به گزارش گروه ترجمه رکنا، به نقل از سی ان ان، یک فیزیکدان هستهای از پرینستون، یک مهندس مکانیک که به ناسا در حوزه تولید در فضا کمک کرده بود، یک عصبزیستشناس از مؤسسه ملی سلامت آمریکا، ریاضیدانان برجسته و بیش از نیمدوجین متخصص هوش مصنوعی؛ این فهرست بخشی از نخبگان علمی است که در ماههای اخیر ایالات متحده را ترک کرده و جذب مؤسسات تحقیقاتی چین شدهاند.
بر اساس آمار سیانان، دستکم ۸۵ دانشمند مطرح و در حال رشد در آمریکا از آغاز سال گذشته بهطور تماموقت به دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی چین پیوستهاند که بیش از نیمی از آنها در سال ۲۰۲۵ این انتقال را انجام دادهاند. کارشناسان معتقدند این روند به سرعت در حال گسترش است؛ در شرایطی که کاخ سفید بودجههای تحقیقاتی را کاهش داده و نظارت بر استعدادهای خارجی را افزایش داده، در حالی که پکن سرمایهگذاری بیشتری بر نوآوری داخلی انجام میدهد.
این جابجایی بخشی از «فرار معکوس مغزها» به شمار میرود که تردیدهایی را درباره توانایی بلندمدت آمریکا در جذب و حفظ دانشمندان طراز اول ایجاد کرده است؛ ویژگیای که جایگاه این کشور را بهعنوان رهبر بیرقیب علم و فناوری پس از جنگ جهانی دوم تثبیت کرده بود.
تحلیلگران هشدار میدهند این روند میتواند بر رقابت واشنگتن و پکن برای سلطه بر صنایع آیندهساز نظیر هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی، نیمههادیها، زیستفناوری و سختافزارهای هوشمند نظامی تأثیرگذار باشد.
دولت چین سالهاست به دنبال جذب نخبگان بینالمللی است، از جمله هزاران پژوهشگر چینی که برای تحصیلات عالی به آمریکا و کشورهای دیگر رفتند و بعدها به پیشگامان علمی در غرب بدل شدند. با تشدید محدودیتهای فناوری از سوی واشنگتن و تأکید شی جینپینگ بر نوآوری بهعنوان تنها مسیر امنیت اقتصادی، این مأموریت اکنون اهمیتی مضاعف یافته است.
از سوی دیگر، سیاستهای دولت ترامپ در کاهش بودجه فدرال پژوهشی، محدودسازی ویزاهای کاری و تحصیلی، و افزایش هزینههای جذب نیروی متخصص خارجی، زمینه را برای دانشگاههای چینی بهعنوان «هدیهای از طرف آمریکا» فراهم کرده است تا استعدادهای بیشتری را جذب کنند.
به گفته کارشناسان، چین نه تنها از طریق بودجههای دولتی بلکه با ارائه بستههای تشویقی همچون حمایتهای مالی، مسکن، پاداشها و تسهیلات خانوادگی، محیطی جذاب برای پژوهشگران بینالمللی ایجاد کرده است.
با وجود این، چالشهایی همچون محدودیتهای سیاسی، تفاوتهای فرهنگی، و دشواریهای زندگی در چین بدون مهارت زبانی مطرح است. با این حال، برای بسیاری از دانشمندان، تأمین مالی کافی و امکان ادامه تحقیقات در آرامش عامل تعیینکنندهای است که باعث میشود به چین نقل مکان کنند.
کارشناسان هشدار دادهاند که اگر آمریکا نتواند از خروج نخبگان جلوگیری کند، این روند نه تنها به سود چین بلکه به زیان جدی آینده علمی و دانشگاهی ایالات متحده تمام خواهد شد.