد و قوانین و نظر نیست.
اسلام در ریزترین موضوعات اقتصادی اصول و قواعد دارد
وی یادآور شد: اسلام در ریزترین موضوعات اقتصادی، تولید، توزیع، مصرف، درآمدها، معاملات و مکاسب و … حرف فراوان و چارچوب‌های مشخص و قوی دارد لذا جا دارد در حوزه‌های علمیه این معانی روشن و برای جامعه ترسیم شود.
جان‌نثاری با اشاره به اینکه چارچوب‌ها و اصول اقتصاد اسلامی از قوانین شریعت نشأت می‌گیرد، ادامه داد: بنابراین مطابق با فطرت انسان است زیرا خداوند متعال بر طبق نص صریح قرآن در آیه فطرت (روم/۳۰)، نیازها و اقتضائات انسان را می‌داند و قوانین و قواعد دین حنیف اسلام را مطابق نیازها و ساختار خلقت انسان قرار داده است.
این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه خدا همه نیازهای انسان را دیده و برطرف کرده است، افزود: در فراز قرآنی «وَآتَاکُمْ مِنْ کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ» (ابراهیم/۳۴) خدا بر این نکته تصریح می‌کند اما بشر باید چشمانش را باز کند و این نعمت‌ها را که از شمارش خارج است، ببیند و ناسپاس و ستمگر نباشد.
جان‌نثاری سوءمصرف و دخالت انسان در نعمت‌های الهی را خلاف قواعد اقتصادی اسلام دانست و توضیح داد: انسان با دخالت‌های نابجا در طبیعت باعث ایجاد فساد و نابسامانی در چرخه طبیعی عالم شده و قوانین و چارچوب‌ها را زیر پا می‌گذارد.
وی برخی چارچوب‌های نظام اقتصادی اسلام را یادآور شد و گفت: یکی از اصول مهم و بنیادین در نظام اقتصادی اسلام، قانون «لاضرر» است با این توضیح که هر عملی موجب ضرر رساندن به اشخاص دیگر و جامعه باشد، محکوم است. در اسلام قاعده‌ای که اضرار به غیر برساند، ملغی می‌شود که مصادیق آن در قواعد ناظر به مکاسب و معاملات اقتصادی فراوان است.
ارتباط بین عوامل مادی و معنوی با برکات اقتصادی
جان‌نثاری قاعده «ارتباط بین عوامل مادی و معنوی با برکات اقتصادی» را دیگر چارچوب نظام اقتصادی اسلام عنوان کرد و توضیح داد: یکی از مبناهای اصلی اقتصاد اسلامی این است که همه چیز به مادیات ختم نمی‌شود بلکه معنویات را هم باید در اقتصاد دخیل بدانیم.
استاد حوزه علمیه چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: خدا در قرآن می‌گوید کسی که زکات مالش را بدهد و به فقرا انفاق کند، مالش را برکت می‌دهم و لذا نقش عوامل معنوی در رشد و برکت اقتصادی نباید نادیده گرفته شود که این یکی از مبانی بنیادین اقتصاد اسلامی به‌شمار می‌رود.
جان‌نثاری با قرائت آیه ۹۶ از سوره مبارکه اعراف، بیان کرد: خداوند متعال که برکت و نعمت دست اوست در این آیه صراحتاً می‌فرماید که انسان‌ها اگر وظایف خود را انجام دهند هم از آسمان و هم از زمین برکات الهی برایشان می‌بارد. بنابراین خشکسالی حاصل همین معاصی و حق‌خوری‌ها است و اگر معنویت تقویت شد، باران رحمت هم می‌بارد.
وی با تأکید بر فراز معروف «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّیٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ» از آیه ۱۱ سوره رعد، افزود: این قاعده قرآنی ناظر به تک‌تک افراد و فرهنگ عمومی جامعه است و انسان‌ها اگر که خود و جامعه را اصلاح کنند، برکات الهی برایشان خواهد بارید. اما اگر ایمان و تقوا و معنویت نباشد، بازخواست خواهند شد.
جان‌نثاری تصریح کرد: فرق نظام اقتصادی اسلام با نظام غربی این است که در اسلام علاوه بر عوامل مادی، عوامل معنوی هم مؤثر است، مشکل جامعه ما اما این است که به دستورات دین عمل نکردیم که اگر عمل کرده بودیم، چندین برابر از آنها جلوتر بودیم.
غفلت جامعه اسلامی از تاثیر معنویات در امور اقتصادی
وی ادامه داد: اینکه در برخی عرصه‌های اقتصادی به رشد و پیشرفت لازم نرسیدیم بدین معنا نیست که امور معنوی تاثیری ندارد بلکه حاکی از آن است که ما از امور معنوی غافل ماندیم. علم پزشکی را دانشمندان اسلامی بنا نهادند و غرب آن را ادامه داد حال آنکه ما از این پیشینه و این سرمایه‌ها غفلت کردیم.
جان‌نثاری با تأکید بر اینکه تأثیر تقوا و معنویت بر اقتصاد را جدی نگرفتیم، ادامه داد: اگر با معنویت و توکل به خدا و اعتماد به ظرفیت‌های درونی خودمان بدون اتکا به مکاتب بیگانه پیش برویم، اقتصاد اول دنیا می‌شویم.
وی در پایان با یادآوری اینکه غربی‌ها علم و دانش را از شرق و از دانشمندان مسلمان گرفتند سپس جوامع اسلامی را وابسته خودشان کردند، گفت: اگر بر قوانین اقتصادی اسلام تکیه کنیم و به‌طور کامل به منصه اجرا بگذاریم و نیروهای خودمان را جدی بگیریم یقین بدانید که حرف اول را خواهیم زد و قدرتمندترین کشور جهان می‌شویم، حیات طیبه شکل می‌گیرد و جامعه آباد می‌شود.
